چگونه می توان برای پرورش گیاهان غیر بومی در محیط مختلف و نامناسب با آب و هوا شرایط مناسب فراهم کرد ؟
نام علمی : Aceraceaeer Spp
خانواده : Aceraceae
نام انگلیسی : Maple
این جنس به علت تنوع فرم و دامنه گسترش از مهمترین گونه های جنگلی بوده وشامل 200 گونه از گیاهان درختی و درختچه‌ای است.
در این جنس برگها ساده و به ندرت مرکب می‌باشند. پهنه برگها، پنجه‌ای با بریدگیهای خفیف یا عمیق و به ندرت بدون لوب می‌باشد. دمبرگها طویل و رگبرگها شانه‌ای هستند. گل آذین خوشه یا چتر، گلها نر ماده و اغلب در روی یک پایه هم گل نر و گل ماده و هم گل نر ماده یافت میشود. گلها به رنگ زرد و یاسبز بوده ودر بعضی گونه‌ها جام گل وجود ندارد.
میوه در این جنس خشک بالدار (سامار) مضاعف است.
نیازها :
اکثر گونه‌ها در خاکهای غنی و مرطوب می‌رویند و تعداد کمی در خاکهای خشک و کوههای صخره‌ای رویش دارند. در محیط‌های آفتابی و نیمه سایه رشد مناسبی داشته و اگر نور کافی به آن نرسد مستعد پذیرش آفات گوناگون است.
این گیاه پرتوقع بوده واکثر گونه‌ها به آبیاری زیاد احتیاج دارند و به علت پوست نازکی که دارند در برابر سرمای دیررس حساس بوده و در زمستانهای سخت آسیب می‌بینند.
روش تکثیر :
1 افرا به راحتی از طریق بذر قابل ازدیاد است اما از خشک شدن آن باید جلوگیری نمود. در مورد گونه هایی که بذر آنها زودرس است (بهار رس) باید بلافاصله پس از رسیدن کاشته شوند. در گونه هایی که بذر آنها در پائیز می‌رسد (اغلب افراها)، سرما دهی به مدت 90 روز در دمای 4 درجه سانتیگراد و سپس کشت آنها در بهار منجر به رویش خوبی خواهد شد. کشت پائیزه در هوای آزاد به شرط آنکه بذرها ابتدا به مدت یک هفته خیسانده شده و آب آنها هر روز تعویض گردد، امکان پذیر است. لازم به ذکر است قوه نامیه بذرها یک سال می‌باشد.
2 بعضی گونه‌ها به وسیله قلمه و پیوند ازدیاد می‌یابند.
معرفی گونه‌ها:
افرای برگ چناری کرکف (Norway Maple) A.platanoides
درختی پهن برگ و خزان کننده با 20 تا 30 متر ارتفاع که دارای تاجی گسترده و با شکوه است. پوست تنه ابتدا خاکستری یا خاکستری متمایل به قرمز و دارای نوارهای سفید طولی است. برگها بزرگ، پنجه‌ای، بدون کرک و دارای 5 تا 7 لوب خیلی تیز می‌باشند که دارای دندانه‌های درشتی هستند. گلها بدون دمگل ، چتری و به رنگ زرد مایل به سبز بوده و میوه آن دی سامار می‌باشد.
این گیاه به هوای مرطوب و آبیاری زیاد نیاز داشته و در محیط سایه آفتاب دارای رشد مناسبی است. در خاکهای لومی رشد نموده وبه زهکشی خوب نیازمند است.
ازدیاد این گونه به راحتی از طریق بذر صورت می‌گیرد.
این درخت با تاج گسترده و قامت بلند و رنگ پائیزه زیبا، جلوه خاصی به فضای سبز می‌بخشد اما از آنجا که سیستم ریشه‌ای این گیاه بسیار گسترده است ممکن است به معابر ، آسفالت خیابانها و ساختمانهای مجاور آسیب برساند و همین امر استفاده از آن را محدود می‌سازد.
