آموزش و پرورش پایه توسعه علوم و فنون یک کشور به حساب می آید . دولت چین برای توسعه آموزش و پرورش اقلیتهای ملی سیاست ها و اقدامات زیر را اجرا می کند : توجه و کمک به اقلیتهای ملی در توسعه آموزش و پرورش ؛ تاسیس اداره دموکراتیک آموزش و پرورش ؛ احاله حقوق توسعه خودمختار آموزش و پرورش اقلیتهای ملی به این ملیتها و مناطق اقلیت نشین ، اهمیت به آموزش زبان و خط اقلیتهای ملی و آموزش دو زبانه ، تقویت کار تحریر مواد تدریسی به زبان های اقلیتهای ملی ؛ تقویت تربیت معلمان اقلیتهای ملی ؛ اختصاص وجوه ویژه به اقلیتهای ملی و مناطق اقلیت نشین ؛ تاسیس مدارس اقلتیهای ملی و دادن امتیازات به دانشجویان و دانش آموزان اقلیتهای ملی به لحاظ نمرات قبولی و ارضای نیازمندیهای خاص آنان در زندگی و سازماندهی کارهای پشتیبانی نواحی پیشرفته در مناطق اقلیت نشین .
دولت چین اقداماتی برای توسعه آموزش مدرسه مناطق اقلیت نشین اتخاذ و با استفاده از امکانانات موجود انواع دبستان ها ؛ دبیرستان ها و دانشگاه ها را تاسیس کرده و با توجه به ویژگیهای اقلیتهای ملی در تدریس از زبان خود آنان نیز استفاده می کند . در مدارس مختلف چین شمار دانش آموزان و دانشجویان اقلیتهای ملی به مراتب افزایش یافته است .در مناطق اقلیت نشین واقع در شمال غرب ،؛ شمال شرق و جنوب غرب مدارس عالی اقلیتهای ملی وجود دارد و هزاران دانشجوی اقلیتهای ملی در این مدارس درس می خوانند . طبق آمار ؛ تمام 55اقلیت ملی چین دارای دانشجویان ملیت خود و بعضی دارای دانشجویان فوق لیساس و دکترا هستند
ساختار نظام آموزشی > مقطع آموزش ابتدایی
مقطع آموزش ابتدایی
این مقطع شامل مقطع آموزش پیش دبستانی و ابتدایی است. مهد کودک ویژه کودکان زیر رده سنی سه سال و پیش دبستانی ویژه کودکانی است که وارد سه سالگی شده و در شش سالگی وارد مدارس ابتدایی می گردند. مقطع آموزش ابتدایی از کلاس اول شروع و بسته به نظام آموزشی تا کلاس پنجم یا ششم ادامه می یابد. سال تحصیلی به دو ترم تقسیم می شود که هر ترم شامل 19 هفته و در مجموع مدت دو ترم 38 هفته آموزشی در طول سال است. همچنین یک هفته اضافی (مثلا برای روزهای برفی در چین) هم در نظر گرفته اند و 13 هفته باقیمانده ویژه تعطیلات است.طی مقطع ابتدایی، دانش آموزان ملزم به گذراندن دروس متنوعی نظیر زبان چینی، ریاضیات و مطالب اخلاقی و همچنین ورزش و فعالیتهای فوق العاده می باشند. گفتنی است که یادگیری زبان خارجی (انگلیسی) طی سال های آخر این دوره در زمره دروس اختیاری است
سیاست های آموزشی
طی سالهای اخیر دولت چین توسعه آموزش را در اولویت برنامه های خود قرار داده و در جهت توسعه کشور به سرمایه گذاری در نظام آموزشی مبادرت نموده است. به عنوان مثال طرح آموزش پایه به مدت 9 سال، سرمایه گذاری وسیعی در نظام آموزشی می باشد که به واسطه آن شهروندان چینی به آموزش و ادامه تحصیلات خود تشویق می گردند. به اعتقاد دنگ زیائوپنیگ سیاست های آموزشی کشور می باید به برآورده سازی نیازهای آتی جامعه منتهی گردد که این مسئله خود مستلزم اصلاح ساختار نظام آموزشی است.
