تحقیق مقاله سرطان

سرطان چیست؟

سرطان نوعی بیماری است که در آن سلول‌هایی بصورت غیرطبیعی در بعضی از بافتها یا اعضای بدن خارج از روند طبیعی شروع به رشد و افزایش تعداد می‌کنند. در زمان حیات، سلول های طبیعی بدن طی یک فرایند کنترل شده بازسازی و تکثیر می‌شوند. این امر باعث رشد طبیعی بدن و ترمیم بافت‌های صدمه‌دیده و زخمها می‌شود. وقتی که سلول‌ ها خارج از چهارچوب طبیعی رشد کنند توده‌ای از سلولها را بوجود می‌آورند که به آن تومور می‌گویند. بعضی از تومورها فقط در محدوده خود رشد کرده و بزرگ می‌شوند که به آنها تومورهای خوش‌خیم می‌گویند. بعضی از تومورها نه تنها در محل ایجاد شده رشد می‌کنند بلکه توانایی تهاجم و تخریب بافتها و اعضای اطراف را داشته و می‌توانند به نقاط دوردست بدن گسترش پیدا کنند. این تومورها را تومورهای بدخیم یا سرطان می‌گویند. گسترش به نقاط مختلف بدن وقتی اتفاق می‌افتد که سلول‌های بدخیم از محل اولیه خود کنده شده و از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی بدن منتقل گشته و در نقاط جدید تومور جدیدی را ایجاد کنند. به این تومورهای تازه ایجاد شده، متازستازی می‌گویند.

روده فراخ چیست؟‌

گوارش غذا در حیوانات و انسان با وجود یک لوله توخالی عضلانی که از دهان تا مقعد دارد، امکان‌پذیر می‌شود. در طول این مسیر، ابتدا غذاها با یکدیگر مخلوط شده، آنگاه موادغذایی لازم جذب و در انتها موادی که اضافه می‌ماند از بدن خارج می‌شود. قسمت‌های مختلف این دستگاه که از دهان آغاز می‌شود، به ترتیب شامل مری (در قفسه سینه قرار گرفته و غذا را از دهان به معده هدایت می‌کند)، معده که غذا پس ار ورود به آن و مخلوط شده با شیره معده وارد روده باریک می‌شود، روده باریک که ادامه هضم در آن با اضافه شدن آنزیمهای گوارشی صورت می‌پذیرد و در این محل تقریباً تمامی مواد ضروری بدن جذب می‌شود و روده فراخ که باقیمانده عملیات هضم و جذب در روده باریک به صورت یک مایع وارد آن می‌شود. در روده فراخ آب این مایع جذب شده، به طوری که در انتهای روده فراخ این مواد به صورت مدفوع معمولی در می‌آید.

قسمت انتهایی روده فراخ یا مقعد، یک مکانیسم دریچه عضلانی دارد که به ما اجازه می‌دهد تا کنترل دفع مدفوع را در اختیار داشته باشیم. جداره روده فراخ از بافتهای مختلف تشکیل شده است. به طور کلی جداره روده فراخ ساختمان عضلانی دارد ولی بافت‌های چربی و لنفاوی هم در آن موجود می‌باشد. لایه پوشاننده داخلی آن از سلول‌های خاصی ساخته شده است که مسئول جذب مایعات وتولید مخاط می‌باشند. مخاط باعث لغزنده شدن میسر و تسهیل صورت ملتهب حرکت مدفوع می‌شود. در شدن روده، تولید مخاط افزایش می‌یابد. خروج مقادیر زیاد ترشحات مخاطی ممکن است علامت یک بیماری مهم روده فراخ باشد.

سرطان روده فراخ

سرطان روده فراخ تمامی خصوصیات کلی سرطانها را دارا می‌باشد. تومور معمولاً از سلولهایی که بخش داخلی روده را می‌پوشانند (اپتیلیوم)، منشاُ می‌گیرد ولی در موارد نادر، ممکن است تومورهای بدخیم از بافتهای دیگر هم سرچشمه گرفته، که در این صورت نمای تومورهای بافت عضلانی یا لنفوئیدی و یا سایر بافتها را به خود می‌گیرند. حتی سرطانهای سلولهای پوششی هم ممکن است شکلهای مختلفی را از خود نشان دهد.

عوامل مؤثر در ایجاد سرطان روده فراخ

سرطان‌های روده فراخ در سنین زیر 50 سال نادر است، مگر اینکه به علت صدمه و یا وجود بیماری‌های دیگر فرد مستعد ابتلا به این بیماری می‌باشد. بیماری‌های روده‌ای که باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان روده فراخ می‌شوند، عبارتند از:

کولیت اولسرو: بیماری است که در آن روده ملتهب شده و نقاط زخمی در آن ایجاد می‌شود. علایم بیماری به صورت اسهال واضح و طولانی همراه با دفع خون و مخاط می‌باشد. در صورتی که بیماری به طول بینجامد، (معمولاً بیش از 10 سال) منجر به بروز سرطان خواهد شد.

