چکیده:
هدف از این تحقیق شناسایی مؤلفه های فرهنگی توسعه در قصه های فولکلوریک فارس است، این مؤلفه ها می توانند بر فرآیند توسعه اثر بخشند و این روند را سرعت داده و مقوم آن گردند یا در برابر آن مقاومت کرده و مانع گردند. نقطه عزیمت این تحقیق دیدگاه ماکس وبر بوده و نگارنده پس از تبیین مفاهیم توسعه- فرهنگ- ادبیات فولکلوریک، ارتباط نظری بین سه رکن «متن- فرهنگ و توسعه» را با توجه به بنیانهای جامعه شناختی فراهم آورده است.
برای این امر، نخست به مکاتب و نظریه های جامعه شناختی پیرامون توسعه توجه شده و سپس از میان دو دسته کلان تئوریها:
1- رادیکال (تضادگرایان)
2- محافظه کار (ساختگرایی - کارکرد گرایان)
با توجه به دیدگاه رساله، که الزام و شرط کافی بودن اقتصاد برای توسعه را ناکافی دانسته و رد می نمایند و فرهنگ را بر این اساس حائز نقش و اثر می پندارد، با انتخاب مکتب نوسازی بطور مشخص و دیدگاههای ناشی از مدل فرهنگی و روانشناختی بطور اخص و شاخص های پیشنهادی مک کله لند را با تلفیق شاخص های راجرز، بعنوان کانونی ترین مفهوم ناشی از برایند نظریات در چارچوب نظری انتخاب می نماید. براساس آن با رجوع به متن (قصه های فولکلوریک فارس) و براساس روش کیفی تحقیق و شیوه اسنادی آن با دو تکنیک تحلیل محتوی و تحلیل گفتمان مولفه های توسعه در پنجاه قصه انتخابی که براساس شیوه های روش شناختی انتخاب گردیده اند، بررسی میشود. حاصل تحقیق مبین این نکته است که با تکنیک تحلیل محتوا، مؤلفه های فرهنگی توسعه که به صورت دو دسته و 6 شاخص متناظر، در نظر گرفته شده اند در قصه ها (متن) با فرضیات تحقیق همخوانی داشته و مانع توسعه قلمداد می شوند اما با تکنیک تحلیل گفتمان این دوازده شاخص در متن مورد برری موید و مقدم توسعه می باشند. این امر ما را با این حقیقت نیز مواجه می سازد که استفاده یک سویه از شیوه ها و تکنیک ها در تحقیقات می تواند منجر به سوء برداشت و تحلیل روایی تحقیق گردد. همچنین کنشهای قهرمانان و جایگاه زنان و مردان در قصه های فولکلوریک فارس بیانگر این نکته است که عمده کنشهای قهرمانان فردی، معطوف به هدف و بر اساس نیازهای مادی است. همچنین تعداد نقش زنان و مردان به عنوان قهرمان، در قصه های مورد بررسی برابر است. این امر می تواند مبین این نکته باشد که برخلاف تصور، در جامعه سنتی زنان مستوره و مغفول نیستند بلکه براین اساس می توان این باور را طرح نمود که براساس یافته های تحقیق، جامعه سنتی می تواند بستری برای ایجاد انگیزش و توسعه و حرکت به سوی جامعه نو انگاشته شود.
مناطق نقاط آغازین[1]
تعیین نقاط آغازین در مطالعات امکان سنجی احداث هتل های جدید، همواره مهم بوده است. این امکان ها احتمالاً مناطقی هستند که مردم برای آغاز سفرهایشان (توقف برای یک شب یا بیشتر) انتخاب خواهند کرد. با رشد جهانگردی مفهوم آغاز تغییر کرده است. مردم نقطه آغاز را به عنوان بخشی مهم از تجربه کلی مسافرت انتخاب می کنند.
به عنوان مثال. مسافران اروپایی به استرالیا یا استرالیایی های مسافر به اروپا، ممکن است در راه خود، در بالی، سنگاپور یا بانکوک به مدت پنج شب یا بیشتر توقف کنند، یا هنگامی که از مسیر دیگری مسافرت می کنند ممکن است در لوس آنجلس یا مکزیکوسیتی، یا هاوایی یا فیجی توقف کنند.
معیارهای تعیین نقطه شروع مسافرت در تورهای مسافرتی به چند مقصد[2] دارای اهمیت بسیاری است. تورها در جایی توقف می کنند که محل هایی برای دیدن و تماشا داشته باشد و یا بتوان کاری در آنجا انجام داد.
نوع محصول
مقصدی که از پتانسیل بالایی جهت جذب جهانگردان برخوردار است، دارای جذابیت های مختلف جهانگردی از جهت جغرافیا و محیط می باشد. تعداد و میزان دقیق تسهیلات، خدمات و جاذبه هایی که بتوان از آن استفاده کرد، به آن مکان بستگی دارد. سه نوع محصول اصلی[3]، فرعی[4] یا گزینشی[5] وجود دارد.
محصول اصلی شامل انواع مناسب اسکان، تسهیلات تفریحی و رستوران ها و جاذبه های دیدنی است. محصول فرعی روی این محصول بنا شده است و دیگر تاسیسات جهانگردی به آن افزوده می شود. این امکانات عبارتند از: تاسیسات و محل های مختلف خوش منظره، تاریخی، فروشگاهی، تفریحی و … یک مقصد ایده آل مجموعه ای از کلیه این اجزا را ارائه می کند.