سیاستهای آموزشی چین طی قرن بیست و یکم
در حال حاضر، اغلب خانواده های چینی در پی فرستادن کودکان خود به کودکستانها، مدارس ابتدایی و متوسطه معتبر با برنامه های درسی و آموزشی مطلوب می باشند. هدف خانواده ها از فرستادن کودکان به مهدهای کودک ، بهره گیری از برنامه های آموزشی مناسب، پرورش توانایی های کودکان به طور طبیعی و تقویت مهارت های ذهنی کودکان می باشد. از سوی دیگر دولت چین در صدد اجرای طرح هایی در جهت توسعه آموزش در مناطق روستایی چین تا پایان سال2001 به منظور راهیابی هر چه بیشتر و افزایش تعداد دانشجویان مناطق فوق در نهادهای آموزشی عالی تا نرخ 15 درصد می باشد. طی سالهای اخیر کشور چین تلاش های مستمری در جهت تقویت و افزایش تعداد دانشجویان در دانشگاهها به عمل آورده است. به نحوی که این تعداد با یک افزایش جهشی از 08/1 میلیون طی سال 99 بر 2 میلیون و 600 هزار نفر طی سال 2001 بالغ گردید. طی سال 2001 کشور چین همچنین به لغو محدودیت های مربوط به عدم ازدواج دانشجویان و شرط سنی آنان مبادرت نموده از این روی حتی افراد رده سنی 73 سال نیز از حضور در آزمون ورودی دانشگاه ها برخوردار گردیده و آموزشهگاههای عالی اعم از دانشگاهها و دانشکده های سراسر چین به گشایش در های خود به روی عموم بدون ملاحظات سنی مبادرت نمودند. تعلیم و تربیت کماکان در سراسر چین در حال توسعه بوده و اقشار مختلف مناطق فقیرنشین و محروم و دور افتاده را نیز در برمی گیرد. ضمن آنکه آموزش های غیر دولتی نیز طی سالهای اخیر تقویت شده و با تصویب وزارت آموزش بالغ بر100 مرکز دانشگاهی خصوصی در کشور تأسیس گردیده است. از سوی دیگر، شورای مشورتی سیاسی خلق چین به درخواست سرمایه لازم جهت توسعه و تقویت آموزش و پرورش در نقاط توسعه نیافته غربی و مرکزی کشور از دولت مبادرت نموده است. شورای مشورتی سیاسی خلق چین که بلند پایه ترین نهاد مشورتی کشور است، در صدد توسعه آموزش و پرورش با کمک های دولتی در سطح جامعه است. طبق اساسنامه این شورا، آموزش و پرورش در نواحی روستایی باید توسط دولت حمایت و سرمایه گذاری شده و این وظیفه نباید بر دوش کشاورزان قرار گیرد. محوریت اساسنامه فوق، بر ایجاد یک ساختار مؤثر و با ثبات جهت تضمین پیشبرد آموزش و پرورش با استفاده از سرمایه های دولتی و تعمیم نظام آموزش پایه در مناطقی است که از وضعیت اقتصادی نابسامانی برخوردار می باشند. در واقع هدف اصلی این شورا، حمایت از کشاورزان و تامین بودجه لازم جهت توسعه آموزش در مناطق فقیرنشین و محروم کشور است.
سیاست درهای باز در نظام آموزشی
بخش آموزش و پرورش کشور چین همچون بخش ها ی اقتصادی و عملی پس از عضویت کشور درسازمان تجارت جهانی بازتر شده و توسعه یافته است. به عبارت دیگر، آموزش و پرورش، آموزش عالی و موسسات آموزش فنی به گسترش تبادلات خود با شرکا و همتایان خارجی تمایل دارند. کمک به نهادها و موسسات خارجی در جهت آشنایی هر چه بیشتر سایر کشورها با سیاست های آموزشی و پرورشی چین از جمله اهدافی است که دولت مرکزی قصد دارد با افزایش تبادلات میان چین و کشورهای خارجی به آن دست یابد .سیاست های مرتبط با سرمایه گذاری خارجیان درمدارس چینی نیز از جمله دیگر اقداماتی است که آموزش وپرورش به دنبال آن است . به علاوه تلاش جهت گسترش روابط دوجانبه و چندجانبه در زمینه تعلیم و تربیت و تسریع همکاری میان نهادهای آموزشی و تأیید اسناد و مدارک علمی دانشکده ها و دانشگاه های چین و سایر کشورها افزایش یافته است . هدف دیگر جلب و جذب استعدادهای برجسته جهت تقویت صنایع با فنون پیشرفته کشور است .گفتنی است که استعدادهای فوق از سوی دولت تامین مالی، قانونی وحقوقی می گردد ،تا بتواند نیازهای اقتصادی کشور به ویژه پس از الحاق به سازمان تجارت جهانی برآورده کند. دولت مرکزی چین قصد دارد کارکنان دولتی و مدیران و مسئولان اجرایی مؤسسات را با قوانین و مقررات تجارت جهانی آشنایی داده و آنها را آموزش دهد تا در جهت کاهش فاصله کشور با استانداردهای بین المللی سازمان مساعدت نموده باشد .کشورچین امیدوار است که دراین راستا محققین چینی تبار مستقر در سایرکشورها بتوانند درکناراساتید دانشگاه های داخلی همکاری نموده و بسیاری از انتظارات دولت در زمینه توسعه نظام آموزش و پرورش کشور را برآورده نمایند.
