مقدمه
یکی از بلاهای خانمان سوز که آفتی بر پیکر جوامع بشری است مسئله مواد مخدر واعتیاد می باشد که قدرت تفکر، خلاقیت، توان وکوشش وسازندگی را از انسان ها گرفته و بنیان خانواده واعتقاد و باورهای دینی آنها ها را در معرض نابودی و از هم پاشیدگی قرار داده است ومتاسفانه روز به روز رو به گسترش است[1].
امروزه مسئله اعتیاد به مواد و داروها چه به مواد مجاز و غیرمجاز، بصورت یک مشکل جهانی و فراگیر در آمده است،آمارهای منتشره ،از سوی سازمانهای بین المللی، مخصوص سازمان بهداشت جهانی، کمیته کنترل جهانی مواد مخدر و سازمان یونسکو حاکی از افزایش فزاینده مصرف این مواد در سطح جهان است.بر هیچکس پوشیده نیست که گسترش این روند تیشه بر ریشه بنیادهای اخلاقی، اقتصادی و اجتماعی یک جامعه می زند و آن را از درون دچار فساد میکند و در نهایت به انحطاط می کشد.[2]
«به این دلیل هر ساله مبالغ هنگفتی ،صرف مبارزه با آن می گردد و لی همچنان رقم باندهای قاچاق مواد مخدر وتعداد معتادان افزایش می یابد و سازندگی ها رو به وزندگی توانایی ها رو به ناتوانی و ثروت ها رو به انهدام و نابودی می رود و میکده خیالی معتاد نیز به ماتمکده ای سرد مبدل می گردد»
از این رو، پی بردن به علل سوء مصرف دارو ها ومواد، به عنوان اولین قدم پیشگیری مطرح می شود. حال این معضل اجتماعی نیازمند مبارزه ای مستمر وهمه جانبه از ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، مذهبی،آموزشی و….. را طلب میکند.
آنچه مسلم است علاج واقعه قبل از وقوع بیش از هر راه حل دیگر با عقل سلیم جور در می آید. در این مقاله سعی شد تا از معنای اعتیاد وانواع آن و زیان بهداشتی اقتصادی، اخلاقی و اجتماعی بحث گردد.
معنای اعتیاد وانواع آن
اعتیاد واژه ای است تازی از ریشه «عاد» و به معنای عادت کردن و خو گرفتن است.[3] چنان چه عات کردن وخوگرفتن (به هر چه که باشد) به نحو اتفاق افتد که شرک کردن و دست برداشتن از آن به قول معروف موجب مرض گردد و با ناراحتی جسمی c روحی ورفتاری همراه شود اعتیاد نام دارد و وابستگی تلقی می شود.و عبارت مواد مخدر اصطلاحی است که در سال 1338 در قانونگذاری و سازمان های مبارزه با این مواد در ایران مورد استفاده قرار گرفته است و به تمامی موادی گفته میشود که برانسان اثر گذاشته و وابستگی جسمی وروانی به وجود می آورند.[4]
مواد مخدر دارای انواع ومشتقات متعددی است که تعداد شناخته شده آن حدود نوع 105می باشد که تعدادی از این مواد دارای خواص مشابه ولی به طور کلی بنا به جهات مختلف قابل تقسیم بندی هستند.
چنان چه بعضی از دانشمندان این مواد را از نظر وابستگی به دو طبقه تقسیم کرده اند:
موادی که فقط وابستگی روانی ایجاد می کند مانند حشیش وال.اس.دی و….،
2-موادی که وابستگی روانی وجسمی ایجاد می کنند مانند تریاک و مشتقات ان وسیگار …….[5] اما معتاد به انسانی اطلاق می شود که از چهار طریق خوردن، تزریق، دودکشیدن یا تنفس و بالاخره از راه مقعد( شیوه نادری است) یک یا چند ماده از مواد مخدر را به طور مداوم مصرف کند و در صورت قطع این عمل با مشکلات تنی،روانی و رفتاری و یا با هم روبه رو گردد[6].