بازی فوتبال ابتدا در اوایل قرن سیزدهم هجری شمسی/اواسط قرن نوزدهم میلادی در انگلستان اجرا شد. البته مدارکی در دست است که نشان میدهد بازیی شبیه به بازی فوتبال در قرون پیشتر متداول بوده است. این بازی رفته رفته در اواخر قرن نوزدهم در مدارس انگلستان طرفداران بسیاری پیدا کرد. اولین بار در سال 1225 هجری شمسی/1846 میلادی دانشگاه کمبریج در انگلستان مجموعهای از مقررات بازی فوتبال را منتشر کرد. این مقررات به تدریج توسط ملتهای دیگر نیز پذیرفته شد.
در سال 1283/1904 گامهای نخستین در جهت تاسیس فدراسیون بینالمللی فوتبال توسط ربوت گرین فرانسوی و هریشمن هلندی برداشته شد. محل تاسیس فدراسیون در ابتدا شهر پاریس بود. اکنون محل دبیرخانه فدراسیون بینالمللی در کشور سوئیس و در شهر زوریخ است. فدراسیون بینالمللی فوتبال بر مسابقههای بینالمللی و قارهای جهانی نظارت دارد و از سال 1930 میلادی به بعد هر چهار سال یکبار مسابقههای جام جهانی فوتبال را برگزار میکند.
مجمع فوتبال ایران در سال 1299 شمسی دایر شد و به این ترتیب فوتبال در ایران شکل و موقعیتی رسمی پیدا کرد. فدراسیون فوتبال ایران در سال 1325 شمسی تاسیس شد و مدتی بعد از آن به عضویت فدراسیون بینالمللی فوتبال درآمد.
بازی فوتبال
فوتبال بوسیله دو گروه یا دو تیم که هر گروه تعداد یازده نفر میباشد، در داخل زمینی به ابعاد 110×75 متر بازی میشود. هدف از این بازی، این است که توپ به داخل دروازه حریف زده شود. در این بازی فقط دروازهبان مجاز به استفاده از دستهای خود برای گرفتن توپ است. بقیه بازیکنان از پاها، تنه و یا سر برای زدن ضربه به توپ استفاده میکنند. در فوتبال هفده قانون وجود دارد.
بازی فوتبال توسط یک داور و دو خط نگهدار اداره میشود. خطنگهداران با استفاده از یک پرچم کوچک، داور را در امر آفساید، توپهای اوت و سایر خطاها کمک میکنند. وقتی در جریان بازی توپ به خارج از زمین زده شود، یکی از بازیکنان گروه مقابل با پرتاب توپ به داخل زمان، مجدداً بازی را به جریان میاندازند. توپ وقتی گل محسوب میشود که تمامی آن از صفحه فضایی و فرضی بین تیرهای عمودی و افقی دروازه گذشته باشد. بازی در دو وقت قانون 45 دقیقه انجام میشود و در فاصله بین دو نیمه، مدت 10 دقیقه به بازیکنان فرصت استراحت داده میشود. هر تیمی که در پایان وقت بازی گل بیشتری به حریف زده باشد، برنده مسابقه خواهد بود.
در فوتبال دو نوع ضربه آزاد وجود دارد: یکی ضربه های آزاد مستقیم و دیگری ضربههای آزاد غیرمستقیم. در ضربههای آزاد مستقیم میتوان توپ را مستقیماً وارد دروازه حریف کرد و به امتیاز دست یافت، ولی ضربههای غیرمستقیم به شرطی گل محسوب میشود که توپ بعد از ضربه با بازیکن دیگری تماس پیدا کند و به طور غیرمستقیم وارد دروازه شود. ضربه دوم ممکن است توسط بازیکن خودی و یا از تیم مقابل باشد. خطاهایی که منجر به زدن ضربه مستقیم میشوند، اگر در محوطه جریمه به وقوع بپیوندند، در این صورت داور اعلان ضربه پنالتی میکند. در این حالت توپ را روی نقطه پنالتی قرار میدهند و یکی از بازیکنان تیم حریف، در حالی که تنها دروازهبان از دروازه دفاع میکند، به طرف دروازه شلیک میکند. خطاهای نه گانه که باعث زدن ضربههای مسقتیم در فوتبال میشوند، از این قرارند:
لگد زدن، یا اقدام به لگد زدن؛
پریدن بر روی حریف یا بازیکن مقابل؛
تنه زدن به حریف از عقب؛
پشت پا زدن به حریف؛
زدن حریف با استفاده از دستها و ی اقدام به این امر؛
گرفتن و نگهداشتن حریف با دست و یا هر قسمت دیگر از بدن؛
تنه زدن سخت و خطرناک به حریف؛
هل دادن حریف با استفاده از دستها؛
لمس کردن توپ با دست (این حرکت بوسیله دروازهبان در محوطه جریمه آزاد است).