مجتمع های استراحتگاهی [6]
مناطق ویژه جهانگردی[7] از مجموعه استراحتگاه های مجهز تشکیل می شوند. این مناطق، جهانگردان را در یک جا نگاه می دارند، نیازهای زیربنایی را در یک جا متمرکز می کنند و به این ترتیب می توان تعداد زیادی هتل و واحدهای اسکان و پذیرایی را به سرعت در این مناطق، به شیوه ای هماهنگ شده احداث کرد.
این مناطق همچنین می توانند بین این توسعه و ترکیبی مناسب از خدمات تسهیلات حمایتی و مکمل، توازن برقرار کنند. این نوع مجتمع های استراحتگاهی نیازمند زمین به مساحت کافی هستند. باید زمین به قیمتی معقول و مناسب تهیه شود، زیرا این مجتمع ها در واقع زمین های توسعه یافته با تراکم نسبتاً پایینی هستند.
فهرست کنترل امکان سنجی طرح
فهرست کنترل زیر حاوی یک جدول ارزیابی آثار زیست محیطی می باشد. یک جدول ارزیابی آثار زیست محیطی می باشد. یک جدول ارزیابی آثار زیست محیطی به منظور مقایسه و بررسی دقیق هزینه ها و منافع زیست محیطی یک طرح ویژه توسعه تهیه می شود. معیارهای همراه با جدول مزبور به شکلی کامل تر در فصل هفتم مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
از دیدگاه دولت
خط مشی و راهبرد
سیاست های توسعه دقیق و مشخص. انعکاس سیاست های اعلام شده جهانگردی. تعریف بازار، تعداد جهانگردانی که یک طرح جذب خواهد کرد. انواع گردشگران. فصلی بودن تقاضا.
نیازهای توسعه
تاسیسات زیربنایی جدید موردنیاز است- دفع فاضلاب و مواد زاید، آب، برق، جاده ها و مسیر دستیابی. تدارک و تأمین مالی این نیازها. پیوند پروژه با طرح توسعه حمل و نقل داخلی.
آثار زیست محیطی
آثار زیست محیطی طرح. تهیه جدول ارزیابی آثار زیست محیطی. تعهد به رعایت همه مقررات برنامه ریزی فیزیکی[8]. بررسی مفاهیم معماری، طراحی و مهندسی. نقش طرح در کیفیت کلی محیط زیست.
آثار اقتصادی
اندازه گیری آثار اقتصادی طرح. روش مورد استفاده و نتایج حاصله. منافع جامعه محلی. نقش آن در اقتصاد. اشتغال ایجاد شده.
آثار اجتماعی
مشاوره با جامعه محلی. تشکیل جلسات مشاوره توضیح و تبیین طرح. بازخور و واکنشها. میزان حمایت محلی.
مالکیت و مدیریت
مالکیت طرح- داخلی، خارجی، مشترک. مدیریت طرح، نوع شرکت و فعالیت چند ملیتی، ملی و غیره. سابقه و تجربیات قبلی. استفاده از نیروی انسانی. شغل های مستقیم ایجاد شده. کانال هایی بازاریابی[9] ایجاد شده. برآورد فروش. امکان سنجی مالی.
از دیدگاه بخش خصوصی
تعریف بازار
تحلیل تقاضا. سطوح تقاضا. تعیین بازار- اهداف بازاریابی. مشخصات و خصوصیات بازار. جریان های جهانگرد. فصلی بودن و توزیع تقاضا. ترجیحات و خواسته ها.
تعریف محصول
توصیف کلی مفهوم محصول. حمایت مقام های محلی. مجوز برنامه ریزی. واکنش های جامعه محلی. معیارهای توسعه هر وجه:
موقعیت[10]- سهولت دسترسی. مکان انتخاب شده[11]. مشخصات مکان و محیط. رابطه با دیگر جاذبه ها، تسهیلات و خدمات. نیازهای زیربنایی و معیارهای محیطی.
تسهیلات- میزان تسهیلات. ظرفیت. مفاهیم طرح- سبک و طرح ساختمان ها. نیازی عملیاتی. سازماندهی و تامین نیروی انسانی.
خدمات- تعریف سطوح خدمات. پوشش و ساعات فعالیت. سازماندهی و تامین نیروی انسانی.
فصل ششم:
سازمان های خدماتی حمل و نقل
مقدمه
سیستم حمل و نقل در قلب صنعت جهانگردی قرار دارد. این سیستم خط اتصالی بین مقصد، میهمانخانه، جاذبه ها و سایر مکان های توریستی می باشد. کارایی، راحت بودن و میزان سلامت و امنیت این سیستم، تعیین کننده نوع تجربه و کیفیتی است که از سفر به دست می آید. در برخی شرایط هزینه حمل و نقل، بزرگ ترین بخش هزینه سفر را تشکیل می دهد.
بین پیشرفت سیستم حمل و نقل و رشد صنعت جهانگردی یک رابطه مستقیم برقرار است. به ویژه، خودرو و هواپیمای جت توانستند مسافرت را برای بخش بزرگی از جمعیت دنیا میسر سازند. با افزایش تقاضا برای مسافرت، ظرفیت وسیله های مختلف حمل و نقل عاملی حیاتی در افزایش یا کاهش صنعت جهانگردی به حساب می آید. در بسیاری از مقصدها، محدودیت هایی که به وسیله سیستم حمل ونقل و ساختار زیربنایی مانند فرودگاه و جاده اعمال می شود، به صورت بزرگ ترین مانع و عامل بازدارنده در مسیر رشد درآمده است. در مورد مقصدهایی مانند جزیره که در وسط اقیانوس قرار دارند، صنعت جهانگردی در آن مسیرها بدون وجود خطوط هوایی رشد نمی کند و اگر این وسیله نقلیه در آن مسیر وجود نداشته باشد، دست اندرکاران صنعت جهانگردی کار چندانی نمی توانند انجام دهند.