َمقدمه
شاخه بند پایان موفق‌ترین جانوران بوده و نسبت به سایر شاخه‌ها از تعدد و تنوع بیشماری برخوردارهستند. بطوری که از میان قریب به یک میلیون و پانصد هزار گونه جانوری شناخته شده 4/3 آن را بندپایان به خود اختصاص می‌دهند. بسیاری ازبندپایان برای ما شناخته شده هستند بویژه حشرات که در اکثر زیستگاهها بسر می‌برند. موفقیت این شاخه از جانواران ، نتیجه ساختمان اساسی بدن بویژه سازمان قطعه قطعه‌ای و اسکلت خارجی کیتینی آنهاست. بندپایان شامل چندین زیر شاخه هستند.
زیر شاخه آرواره‌داران
بدن دارای سر سینه و شکم یا سر است. سر سینه یا سر از خارج بدون قطعه می‌نماید. سینه ، شکم یا تنه قطعه قطعه است. در سر یک یا دو جفت آرواره و دو جفت ماگزیلا وجود دارد. سخت پوستان ، صد پایان ، هزار پایان و حشرات در این زیر شاخه قرار میگیرند.
رده حشرات
حشرات یا شش پایان ساکن خشکی هستند و بعضی بطور ثانویه آبزی شده‌اند. سر 6 قطعه وسینه 3 قطعه است که معمولا دارای 3 جفت پا و دو جفت بال است. شکم اصولا 11 قطعه بدون زواید حرکتی دارد. چشمها مرکب و ساده‌اند. بیش از 800 هزار گونه دارند.
زیر رده بدون بالان
انواع ابتدایی ، بدون بال و بدون دگردیسی هستند.
راسته پرتورا
فاقد شاخک بوده و اولین جفت پاهای حرکتی به اندامهای حسی مبدل گشته‌اند. فاقد چشم ساده و مرکب و دارای چشم کاذب هستند. لوله های مالپیگی به صورت برجستگیهای کوچکی تحلیل رفته اند. سیستم تراشه‌ای ساده بوده و یا اصلا فاقد آن می‌باشند. بدن 12 مفصلی و فاقد زایده سرسی است. پیش از کامل شدن تعداد مفاصل شکمی از تخم خارج شده لذا اصطلاحا آنامورف هستند..
راسته دیپلورا
این راسته را آپتر نیز می‌نامند. بدن کوچک و نرمی داشته و محیطهای تاریک و مرطوب را ترجیح می‌دهد. دارای شاخک طویل و فاقد چشم‌اند. شکم 11 مفصلی و دارای سرسی است. لوله‌های مالپیگی پاپیلایی شکل می‌باشند.
راسته کلمبولا
دارای بدنی نرم و کوچک و شاخکهای کوتاه می‌باشند. چشمهای مرکب کوچک و یا تحلیل رفته‌اند. معمولا جهنده بوده و این عمل را بواسطه عضو جهنده خاصی انجام می‌دهند. فاقد سرسی شکلی و لوله‌های مالپیگی می‌باشند. پوست اندازی به صورت اپی‌مورف است. یعنی تعداد مفاصل شکمی جانور به هنگام خروج از تخم کامل می‌باشند از این راسته جنس انوتوموبریا را می‌توان نام برد.
راسته تیزانورا
خصوصیات بسیار نزدیک با راسته تیزانورا دارد و اصطلاحا دم مویی نامیده می‌شوند. اعضای راسته تیزانورا که ماهی نقره‌ای نیز نامیده می‌شوند. دارای بدن نسبتا طویل و فلس‌داری می‌باشند. شاخکها طویل و چشمهای مرکب رشد کرده‌اند. تعداد مفاصل شکمی 12 عدد بوده و در انتها به سرسی طویلی ختم می‌شود و لوله‌های مالپیگی و تراشه‌ها بسیار رشد یافته‌اند. از این راسته جنس ترموبیوس را می‌توان ذکر کرد.
زیر رده حشرات بالدار
راسته راست بالان
ملخها ، سوسریها و جیرجیرکها در این راسته قرار دارند. قطعات دهانی خورد کننده هستند. بالهای جلویی باریک و بالهای عقبی نازک و تاشده در زیر بالهای جلویی هستند. بسیاری بدون بال هستند. گیاهخوارند و 25 هزار گونه دارند.
راسته پوست بالان
قطعات دهانی خورد کننده هستند. بالهای جلویی کوتاه و بالهای عقبی بلند و نازک هستند. در نقاط تاریک بسر می‌برند. شب فعال هستند و 1200 گونه دارند.
راسته ایزوپترا یا جوربالان
موریانه‌ها در این گروه قرار دارند. بالها مشابه و نازک هستند. زندگی اجتماعی دارند. بیشتر ساکن مناطق گرمسیری هستند. چند شکلی دارند و 2000 گونه دارند.
راسته سنجاقکها
سنجاقک در این راسته قرار دارد. بالها مشابه و دارای رگبالهای تور مانند هستند. بال سنجاقکها به سمت عقب تا نمی‌شود اما در گروهی از آنها بالها در هنگام استراحت تا می‌شوند. چشمهای مرکب بسیار مشخص دارند. شکم باریک و دراز است. صیاد هستند. آبششهای نایی دارند. 5000 هزار گونه دارند.
راسته نوروپترا
مورچه‌گیرها در این گروه قرار دارند. بالها مشابه هستند. لارو دارای قطعات دهانی خورد کننده یا مکنده است. گوشتخوارند و از حشرات و کنه‌ها تغذیه می‌کنند. 5000 گونه دارند.
