آیا میخواهید بدانید قلب شما سالم است
نوار قلب خود را به روش آسان بخوانید
سلامتی = قلب سالم
تفسیر ساده نوار قلب برای همه
مقدمه
خوشا برجان من هر شام و هر روز همه درد و همه داغ و همه سوز
خوشا عاشق شدن اما جدائی خوشا عشق و نوای بینوائی
امروزه تکنولوژی آنقدر سریع پیشرفت نموده که انسان تا به خود بجنبد میبیند که کیلومترها از آن عقب افتادهاست بنابراین بهتر است این عصر را عصر زمان بنامیم. و در این عصر انسان آنقدر بمباران اطلاعاتی میشود تا بخواهد خودش را پیدا کند زمان از دست رفتهاست. بنابراین قرن بیستم، قرنی است که علم ناگهان پیشرفت زیادی نموده که فقط انسان میتواند گوشهای از علم را فرا بگیرد و در آن تبحر خاصی پیدا کند. بنابراین برخود واجب دانستهام که مطالب علمی روز را هرچند اندک در اختیار دانشآموختگان قرارگیرد. امید است که این اقدام شایسته مورد توجه و استفاده خوانندگان قرار بگیرد.
فهرست
فصل اول
عمل خروج و ورود خون به قلب
عمل انقباض قلب
مرگ ضربان ساز غالب قلب
چگونگی ایجاد موجهای طیبعی برروی نوار قلب
سرعت ضربان قلب
محاسبه سرعت ضربان قلب برروی نوار قلب
محور قلب
ریتم طبیعی قلب
فصل دوم
بیماریهای قلب
فیبریلاسیون قلب
فیبریلاسیون دهلیزی
p.v.c
هیپوتروفی قلب
انفارکتوس قلبی M.I
اسکمی
آسیب قلبی
سندرم بروگادا
انفارکتوس تحت آندوکاردی
پیشگفتار :
قسمت اعظم مرگهای ناگهانی که بطور طبیعی رخ میدهند ناشی از بیماری های قلبی هستند بنابراین بیماریهای قلبی آنقدر اهمیت دارند که سالیانه بیش از 300000 مورد مرگ ناگهانی در ایالت متحده روی میدهد مربوط به مرگهای ناگهانی هستند و این ارقام در واقع حدود 50 درصد از کل مرگ و میرها قلبی هستند مرگ قلبی ناگهانی نتیجه مستقیم ایست قلبی است که به علت مختلف از جمله به علت ناراحتی قلبی که خود شخص ممکن است از بیماری خود آگاه نباشد دچار ایست قلبی میشوند که اگر بموقع شناخته شوند او اگر فوراً به ایست قلبی پاسخ داده شود اغلب ایست قلبیها برگشتپذیر هستند بنابراین برای برگشت ایست قلبی افراد باید از روشهای احیای قلبی تنفس آگاهی کامل داشته باشد. از آنجا که روشهای احیای و سیستمهای احیای اورژانسی برای نجات بیمارانی که در خارج از بیمارستان دچار ایست قلبی میشوند حیاتی میباشد زیرا در گذشته ایست قلبی بطور حتم کشنده بود ولی امروزه با افزایش دانش علم پزشکی و آشنایی افراد با مهارتهای پزشکی در مورد احیای قلبی تنفسی این موارد هرچند کاهش یافته ولی در کشورهای تازه توسعه یافته هنوز جایگاه اصلی خود را پیدا نکرده است. بنابراین تعریف کلی در مورد قبول که برای مرگ قلبی ناگهانی مطرح است این است که مرگ طبیعی با علل قلبی با از دست رفتن ناگهانی هوشیاری ظرف یک ساعت از شروع علایم حاد در فردی که ممکن است بیماری شناخته شده زمینهای قلبی داشته باشد اما برای آن فرد زمان و مکان و شکل مرگ غیر مترقبه هستند.