پولیپوز فامیلی: بیماری نادری است که در تعداد زیادی از افراد یک خانواده ممکن است دیده شود و در اوایل زندگی (دهه‌های اول و دوم) خود را به صورت تومورهای خوش‌‌خیم متعدد (پولیپ) در روده نشان می‌دهد. تمامی بیماران مبتلا به این نوع بیماری، به سرطان روده فراخ مبتلا خواهند شد مگر اینکه روده بیماررا با جراحی خارج کنند. (این بیماران از سنین بلوغ به بعد باید تحت نظر پزشک مورد آزمونهای لازم قرار گیرند.)

سابقه سرطان روده فراخ

پولیپ‌ های خوش‌خیم، مگر آنکه برداشته شوند.

سابقه فامیلی

افرادی که در معرض افزایش خطر ابتلاء هستند، باید مطابق آنچه که گفته خواهد شد تحت مراقبت و پیگیری قرار گیرند. تمامی افراد بالای 50 سال در معرض ابتلا به سرطان روده فراخ بوده و باید برای جلوگیری از ابتلا به بیماری و یا کشف زودرس بیماری در مراحلی که براحتی قابل درمان است، اقدامات لازم را به عمل آورند. گرچه هنوز علت سرطان روده فراخ را بدرستی نمی‌دانیم ولی در حال حاضر دو نظر کلی در ارتباط با جلوگیری از ابتلا به بیماری وجود دارد:

یافت‌های زیادی دال بر ایجاد بسیاری از سرطان‌ها بر روی پولیپ‌ها، وجود دارد. معمولاً تبدیل پولیپ به سرطان سالها طول می‌کشد، بنابراین افرادی که پولیپ دارند و یا مشکوک به داشتن پولیپ هستند، باید به طور مرتب معاینه شده و تمامی پولیپ‌های آنها برداشته شود. این عمل با وارد کردن دستگاهی به داخل روده فراخ از مقعد بدون نیاز به عمل جراحی صورت می‌گیرد (کولونوسکوپی). بخوبی مشخص شده است که اختلاف فاحشی بین شیوع سرطانهای روده فراخ در ممالک مختلف وجود دارد. افرادی که از مناطق با شیوع کم به مناطق با شیوع بالا مهاجرت می‌کنند، به سرعت خود را با شکل شیوع در مملکت جدید وقف می‌دهند. این مسئله نشان می‌دهد که محیط یا روش زندگی عامل این تغییر می‌باشد بافته‌هایی رال بر نقش تغذیه در این مسئله مشاهده شده است . به این صورت که:

یک عامل خطر اساسی، چربی فراوان ( بخصوص چربی اشباع شده) در رژیم غذایی باشد. چربی‌های اشباع شده اصولاً منابع حیوانی دارند.

یک عامل مهم پیشگیری، مصرف مقادیر کافی فیبرهای غذایی (غلات، میوه و سبزی‌ها) می‌باشد.

مواد سرطانزای تولید شده، توسط عوامل دیگری مثل ویتامین‌های E و C  سرطانزایی خود را از دست می‌دهند. بنابراین میوه‌ها و غذاهایی که حاوی این ویتامین‌ها هستند ممکن است اثر محافظتی داشته باشند.

پیشگیری از سرطان روده فراخ

گرچه علت اصلی آن شناخته شده نیست ولی یافته‌های فراوانی دال بر نقش تغذیه به عنوان علت سرطان روده فراخ وجود دارد. انجمن سرطان کانادا پیشنهاد می‌کنند که افراد رژیم غذایی خود را مطابق برنامه زیر طراحی می‌کنید.

کمتر چربی مصرف شود (چربی نباید بیش از 30% کالری رژیم غذایی را تشکیل دهد) بنابراین از مصرف گوشت‌های چربی دارد و شیر پرچربی پرهیز شود.

غذاهای حاوی فیبر را بیشتر مصرف کنید. (غلات)

سبزی و میوه تازه به مقدار کافی مصرف شود.

وزنتان را در حد ایده‌آل نگه دارید.

مطمئن باشید که غذاهایتان متنوع است.

الکل مصرف نکنید.

در صورت داشتن پولیپ، برای خارج کردن آن با پزشک مشورت کنید.

برنامه‌های غربالگری و کشف زودرس بیماری، برای افراد 50- 45 سال و بعد از آن طراحی شده‌اند. ولی پیشگیری افرادی که ریسک ابتلای بیشتری نسبت به سایر افراد جامعه دارند، باید بنابر نظر پزشک معالج در سنین پایین‌تری آغاز شود. مراحل پیشگیری در افراد با خطر ابتلای بالا می‌تواند شامل آزمایشهای زیر باشد:

معاینه: معاینه روده فراخ به عنوان قسمتی از معاینه‌های کامل پزشکی در نظر گرفته می‌شود.