افرای شبه چناری (Sycamore) A.Pseudoplatanus
درختی پهن برگ، سریع الرشد، خزان کننده و تا ارتفاع 40 متر می‌باشد. ظاهر این درخت از فاصله دور شبیه چنار است ولی رنگ تاج آن نسبت به چنار روشن تر است. سن این درخت به 500 تا 700 سال نیزمی‌رسد. برگها پنجه‌ای، پوست تنه فلسی، گلها آویزان و به صورت خوشه‌ای می‌باشند. سامارهای آن نسبت به گونه برگ چناری دارای زاویه بسته‌تری است. این گیاه خاکهای قلیایی و خشک را تحمل کرده و در خاکهای غنی با زهکش مناسب رویش بهتری دارد، نور پسند بوده و طالب فضای باز است و نسبت به هوای آلوده شهر (تهران) مقاوم است.
ازدیاد این گونه از طریق رویش بذر در آبان ماه و سپس باز کاشت نهالها از آبان تا اسفندماه می‌باشد.
این گیاه برای کاشت در خیابانهای عریض و بزرگراهها مناسب است به شرط آنکه فاصله محل کاشت با سایر درختان و ساختمانها رعایت شود. به علت رشد سریع این درخت می‌توان در جنگل کاری از آن استفاده نمود.
برای کاشت در اراضی باتلاقی که در اثر تجمع فاضلابهای شهری بوجود آمده، مناسب می‌باشد. از این گیاه به عنوان بادشکن هم استفاده میشود.
کرب، افرای دشتی (Hedge maple) A. Campstre
درختی است بسیار کند رشد، به ارتفاع حدود 6 تا 15 متر،دارای تاجی نامنظم و شاخه‌های قابل انعطاف، نرم و منشعب برگها دارای 53 لوب با فرورفتگی عمیق و قاعده قلبی شکل، پوست شیار دار، گلها سبز مایل به زرد و به صورت خوشه‌های برافراشته ، زاویه دوبال میوه کاملاً باز و دانه فشرده و کرک دار است.
این گیاه نورپسند ، آهک دوست، مقاوم در برابر خشکی، کم آبی و سرما بوده و در تمامی خاکهای لومی رشد خوبی دارد.
ازدیاد آن از طریق بذر صورت می‌گیرد.
از آنجاکه گونه‌ای مقاوم و سازگار است در اکثر مناطق و حتی به صورت خودرو یافت میشود. این درخت پاکوتاه به منظور حفاظ و پوشش در کنار آلاچیق های پارکها کاربرد دارد.
افرای قرمز (Scarlet Maple) A.rubrum
ارتفاع این درخت بالغ بر 40 متر و بسیار سریع‌الرشد بوده و گلهای آن پیش از ظهور برگها شکوفا می‌شوند و دارای پوست ضخیم به رنگ خاکستری است. ساقه های جوان ابتدا سبز روشن بوده و به تدریج قرمز رنگ می‌شوند. جوانه‌ها و گلها نیز در این گونه قرمز می‌باشد. برگها کشیده و دارای 3 تا 5 لوب که در تابستان سبز تیره و در پائیز به رنگ قرمز براق در می‌آیند.
این گونه در هر نوع خاکی با رطوبت کافی رشد می‌کند و در مناطق با آب و هوای مرطوب و یا زمین‌های باتلاقی رشد مناسبی دارد.
در صورت کاشت این گیاه در فضای سبز پارکها، باید در کنار دریاچه‌های مصنوعی کاشته شوند تا هوا رطوبت لازم را داشته باشد.
افرای سرخ (افرای ژاپنی) A.Palmatum ‘Atropurpureum’
درختچه‌ای است کند رشد، پهن برگ، خزان کننده وزینتی دارای گلهای ارغوانی و قرمز، برگها دارای لوبهائی با بریدگیهای عمیق که در این واریته در تابستان به رنگ زرشکی براق و در پائیز به رنگ ارغوانی تیره در می‌آیند.
این گیاه سایه پسند بوده و در زیر سایه درختان بلند رویش دارد. به خاک غنی بازهکشی خوب و رطوبت بالا نیاز داشته و تاب تحمل خشکی را ندارد. به سرمای شدید حساس بوده ودر برابر بادهای شدید باید محافظت شود. واریته ذکر شده در آفتاب رشد خوبی دارد.
از این گونه زینتی به جهت رنگ زیبای برگها و قامت کوتاه و انبوه در پارک‌سازی استفاده میشود (به خصوص در پارکهایی که به سبک ژاپنی ساخته می‌شوند) ، برای کاشت در پاسیو منازل و ادارات و تربیت بصورت بن سای نیز بسیار مناسب است.