تحقیق مقاله زرتشت

دین زرتشت

درباره زمان و جایگاه زرتشت، به سبب از بین رفتن نوشته های وابسته به آن بویژه پس از تازش اسکندر مقدونی و تازیان و از بین بردن نسکخانه های (کتابخانه های) استوارنامه بایسته ای در دست نداریم که بر پایه آن به بازگویی از زمان وجایگاه زیست زرتشت بپردازیم. بنابراین تنها می توان گفت که در گذشته گروهی ا زپژوهشگران بر این باور بودند که زرتشت در حدود ششصد تا هزار سال پیش از زاد روز مسیح میزسته ولی اکنون پژوهشگران دیگر زمان  زندگی او را تا چهار هزار سال پیش از زاد روز مسیح گمان می زنند. زادگاه و جایگاه زندگی زرتشت هم چندان آشکار نیست، ولی گروهی از تاریخ نویسان بر این گمانند که او در یکی از شهرهای خراسان مانند نیشابور یا هرات و بلخ زندگی می کرده است.

از گات ها که تنها بازمانده از زندگی زرتشت است چنین بر آورد می شود که او چون مورد پیگرد روحانیان و سودا گران دینی همزمان خود قرار گرفت، بناچار از زادگاه خود گریخت و به یکی از فرمانروایان آن زمان بنام شاه گشتاسپ پناه برد و پس از چند روزی او توانست شاه گشتاسب را هم به یکتاپرستی راهنمایی کند.

پدر آشور زرتشت پوروشسب، مادرش دُغدوُ و همسر وی هوَوی نام داشته است، فرزندان آشور زرتشت سه پسر بنام های ایسدواستَر، اُروَتدنَر و خورشید چهر و سه دختر بنام های تریتی، فرین، پورچیستا بوده اند.

آشور زرتشت، در نوجوانی باور های خرافی مردم و پرستش خدایان پنداری را نادرست تشخیص داد. آنگاه در 20 سالگی، تنهایی را برگزید و به طبیعت روی کرد و پروردگار خود را با دیده دل شناخت. وی در 30 سالگی از سوی خداوند به پیامبری برگزیده شد و برای نخستین بار، آیین یکتا پرستی را به جهانیان سفارش کرد.

در اندیشه و پیام آشور زرتشت، خداوند هستی بخش، اَهورامَزدا نام دارد. اَهورا یعنی "هستی بخش"، مَز یعنی "بزرگ" و دا از "دانش و دانایی" آمده است. از این دیدگاه خداوند، دانای بزرگ است، انسان را بنده و برده خویش نمی داند بلکه با خردی که به انسان بخشیده، جایگاه ارزشمند انسانی و دانایی را به او پیشنهاد کرده است. از دیدگاه زرتشت، خداوند، کینه توز، انتقامجو، خشمناک و مجازات گر نیست بلکه سراسر نیکی وداد است.

قانون اَشا

نگرش آیین زرتشت به جهان هستی، پیروی و پیوستن به قانون اَشا است. از دیدگاه او خداوند جان و خرد، جهان را بر پایه هنجاری آفریده که بر تمام هستی حکمفرما است او این هنجار و نظم حساب شده را اَشا می نامد. استواری قانون اَشا بر جهان هستی، بازتاب اراده و خواست پروردگار بزرگ است. انسان باید خود را با هنجار هستی، همگام و همراز سازد. راستی و درستی، مهر و فروتنی و فروزه های نیک انسانی را در خود پرورش دهد. قانون اَشا، نیروی هماهنگ کننده جهان هستی است و هیچ پدیده ای از اتم تا کهکشان وجود ندارد که بر پایه این هنجار نا هماهنگ، استوار نباشد.