با سه کلمه مرگ- ایست قلبی- کلاپس قلبی، عروقی . بهتر آشنا شویم.
مرگ برابر است : توقف برگشت ناپذیر تمام فعالیتهای بیولوژیک بدن
ایست قلبی برابر است : توقف ناگهانی کار پمپ قلبی که ممکن است با یک اقدام سریع برگشتپذیر باشد اما در غیر اینصورت کشنده باشد. کلاپس قلبی عروقی برابر است توقف ناگهانی جریان خون مؤثر به دلیل عوامل عروقی قلبی با عوامل عروقی محیطی که ممکن است خودبهخود بازگردد یا به اقدامات پزشکی نیاز داشته باشد.
همانطویکه میدانید یا باید بدانید بیماریهای قلبی شایعترین علل مرگ ناگهانی طبیعی را تشکیل میدهند اما بروز مرگ ناگهانی در سنین مختلف دارای یک نقطه pik دارد. مثلاً قله آغازین مرگ ناگهانی بین زمان تولد تا 6 ماهگی است که به آن سندرم ناگهانی شیرخوراران اطلاق میشود سپس میزان بروز ناگهانی سریعاً پائین آمده و در طول دوران کودکی و بلوغ پائین میماند و در میان نوجوانان و جوانان میزان بروز مرگ قلبی ناگهانی 1 مورد در هر 10000 نفر در سال است میزان بروز مرگ ناگهانی قلبی بعد از 30 سالگی شروع به افزایش نمود. در سنین بین 45 تا 75 سالگی به قله pik دوم خود میرسد در این زمان شایعترین میزان بروز مرگ ناگهانی قلبی است که هر فرد لازم حتی هر 6 ماه یکبار جهت بررسی عمل قلب خود حتماً نوار قلب داشته باشد. زیرا میزان بروز ناگهانی مرگ در این سنین در جمعیت 1 مورد در هر 1000 نفر در سال میباشد بنابراین، این ارقام رقم بالایی بوده. بنابراین در این سنین یک زنگ خطر است برای جمعیتی که در بین این سنین قرار دارند.
بنابراین با افزایش سن در محدوده بین 45 تا 75 سالگی یک عامل خطر قوی برای مرگ ناگهانی قلبی است. و علل بروز مرگ ناگهانی قلبی در میان مرگ ناگهانی طبیعی با افزایش سن به شدت افزایش مییابد بار دیگر مرور میکنیم در فاصله سنی 1 تا 13 سالگی فقط مرگ ناگهانی طبیعی مربوط به علل قلبی است در بین 14 تا 21 سالگی این مقدار به 30 درصد افزایش مییابد در سنین میانسالی و کهنسالی به 88 درصد میرسد و همچنین در گروه سنی 45 تا 64 ساله مرگ قلبی ناگهانی در مردان 7 برابر بیشتر از زنان میباشند از عوامل خطرساز دیگر که در بروز مرگ ناگهانی قلبی ارتباط مستقیم دارد و باعث افزایش آن میشود مصرف سیگار – دیابت- ازدیاد چربی- فشارخون بالا- عوامل ارثی میباشند بنابراین افرادی که دیابتی هستند و یا افرادی که چربی خون و فشار خون بالا دارند و همچنین افرادی که احساس ناراحتی و یا درد در قفسه سینه دارند بایستی نوار قلب داشته باشند زیرا احساس ناراحتی و درد در قفسه سینه یکی از شایعترین چالشهای برای پزشکان در مطب و بخش اورژانس است زیرا تشخیص افتراقی آن با دردهای که مربوط به اندامهایی که در قفسه سینه و شکم موجود است کمی مشکل است بنابراین اگر بموقع تشخیص داده نشود ودرمان نگردد پیشآگهی این بیماران از موارد بیخطر تا تهدید حیات آنها متغیر است عدم شناخت بیماری قلبی مخصوصاً ایسکمیک حاد قلبی – فیبرلاسیون بطن میتواند به عوارض جدی از جمله مرگ منجر شود. بنابراین توصیه میشود افرادی که احساس درد در ناحیه قفسه سینه میکنند حتماً اقدام به گرفتن نوار قلب باشند. زیرا قلب سالم برابر است با سلامتی هر چه فرد سالمتر باشد و قلب عاری از هرگونه بیماری باشد عواملی که قلب را تهدید خواهندکرد کمتر خواهدبود.