در بازی فوتبال قانون پیچیده و بحثانگیزی به نام آفساید وجود دارد. برای بازیکنان جوان و تازهکار دانستن چهار مطلب قضیه آفساید را حل میکند. به عبارت دیگر میتوان گفت یک بازیکن در آفساید نیست، اگر:
در نیمه زمین خودش باشد؛
حداقل دو بازیکن از تیم حریف بین او و دروازه حریف باشند؛
آخرین تماس با توپ توسط یکی از بازیکنان تیم مقابل انجام شده باشد؛
توپ مستقیماً از پرتاب اوت و یا ضربه کرنر به او رسیده باشد.
اثر ورزش فوتبال را بر دستگاه عصبی، تنفسی، قلب و اندامهای تحتانی و استقامت عمومی بدن مشخص کنید.
فوتبال ورزش گروهی است. با توجه به اینکه این ورزش در مدت طولانی انجام میشود، باعث توسعخ استقامت عمومی بدن میشود و کارایی دستگاه تنفسی و قلب و عروق را بهبود میبخشد و قدرت عضلانی در اندام تحتانی را نیز افزایش میدهد.
مهارتهای اساسی
شوت زدن، مهار کردن توپ، پاس دادن، ضربه زدن، دریبل کردن و با سر ضربه به توپ زدن (هد)، از مهارتهای اساسی در بازی فوتبال است.
ضربه زدن به توپ:
برای ضربه زدن به توپ همواره سه نکته را رعایت کنید: 1) با گامهای معمولی به طرف توپ بروید. 2) پایی را که با آن ضربه نمیزنید (پای محور)، در کنار توپ و در محل مناسبی قرار دهید. 3) پایی را که به توپ ضربه میزنید، تاب دهید و دقت کنید که با روی پا به توپ ضربه بزنید. ضربه زدن با روی پا و یا داخل پا چندان آسانی نیست. پس از ضربه زدن با ادامه حرکت پا، توپ را تعقیب کنید. سعی کنید که ضربه زدن با پا را در ابتدا با هر دو پا انجام دهید و یاد بگیرید.
مهار کردن توپ:
مهار کردن توپ، قبل از پاس دادم، شوت زدن و دریبل کردن باید انجام شود. بازیکن میتواند با تمام قسمتهای بدن خود، بجز دستها، توپ را مهار کند. به طور کلی برای مهار کردن توپ با هر یک از اندامهای بدن، آن اندام نباید سفت و محکم و با توپ برخورد کند. در لحظه برخورد اندام موردنظر را ابتدا کمی به عقب میکشیم تا از برخورد سخت با توپ جلوگیری شود
دریبل کردن:
دریبل کردن، یعنی در حالی که توپ و بازیکن با هم حرکت میکنند، توپ از اختیار بازیکن خارج نشود. در اجرای مهارت دریبل، بازیکن در حالی که با ضربههای خیلی آهسته و نرم در روی زمین توپ را به جلو و اطراف خود هدایت میکند، سعی دارد که توپ از او دور نشود و کاملاً در اختیار او باشد تا فرصت پاس دادن و یا ضربه زدن به طرف دروازه حریف را به دست آورد.
پاس دادن:
بازیکنان پس از اینکه حرکت کردن با توپ و مهار کردن آن را یاد گرفتند، به راحتی میتوانند حرکت پاس دادن را اجرا کنند. پاس دادن در فوتبال بخش اعظم بازی را شامل میشود، زیرا فوتبال یک بازی گروهی است که در آن بازیکنان از طریق پاس دادن توپ به یکدیگر با هک در ارتباطند. پاس دادن بین دو بازیکن رابطه برقرار میکند و موفقیت در اجرای این مهارت در گرو حرکت مناسب توسط هر دو بازیکن است. هنر پاس دهنده در این است که این عمل را به طور ساده، با سرعت و با دقت اجرا کند و نقش دریافت کننده این است که در جای خالی و مناسب قرار گیرد و سرعت و جهت حرکت خود را با توپی که برایش میفرستد، تنظیم کند. پاس دادن مانند ضربه زدن با اندامهای مختلف و به صورت گوناگون اجرا میشود. پای با بغل پا، پاس با روی پا، پاس با سر، پاس کوتاه، پاس بلند، پاس هوای و پاس زمینی چند نمونه از پاسهای مختلف در فوتبال هستند. به طور کلی، نشانهگیری و سرعت و دقت عمل در اجرای مهارت پاس دادن بسیار اهمیت دارد.