آزمایش خون مخفی در مدفوع: برای این آزمایش فرد باید دو روز رژیم غذایی بدون گوشت مصرف کند تا مواد غذایی با نتیجه آزمایش تداخل نکنند. سپس به مدت سه روز، هر روز دو نمونه مدفوع، جمع‌آوری خواهد شد. این نمونه‌ها، برای وجود خون در مدفوع بررسی خواهد شد.

توجه داشته باشید که این آزمایش، آزمایشی برای تشخیص سرطان نیست بلکه فقط وجود خون در مدفوع را نشان می‌دهد.

اگر نتیجه مثبت باشد، آنگاه باید آزمایش‌های تکمیلی دیگری انجام پذیرد. از هر 10 نفری که در مدفوع خود خون دارند فقط یک نفر، مبتلا به سرطان می‌باشد.

سیگموئیدوسکوپی: در این آزمایش یک لوله توخالی توسط پزشک از مقعد بیمار به داخل روده فراخ وارد خواهد شد. با این وسیله تا حدود 25 سانتی‌متر از قسمت انتهایی روده فراخ قابل مشاهده است و در صورت مشاهده یافته غیرطبیعی از آن نمونه‌برداری بعمل می‌آید. سپس این نمونه را در زیر میکروسکوپ از لحاظ وجود بیماری بررسی می‌کنند. سیگموئیدو سکوپی بدون نیاز به بیهوشی عمومی انجام می‌شود و ناراحتی زیادی ایجاد نمی‌کند.

کولونوسکوپی: با این وسیله پزشک می‌توان تمام روده فراخ را از نزدیک مقعد تا ابتدای آن مشاهده و در صورت لزوم نمونه‌برداری کند.

تنقید باریم: اشعه a  می‌تواند اختلاف تراکم بافتهای مختلف را نشان دهد. متأسفانه تراکم روده فراخ با بافتهای اطراف خود تفاوت واضحی ندارد تا در رادیوگرافی قابل مشاهده باشد.

ولی اگر روده فراخ توسط تنقیه با یک ماده با تراکم بالا مثل باریم پرشود، از آنجا که در رادیوگرافی باریم قابل مشاهده است لذا اختلافات موجود بر روی لایه پوششی روده فراخ مشخص می‌گردد.

آزمایش خون: اگر آزمایشی بر روی خون وجود داشته باشد که به وسیله آن بتوان وجود سرطان روده فراخ را تشخیص داد، بسیار خوب خواهد بود. متأسفانه چنین آزمایشی فعلاً در دسترسی نیست.

سرطان‌ها ممکن است پروتئین‌های غیرطبیعی را وارد خون کنند. تشخیص این پروتئین‌ها که خاص بعضی از سرطان‌ها می‌باشد، در حال حاضر یکی از زمینه‌های تحقیقات است. یک ماده در ارتباط با سرطان روده فراخ شناسایی شده است ولی متأسفانه این ماده حساسیت و اختصاصی بودن کافی برای استفاده در غربالگری یا کشف زودرس سرطان را ندارد.

تشخیص سرطان روده فراخ بر اساس شناخت زود هنگام علایم.

باید توجه داشت گرچه ممکن است این علایم نشانگر وجود سرطان باشند و از این رو افراد باید با مشاهده آنها فوری با پزشک خود مشورت کنند

 ولی در بیشتر اوقات این علایم مربوط به بیماری‌های غیر سرطانی که به راحتی قابل درمان هستند، می‌باشد این علائم عبارتند از:

تغییر در اجابت مزاج: شایع‌ترین علامت می‌باشد که معمولا‌ً به صورت یبوست تظاهر می‌کند ولی گاهی به صورت یبوست و اسهال متناوب دیده می‌شود. در صورت مشاهده هر گونه تغییر در اجابت مزاج که بیشتر از دو هفته به طول انجامد باید با پزشک مشورت شود.

خونریزی از روده: این خون به صورت خون روشن یا تیره و یا خون مخفی تظاهر می‌کند، اگر خونریزی در مدت طولانی باعث از دست دادن مقدار قابل توجهی خون از بدن شود، کم خونی با علایمی چون رنگ پریدگی، تنگی نفس، خستگی زودرس خود را نشان خواهد داد. در بعضی از تومورها دفع فراوان بلغم (مخاط) مشاهده می‌شود.

دردهای متناوب شکمی و اتساع شکم: معمولاً این علامت بعد از ایجاد تغییر در اجابت مزاج تظاهر می‌کند.

زورپیچ و احساس دایمی دفع: که همراه با دفع مقدار کم و کاهش مختصر در این احساس می‌باشد . این علامت ممکن است نشانه وجود توموری در قسمت تحتانی روده فراخ باشد.

تشخیص:

وقتی شخص با علایمی که می‌تواند موبوط به وجود سرطان روده فراخ باشد، به پزشک مراجعه کند، ابتدا پزشک ضمن بررسی شرح حال کاملی از او در حین معاینه توجه خاصی به حالت شکم و قسمت تحتانی روده فراخ خواهد داشت.