نحوه بررسی فرد مبتلا به بیماری قلبی
اولین قدم در بررسی فردی که دچار بیماری قلبی شده بایستی علائم ناشی از بیماری قلبی بطور عمده حاصل ایسکمیمیوکارد، اختلال در انقباض و با استراحت میوکارد ، ایجاد مانع در جریان خون ، یا ریتم و سرعت غیرطبیعی ضربان قلبی میباشند بررسی شود. زیرا ایسکمی اغلب با احساس ناراحتی در قفسه سینه تظاهر میکند بنابراین فردی که با احساس ناراحتی قفسه سینه به مطب شما مراجعه نمود بایستی به بیماری قلبی مشکوک شد مگر خلاف آن ثابت شود یا کاهش توانایی پمپاژ قلب غالباً منجر به ضعف و خستگی زودرس شخص میشود و حتی در موارد شدیدتر باعث میشود که شخص دچار سیانوز ( سیاهشدن دور لبها) افت فشار خون و سنکوپ شود. و یا اگر نارسایی در بطن دارد باعث تجمع غیرعادی مایعات در اندام و یا در ریهها شود که به نوبه خود منجر به تنگی نفس و ادم عمومی یا ریوی میشود. و همچنین آریتمیهای قلبی که اغلب قافلگیرانه بروز میکنند و علائم آن تپش قلب، تنگی نفس، درد، افت فشار خون، سنکوپ میشود عموماً ناگهانی رخ میدهند و ممکن است به همان سرعتی که ایجاد میشوند ناپدید گردد تظاهرات اصلی بیماری ایسکمیک قلب شایعترین بیماری قلبی بزرگسالان است که با ناراحتی قفسه سینه به همراه است که ممکن است همانند نارسایی قلبی باعث تاکی آرتیمی یا مرگ قلبی ناگهانی شود.
در بیماری ایسکمیک قلب که مهمترین بیماری قلب میباشد ممکن است عملکرد قلب یا عروق کرونر در حالت استراحت کافی باشد اما نیاز ما در عین فعالیت تأمین نکند لذا سابقه ناراحتی قفسه سینه و یا تنگی نفس که در تنها در طی فعالیت ظاهر میشود و از مشخصات بیماری قلبی است در برخی موارد بیماران مبتلا به ناهنجاریهای قلب و عروق ممکن است چه در حالت استراحت و چه در حالت فعالیت بدون علامت باشند اما با یک معاینه دقیق و کامل ممکن است یک یافته غیرطبیعی را نشان دهند مانند وجود صداهای اضافی قلب( سوفل) افزایش فشارخون و یا اختلال در نوار قلب (ECG) یا با ابعاد سایه قلب درعکس قفسه سینه و همچنین در برخی بیماران فاقد علامت و علائم اولیه ممکن است حادثه بسیار وخیم باشد که این منجر به مرگ قلبی ناگهانی سکته قلبی یا سکته مغزی شود.
بنابراین بیماری قلب و گردش خون آنقدر شایع هستند و بعضی مردم بقدری با علائم مهم این بیماری آشنایی دارند که بیماران و گاه پزشکان بسیاری از شکایات غیرقلبی را اشتباهاً به بیماری قلبی عروقی نسبت میدهند بنابراین لازم است تمایز علائم و نشانههای ناشی از بیماری عضوی قلب از علائمی است که مستقیماً ارتباطی به قلب ندارند توضیح داده شود. از علائم مهمی که یکی از تظاهرات اصلی نارسایی قلبی است تنگی نفس میباشد اما این تنگی نفس مربوط به بیماری قلبی نبوده و ممکن است از جمله بیماریهای ریوی چاقی شدید و اضطراب نیز این علائم را داشته باشد. اینک چه میزان بیماری قلبی مسؤول اینچنین عوامل میباشد اغلب با انجام یک معاینه دقیق بالینی مشخص میگردد بنابراین لازم است نوار قلب در حین استراحت و در حین فعالیت از بیمار بدست آید و حتی لازم باشد عکس سینه و اکو از بیمار درخواست شود.