شوت کردن:
در بازی فوتبال، وقتی که بازیکن به دروازه شوت میکند، هدفش کسب امتیاز است. در این صورت باید تا آنجا که ممکن است، توپ را دورتر از دسترس دروازهبان بفرستد، چون فرصت برای شوت زدن به دروازه چندان راحت به دست نمیآید، بازیکن باهوش در مواقع حساس از فرصتی که برایش پیش میآید، به سرعت استفاده میکند و میکوشد تا با پا و یا سایر اندامهای خود نظیر سر و سینه توپ را وارد دروازه حریف کند. بازیکنان باید تمرین شوت زدن به دروازه با از فواصل مختلف انجام دهند. علاوه بر تمرین شوت از فواصل مختلف، لازم است اینگونه تمرینات با دریافت توپ از جهتها گوناگون و سرعت مختلف انجام شود. بازیکنی که با هر دو پا شوت میزند، به مراتب بر بازیکنی که فقط با پا قادر به شوت زدن است، رجحان دارد.
زدن تو با سر (هد):
شوت زدن با پا برای بازیکنان علاقهمند به زودی امری طبیعی و عادی میشود، به طوری که میتوانند انواه ضربهها را با پا به توپ وارد کنند، ولی زدن توپ با سر در ابتدا کمی سخت و گاهی ناراحتکننده است. بازیکنان از این نگرانند که مبادا این عمل صدمهای به سر آنها وارد کند، حال آنکه بعدها متوجه میشوند که اگر عمل زدن توپ با سر به درستی انجام شود، جای هیچگونه نگرانی نیست. برای یادگیری این مهارت، ابتدا باید توپ را در جلو صورت نگهداشت و سپس با پیشانی به آن ضربه وارد کرد. ضربههای اوب بهتر است نرم و به آهستگی زده شود و رفته رفته شدت آن را زیادتر کرد. باید توجه کرد که ضربههای سر عملاً با پیشانی زده میشود. بعد از اینکه تمرین فوق را چندین بار عمل کردید، توپ را در جلو سر به هوا پرتاب کنید و سعی کنید آن را با سر بزنید. در مراحل بعدی تمرین را با پرش به بالا و باز کردن دستها به جلو و بالا اجرا کنید. در این حالت کمر را به عقب خم کنید، ضربه با استفاده از بدن و سر به توپ وارد میشود.
پرتاب اوت:
وقتی که توپ از قسمت طولی زمین بازی به خارج برود، ادامه بازی با پرتاب اوت دنبال میشود. معمولاً بازیکنی که از همه نزدیکتر به محل اوت است، این کار را برای تیم خود انجام میدهد. در پرتاب اوت باید به نکات زیر توجه داشت:
توپ باید از عقب و از روی سر به جلو آورده شود.
در پرتاب اوت باید از هر دو دست به طور متعادل استفاده شود.
در لحظه پرتاب هر دو باید با زمین تماس داشته باشد.
لازم به یادآوری است که توپ اوت، آفساید ندارد و پرتاب کننده اوت نمیتواند بلافاصله پس از پرتاب با توپ بازی کند. پرتاب اوت ممکن است به هر سو انجام گیرد. در صورتی که مقررات مربوط به پرتاب اوت رعایت نشود، این امکان به تیم مقابل داده میشود.
1. ضربهزدن به توپ
در فوتبال دو نوع ضربه آزاد وجود دارد، ضربههای مستقیم و ضربههای غیرمستقم. در ضربههای مستقیم توپ مستقیماً وارد دروازه حریف میشود که تیم زننده را دارای امتیاز میکند و در ضربههای غیرمستقیم توپ بعد از ضربه، با بازیکن دیگر تماس پیدا میکند و به طور غیرمستقیم وارد دروازه میشود. در ضربه زدن به توپ، ضربه با روی پا انجام میگیرد. پاسی تکیهگاه (پایی که ضربه با آن زده نمیشود)، در محل مناسبی در کنار توپ قرار گیرد، بدین معنی که پنچه پا در جهت حرکت توپ و در کنار توپ باشد، فاصله آن حداکثر 3 یا 4 سانتیمتر بیشتر نباشد.
2. کنترل توپ
برای اجرای مهارت روی توپ ابتدا حرکت توپ مهار و توپ تحت کنترل بازیکن درمیآید و سپس اقدام به اجرای مهارت دیگر میشود. کنترل توپ با تمام قسمتهای بدن بجز دستها انجام میشود. کنترل با سینه، ناحیه روی ران و روی پا عمومی بیشتری دارد. در کنترل توپ عضو مهار کننده در لحظه برخورد با توپ ابتدا کمی با هماهنگی حرکت توپ به عقب کشیده میشود و بازیکن اندام مهار کننده را در مقابل حرکت توپ سفت و سخت نمیگیرد.