شجاعت
جرات و شهامت یک کیفیت روحی است که ترس را از خطر یا بحران تشخیص می دهد اما شخص را قادر می سازد که با این خطر و بحران با آرامش و خونسردی و استحکام مواجه گردد. جرات یک کیفیت فکری و روانی است که شخص را بر خود مسلط می سازد و به او توانائی و نیرو می بخشد تا مسئولیت را قبول کرده و در وضعیتها و شرائط تهدید آمیز بطور صحیح عمل نماید.
این خصیصه برای رهبری اهمیت حیاتی دارد.
شهامت اخلاقی یعنی شناختن و تشخیص دادن حقیقت و ایستادگی برای آنچه که حق من است علیرغم عدم رضایت عمومی، رهبری که دارای شهامت اخلاقی است اشتباهات و خطاهای خود را اعتراف می کند اما وقتی مطمئن است که تصمیمات و نظریات او درست و صائب می باشد آنها را ابراز می دارد. برای اینکه در تحصیل و نمایش جرات و شهامت بخود کمک کنید موارد زیر را در نظر بگیرید:
عکس العملهایتان را در مقابل احساس بررسی کرده و درک نمائید.
بوسیله توسعه و پرورش خویشتن داری و آرامش، ترس خود را کنترل نمائید.
در مرحله فکر کردن روش منظم و مرتبی داشته باشید و خطرات جسمی را د در مغزتان بزرگ نکنید.
برای آنچه که فکر می کنید صحیح است ایستادگی کرده و از اینکه مورد اتهام و سرزنش عامه قرار خواهید گرفت بخود هراس راه ندهید.
وقتی مرتکب قصور و غفلت می گردید ملامت و سرزنش را بپذیرید..
مسئولیت پذیر:
قبل از پرداختن به مسئولیت پذیری باید به بررسی تعهد داشتن و توانائی مسئولیت پذیرفتن بپردازیم ، تعهد و وجدان کار ی به انسان متعهد و با وجدان میگوید: تو باید توانائیها و اطلاعات و امکانات خود را بسنجی و پایبند هر چه تعهد میکنی باشی و کاری را که از عهده اش بر نمی آیی نپذیری و سهل انگار نباشی تحت تاثیر تهدید و رغبت این و آن و یا تطمیع و رو درمانی تغییر موضع ندهی و از منافع خود در قبال منافع جمع و جامعه در گذری و در انجام وظایف خود کوشا باشی و خسته نشوی.حالا مسئولیتی را که توانائی انجام رساندن آن را دارای همراه با اختیاراتی که لازمه پذیرفتن آن مسئولیتها هست بپذیری زیرا مسئولیت باید همراه با توانایی و اختیارات لازم باشد و مسئولیت بدون اختیار مفهومی بی مصداق خواهد بود که هر گز نمی تواند قدرت جوابگویی داشته باشد و شرط مهم دیگر مسئولیت پذیری داشتن قدرت اجرایی است. شخص مسئول باید بتواند در مقاطع مختلف تدبیرهای لازم اتخاذ نماید و بکار ببندد و یا در داخل سازمان و تشکیلات خود قدرت اجرای تصمیمات و تشویق و ترغیب و توبیخ کارگزاران را داشته باشد و یا از طریق دولت و قوای مجریه و قضائی تدابیرش و تصمیم گیریها و مصلحت اندیشی های خود را اعمال نماید چنین مسئولانی میتوانند بار مسئولیت خود را تحمل نمایند و به حال خود و جامعه مفید باشند.
سعۀ صدر:
مدیر اسلامی سعه صدر دارد – یک مدیر در نظام اسلامی باید شرح صدر داشته باشد سعه صدر داشته باشد. سعه صدر یعنی اینکه اگر یک مطلبی را فهمید همانروز بیان نکند و تا یک مطلب را شنید نقل نکند.صبر کند تا مطلب را در موقع خودش و زمان خودش و در لحظات حساس خودش بیان کند و این سعه صدر است، ضیق صدر یعنی اینکه امور را با هم هماهنگ نکند، پس باید سعی کند سرچیزهای جزئی با زیر دستان دعوا نکند که آنها بتدریج یک حالت جرأتی پیدا کنند . حالت بی تفاوتی نسبت به مسائل بدهند سعی کند که جلال خودش را حفظ کند در موضوعات وقتی کوچک و خرد است عجله ای در قضاوت نکند.
گزارشاتی که به او می رسد این گزارشات را فوری ترتیب اثر ندهد،بگذارد دلائل واضح نسبت به مسائل پیدا شود و سعی کند اگر در کسی ایرادی هست، یک اشاره کوچکی این را حل کند و سعی کند تا زمانی که با اشاره و در خفا و با نکته کوچک می تواند تذکری را بدهد حالت صراحت و رو در روئی پیدا نکند خلاصه نسبت به امور زیردستان خودش قدرت تغافل داشته باشد و حالت حوصله و صبر داشته باشد چون اگر نتوانست از یک موضوع تغافل کند و اطلاعات خودش را ظهور داد نتیجه اش این می شود که پرده ها دریده می شود و حالت هیمنه و آن اهمیتی که برای او قائل هستند شکسته می شود، یعنی مسائل را طوری نگوید که با بیانش آن هیبت و عظمتش از بین برود، پس باید قدرت رو آور نکردن و اینکه بداند و فکر کند که نمی داند داشته باشد.
خصوصیاتی این چنین داشته باشد تا جوری باشد که اگر اشکلات و ایراداتی هم افراد دارند فکر کنند که او اطلاع از آن ایرادات و اشکالات نداردو سعی کند که آنها در صدد حل این معنا بر بیایند.
انسان ساخته شده وسعت نظر و سعه صدر دارد. یک لحظه با خدا انسان را قوی می کند و یک قسمت از این مسائل بخاطر فقیری و ضعیفی و گرسنگی انسان است که اگر یک ذره با او مانوس بشود سیر می شود و سیراب میگردد و دیگر دلش با این چیزها نمی رود. دقت کنید:
ای عاشقان روی تو از ذره بیشتر
من کی رسم به وصل تو کز ذره کمتر
بال و پری ندارم و این طرف ترکه نیست
غیر از هوای منزل سیمرغ در سرم
این طوری باید همت بلند باشد که با این چیزها توجه نکند مستی به آب یک دو عنب وضع بنده نیست.
گاهی انسان به آب یک دانه انگور مست می شود و به آب یک ذره فرماندهی این خیال می کند که نه خیلی مقام است!! میگویند با یک غوره سردیش میشود و با یک کشمش گرمیش می شود این بخاطر این است که مزاج ضعیف است و نیز این ظرف کوچک است این ظرف وقتی برزگ شد دیگر اینطور نمیشود. که یک ذره بیاید یک مقداری تغییر پیدا بکند. در یک لیوان آب شما سر قلم خودنویسی که سبز باشد بزنید یکدفعه سبز می شود، سر قلم آبی بزنید آبی می شود چرا؟ آبش کم است تا به آن خورد رنگ می گیرد و در ان رنگ می دواند اما اگر قلم را در یک حوضی بشوئی رنگ نمی گیرد، همه آن را هم د رحوض خالی بکنی رنگ نمی گیرد و رنگ عوض نمی کند یک استخر را بخواهی رنگ کنی با این چیزها رنگی نمی شود و این بستگی به ظرف دارد ظرف بزرگ است.
سعه صدر از صفات و ابزار لازم برای مدیر است. چنان که در حدیث معروفی بدان اشاره شده است:
«اله الرئاسه سعه الصدر» ابزار ریاست شرح و تحمل سختیها و فشارها ست.