همانطوریکه متذکر شدیم بیماری ایسکمیک شایعترین بیماری قلب میباشد و برای تشخیص صحیح و شناسایی ایسکمی میوکارد بعنوان علت بیماری قلبی وجود درد قفسه سینه در حین فعالیت برای بیمار از نظر بالینی بسیار مهم است لیکن تشخیص ایسکمی برای طرحریزی یک روش درمانی یا تعیین پیشآگهی کافی نیست مگر اینکه نابهنجاریهای آناتومیک زمینهای که مسؤول ایسکمی میوکارد است مثال آترواسکروزر عروق کرونر یا تنگی دریجه آئورت مشخص گردد. و همچنین در مورد این که دیگر اختلالات میوکارد مانند کمخونی شدید و پرکاری تیروئید بررسی شود.
بنابراین برای یک تشخیص صحیح قلبی با شرح حال و معاینه فیزیکی کامل آغاز میگردد سپس با توجه به معاینات بالینی میتوان به کمک چهار روش زیر آنرا تکمیل کرد.
درخواست ECG ( نوار قلب) لازم و حیاتی است
رادیوگرافی قفسه سینه ( عکس سینه)
درخواست اکو( کاردیوگرام) : در مرحله یا در قدم سوم لازم است .
در مرحله چهارم اگر شرایط بیمار حاد یا تهاجمی باشد درخواست آنژیوگرافی کردن لازم میگردد.
در فرآیند تشخیص نتایج حاصل از هر یک از این روش ما باید به تنهایی وسپس توأم با یکدیگر ارزیابی شود. زیرا با این روش ها میتوان یک یافته جزئی اما خیلی مهم پیدا کرد. بنابراین هر فردی که مشکوک به بیماری قلبی است باید یک نوار قلب گرفته شود این روش حیاتیترین و مهمترین روش برای بررسی بیماران قلبی بوده زیرا سرنخی حیاتی رسیدن به یک تشخیص صحیح بدست دهد و وقتی سرنخهای سایر روشها با یافتههای بدست آمده از نوار قلب ترکیب شود. نوار قلب میتواند اطلاعات اساسی و تأئید کنندهای را ارائه دهد.
اما یک پزشک حاذق باید قبل ازگرفتن نوار قلب وسایر اقدامات بعدی لازم است سابقه خانوادگی بیمار را بداند بنابراین یک شرح حال کامل از بیمار ضروری میباشد درگرفتن شرح حال یک بیمار مبتلا به بیماری شناخته شده یا مشکوک به بیماری قلبی عروقی باید به سابقه خانوادگی توجه خاص شود.
تجمع خانوادگی بیمارها در بسیاری از اشکال ناهنجاریهای قلبی شایع است مثلاً انتقال مندلی نقایص ژنتیکی مفرد ممکن است روی دهد از جمله در کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک – سندرم عارفان و مرگ ناگهانی همراه با سندرم QT بلند، فشارخون اولیه یا آنرواسکروز کروز بنابراین تجمع خانوادگی بیماریهای قلب و عروق نه تنها به دلایل ژنتیکی رخ میدهد بلکه ممکن است به الگوهای رفتاری یا تغذیهای خانوادگی نیز مرتبط باشند مانند مصرف بیش از حد نمک و کالری یا سیگار
بنابراین دانشآموختگان باید بدانند که نوار قلب یک آزمون با ارزش برای قلب و عروق است.