مقدمه:
منطقه فارس از قدیمترین مراکز تمدن ایران است، فارس در کتیبه های هخامنشی به صورت پارسه1 و در یونانی پرسیس2 که معرب آن فارس است آمده است یونانیان پرسیس را که تنها نام آن ایالت بوده اشتباها بر تمام ایران اطلاق می کردند که تا این اواخر هم اروپائیان در این اشتباه باقی مانده بود پارسی ها مردمانی آریایی نژاد بودند که تاریخ آمدنشان به این سرزمین روشن نیست، همین اندازه از بیانات پادشاهان آشور استنباط می شود که پارسیها نیز مانند مادها مدتهای مدید تحت تسلط آشوریها بودند و در اطراف ارومیه یا در کرمانشاهان کنونی سکونت داشته اند.
یعقوب لیث مؤسس سلسله صفاری در سال 2620 ه.ق به فارس لشکر کشید. پس از تسخیر استخر رهسپار شیراز شده بعد از یعقوب برادرش عمرو در سال 268 ه.ق عازم فارس شد و امنیت را در آنجا برقرار کرد بعد از صفاریان فارس به تصرف دیالمه آل بویه در آمد، عضد الدوله با اینکه بغداد را در تصرف داشت مع ذلک پایتخت خود را شیراز قرار داد، به فرمان وی بر روی رود کر سدی بسته شد که به بند امیر معروف است.
در سال 1325 ه.ق (1907 م) قرار داد روس و انگلیس مبنی بر تقسیم ایران به سه منطقه یعنی حوزه نفوذ روس در شمال و مرکز و منطقه نفوذ انگلیس در جنوب شرقی و منطقه بیطرف در جنوب غربی منعقد گردید و در سال 1915 میلادی پس از آنکه روسها تا اصفهان پیش راندند و انگلیسها در جنوب قوای امنیه و طرفداران وکلای مهاجر ایران را مغلوب ساخته بودند، دولتین روس و انگلیس قرار داد 1907 را از میان بردند و به جای آن قرار داد دیگری که به قرارداد 1915 معروف شد، بین خود بستند، به این معنی که منطقه بیطرف را بکلی حذف کردند و قرار بر این گذاشتند که روسها تا حدودپانزده هزار متری قزاق تجهیز کنند تا بتوانند حافظ منافع روسها در شمال ایران باشند و همچنین نیرویی به همان اندازه بنام پلیس جنوب در فارس، کرمان، یزد، اصفهان تحت عنوان حفظ امنیت راههای جنوب ایران با هزینه دولت انگلستان به وجود امد.مرکز استان فارس شیراز است و شهرستانهای تابعه آن عبارتند از :کازرون، جهرم، داراب، فیروز آباد، لار، استربان، مرودشت، آباده، اقلید، نیریز ، فسا و ممسنی.
شیراز
شهرتان شیراز در فاصله 919 کیلومتری تهران واقع شده، از شمال به آباده از مشرق به فسا و نیریز، اصطهبانات، از جنوب به فیروزآباد و از مغرب به کازرون محدود است.
در بعضی از داستانها بنای شیراز را به شیراز پسر فارس بن طهمورث نسبت مب دهند و همین افسانه ها دال بر قدمت این شهر است مضافا به اینکه ویرانه های تخت جمشید گواه بر این مدعاست، شهر شیراز از دوره ساسانیان سابقه دارد ولی شهرت و اعتبار و اهمیت آن از دوران اسلام به بعد است. در اواخر خلافت عمر، شهر به تثرف ابوموسی اشعری و عثمان بن ابی العاص درآمد، محمد برادر یا پسر عم حجاج بن یوسف ثقفی والی معروف عراق در سال 64 ه.ق شهر را از نو بنا کرد3. و از این زمان به بعد روز به روز بر وسعت و اهمیت آن اضافه شد تا جایی که در قرن چهارم هجری وسعت شهر بالغ بر یک فرسخ مربع شد.
نوه عضدالدوله باروتی به طول 12 هزار متر که دارای 11 یا 12 دروازه بود در اطراف شهر کشیدند و این بارو توسط محمود شاه در اواسط قرن هشتم4 مرمت شد. در قرن هشتم هجری حمدالله مستوفی از شیراز دیدن کرده و از هفده محله و نه دروازه و از مساجد معروف آن و بیمارستان عضدی و مرقد پسران امام موسی کاظم علیه السلام یاد کرده است.