متعاقب عضویت کشور چین در سازمان تجارت جهانی ، زمینه های رقابتی تشدیدتر شده و کشور با چالش ها و فرصت های گوناگونی روبروگردیده است .در این راستا، پس از عضویت کشور در سازمان مذکور، جوانان چینی مستقر در شهرهای مختلف کشور به این امید که تعلیم و تربیت بیشتر به افزایش فرصت آنان جهت احراز مشاغل بیشتر و آینده بهتر منجر گردد، در کلاسهای آموزشی و دوره های تربیتی شبانه حضور می یابند. در حال حاضر اغلب جوانان چینی غیر ازگذراندن دوره های تحصیلی دانشگاهی، درکلاس های فوق العاده رشته های مختلفی شرکت نموده و روزهای تعطیل و آخر هفته خود را نیز در کلا سهای درسی سپری می نمایند .این پدیده به ویژه در شهرهای بزرگی چون پکن و شا نگهای که دوره های آموزشی و آکادمیک فراوانی دارند به چشم می خورد. در اواخر هفته اغلب کلاسهای دانشگاه ها و دانشکده های شهرهای بزرگ مملو از دانشجویان پاره وقت است که در جهت ارتقاء سطح تحصیلی و افزایش سطح توانایی رقابتی خود و کسب شغل و برخورداری از آینده بهتردراین دوره ها شرکت می نمایند .شهریه تحصیلی این گونه کلاسها ، متفاوت بوده و بین 960 دلار تا 2400 دلار درسال متغیرمی باشد که مبلغ بسیار زیادی است و با توجه به درآمدخانواده ها ،فشار زیادی بر آنان وارد می سازد .این در حالیست که دانشکده ها و دانشگاه های خارجی شهریه های بیشتری بین 20 هزار تا 30 هزار دلاردرسال از دانشجویان دریافت می دارند. با این حال دانشجویان وعلاقه مندان همچنان دراین کلاسها حضور می یابند.
از جمله رشته های تحصیلی که دانشکده هاو دانشگاهها به این گونه افراد ارائه می نمایند می توان به رشته های اقتصاد ،تجارت ،مدیریت مالی ،تجارت خارجی و سیاست بین الملل اشاره نمود .اگر چه تعلیم و تربیت در کشورچین از تاریخ دیرینه ای برخوردار بوده و توجه مردم این کشو ر به آموزش و پرورش نشاط گرفته از حقا یق تاریخی و تعالیم شخصیتهایی چون کنفو سیوس است واین بخشی ازمیراث وایدئولوژی کنفوسیوس است که از فرهنگ و ذهنیت فرهنگی ملت چین جدایی نا پذیر است .با این حال وضعیت جوانان کنونی کاملاً با ذهنیت ملی و سنتی گذشته تفاوت داشته و نمی توان حضور جوانان در این دوره ها ی آموزشی را با آن دوران سازگار و براساس آن طرز تفکر دانست .نسل جوان امروز چین با پدر و مادر های خود تفاوت زیا دی دارند و حضورشان در کلاس های درس نیزبا اهدافی مغایر با خانواده هایشان صورت می گیرد . اغلب این جوانان متولد سالهای دهه 1970 می باشند (زمانی که چین برنامه اصلاحات و سیاست در های باز را به مورد اجرا گذارد)