دو گوهر همزاد

آشور زرتشت، در فلسفه پیام خود به دو گوهر همزاد ولی متضاد اشاره دارد که در نظام هستی نقش دارند. اثر این دو گوهر، نیرویی است که در کوچکترین  ذره ها  به صورت مثبت و منفی در پروتون و الکترون وجو دارد و همه جای هستی حتی کهکشان، به گونه کشش و رانش و یا دو نیروی همگون اثر می گذارد. اینان هیچکدام در نظم اَشا، بد آفریده نشده اند، بلکه لازم و ملزوم یکدیگرند، از اینرو اهورا مزدا خالق بدیها و زشتی ها نیست. آنچه آفریده شده بر مبنای خرد اهورایی، همه نیک و خوب هستند. این دو گوهر همزاد و متضاد، به هنگام گزینش و انتخاب، پیوسته در اندیشه انسان بروز می کند. انسان دانا که از خرد و دانش بهره مند است، سپِنتَه مَینو یعنی منش سازنده در اندیشه او پدیدار و پویا می گردد و شخص نادان که تنها از احساس و تعصب پیروی می کند، در ذهن او، اَنگره مَینو یعنی منشِ ویران کننده و آسیب رسان که در زبان فارسی اهریمن بیان شده است به وجود می آید. بنابراین آفریننده اهریمن یا اندیشه ویرانگر، خداوند نیست بلکه انسان نادان است که کژاندیشی را به گفتار و دروغ و کردار ناشایست تبدیل می کند.

دین

دین از واژه دَئنَه در اوستا آمده و به معنای "وجدان آگاه" یعنی "نیروی تشخیص خوب از بد" بر پایه خرد و آزادی و اختیار است در این بینش، انسان دیندار که می اندیشد و با کمک منش نیک خود آزادانه راه اَشا را برمی گزیند و با همین نگرش و آزادی، در دو جهان مادی و مینوی مسئول می گردد و سرانجام بر اساس کنش و واکنش، نتیجه گزینش خود را دریافت می کند.

بهشت و دوزخ

اهورامزدا برای همه خوشبختی و رستگاری آرزو دارد. از این رو راه درست زیستن را به کسی که از خردش بهره می گیرد نشان داده است. آنها که کژاندیشی برگزینند، بد گفتاری و زشت کرداری به وجود می آورند، بر خلاف قانون اَشا گام بر می دارند و بر اساس فرآیند کنش و واکنش نتیجه رفتار خود را دریافت خواهند کرد. از این دیدگاه هرگز پروردگار، جایگاهی بنام دوزخ برای شکنجه انسان پدید نیاورده بلکه این خود انسان است که از روی عملکردش، بهشت و دوزخ را پدید می آورد.

بهشت یا بهترین مکان هستی، رسیدن به شادی و آرامش روان است که بازتاب اندیشه و کردار نیک انسان است. دوزخ یا بدترین جای هستی، یعنی عذاب وجدان و افسدگی روان، پی آمد کژاندیشی است که در دو جهان مادی و مینوی (تن و روان) به سوی انسان باز خواهد گشت.

تازگی و پوییایی

در آیین زرتشت و در راستای قانون اَشا نه تنها واپس گرایی روا نیست بلکه ایستایی و سکون نیز ناپسند است. فرَشَه واژه ای از پیام آشو زرتشت است که همگان را به سوی تازگی سفارش می دهد.

اندیشه و خرد، تن و روان انسان و به طورکلی فرهنگ و اخلاق بشر، باید به سوی تازگی و پیشرفت حرکت کند، اشور زرتشت در پیام خود از پیروانش می خواهد که همواره جهان را نو و زندگانی را تازه گردانند. به باور پیامبر باستانی ایران، انسان باید گامهایی هرچند کوچک در راه رسیدن به زندگی بهتر، سازنده تر و کسب آسایش، همراه با آرامش بردارد.

فرَوَهَر

در باور سنتی زرتشتیان، وجود انسان از چهار گوهر تشکیل شده است که به هم پیوسته اند و از تاثیرآنها بر یکدیگر، پویندگی و بالندگی از هر فرد سرچشمه می گیرد. این چهار جزء عبارتند از تن و جان که مربوط به جهان مادی است، روان و فروهر که مربوط به بعد مینوی سرشت آدمی هستند. واژه فرَوَهَر، از دو قسمت فرَ به معنی "پیش" و وَهَر به معنی "کَشَنده و برنده" درست شده است. این گوهر، ارزشمندترین پایه وجود انسان است زیرا پرتوی از فروغ بی کران ذات اهورامزدا است که در ذات هرشخص سرچشمه پیدایش و پویایی فروزه های اشویی است. فروهر گوهری است که روان را از گرایش به کژی وکاستی و دروغ باز می دارد تا روان به آرامی راه خدا جویی را سپری کند و شایستگی فراگیری نور حقیقت و پیام سروش را داشته باشد.

در دوره هخامنشیان، به عنوان آرم ملی، نشانه ای برگرفته از اندیشه های بنیادی دین اشور زرتشت و برخی از نمادهای اندیشه دیگران به ویژه آیین مهر، موجب شکل گرفتن نگاره فروهر گردید.