راسته پولک بالان
پروانه‌ها و بیدها در این گروه قرار دارند. دارای خرطوم هستند. در بیدها بال در زمان استراحت افقی می‌ماند. شاخکها پرمانند و یا رشته‌ای هستند.
راسته دوبالان
مگسها و پشه‌ها در این گروه قرار دارند. قطعات دهانی سوراخ کننده و مکنده هستند و قسمتی از آنها در خرطوم واقع است. بالهای عقبی کوچک است. 100 هزار گونه دارند.
تولید مثل در حشرات
به جز چند مورد استثنایی عمل لقاح از طریق جفتگیری صورت می‌گیرد و تخم گذاشته می‌شود. در جنین جوانه‌های مولد زواید بدن به توالی از جلو به عقب ظاهر می‌شوند. هنگامی که لارو سر از تخم بیرون می‌آورد. شبیه جانور بالغ است و فقط کوچکتر هستند. لاروها طی پوست اندازیهای متوالی رشد می‌کنند و سرانجام محفظه‌هایی در دیواره بدن پدید می‌آید و دیسکهای شفیره‌ای شروع به پیدایش میکند. تغییر شکل لارو کرمی شکل به جانور بالغ در درون پیله انجام می‌شود. در این مرحله محفظه‌هایی که محتوی دیسکهای شفیره‌ای هستند باز می‌شوند و زواید جانور کم کم ظاهر می‌شوند.
حشَرات بزرگترین گروه را در بین گروه بندپایان به خود اختصاص می‌دهند بندپایان حیواناتی هستند که دارای یک اسکلت خارجی بوده و اعضای آنها به هم پیوسته می‌باشند حشرات شش پا دارند و بیشتر آنها دارای بال هستندبدن یک حشره از ۳ قسمت تشکیل می‌شود: سر، سینه و شکمحدود یک میلیون گونه مختلف حشره در جهان شناسایی و توسط دانشمندان نامگذاری شده‌است مجموع حشرات روی زمین تا مرز ده میلیون گونه مختلف می‌رسد حشرات تقریباً در همه نقاط روی زمین پیدا می‌شوند و همچنین می‌توان آنها را درآبهای شیرین یافت حشرات اولین حیوانات پرنده می‌باشند که در روی زمین بوجود آمدند ۳۵۰ میلیون سال قبل اولین بار آنها توانستند در هوای زمین شروع به پرواز کنند و این میلیونها سال قبل از پرواز پرندگان و خفاشها بود.
برای بیشتر حشرات قدرت بینایی و بویایی از مهم‌ترین احساسها می‌باشد حشرات دارای چشمهای مرکب هستند به این معنی که چشم حشره از دو قسمت مجزا تشکیل شده‌است هر قسمت از چشم حشره دارای لنز مخصوص به خو می‌باشد حشرات برای بو کشیدن و مزه کردن از شاخکهایشان و بعضی اوقات از قستهای دیگر بدنشان استفاده می‌کنند انها همچنین برای لمس کردن اشیاء از شاخکهایشان استفاده می‌کنند.
حشرات در طول رشد خود به طور دوره‌ای پوست اندازی می‌کنند و یا پوسته خارجی خود را می‌اندازند بعضی از حشرات فقط ۴ یا ۵ مرتبه تییر شکل می‌دهند اما سنجاقک‌های یک روزه و حشرات بدون بال می‌توانند ۲۰ مرتبه یا بیشتر پوست اندازی کرده و تغییر شکل دهند هر بار که یک حشره تغییر شکل می‌دهد شکل بدنش عوض می‌شود این حالت را در حشرات دگردیسی (دگرگونی) می‌نامند بعضی از حشرات با هر پوست اندازی به آرامی تغییر شکل می‌دهند و نوع بالغ آنها بسیار با نوع نوزاد تفاوت دارد این حشرات عبارت‌اند از زنبورهای عسل، مگسها، سوسک‌های بزرگ، پروانه‌ها و زنبورهای معمول
حشرات اجتماعی
این گروه از حشرات شامل گونه‌های بیشماری از زنبورهای معمولی و تمام گونه‌های مورچه‌ها و موریانه‌ها می‌شود حشرات اجتماعی در گروههای خانوادگی زندگی می‌کنند و یا به صورت قبیله‌ای زندگی کرده و لانه‌های بسیار بزرگ می‌سازند در هر قبیله فقط یک حشره یعنی ملکه تولید مثل میکند بیشتر حشرات دیگر کارگر هستند که به جمع آوری غذا و حفاظت از لانه و نوزادان مشغول هستند.
رده حشرات
رده:حشرات بی مهرگانی هستند که پرجمعیت ترین و گسترده ترین تاکسون محیطهای خشکی هستند که در شاخه بندپایان قرار میگیرند .به راستی بیشترین گروه متنوع از جانوران است بر روی زمین، با حدود ۹۲۵،۰۰۰ گونه شناخته شده بیشتر از همه گروههای جانوری روی هم رفته‌است. حشرات ممکن ات در نزدیکی تمامی زیستگاه‌های روی زمین یافت شوند. تعداد کمی از آنها به محیط اقیانوس جایی که سلطه با سخت پوستان است سازش کرده ند. بندپایان دیگر خشکی با حشرات اشتباه گرفته می‌شوند. اما بارز ترین ویژگی میتواند وجود ۶ پا در حشرات باشد که در دیگران نیست.
در زمستان، در نقاط سرد زمین پشه ها دیده نمی شوند،اگر چه ممکن است در آنجا حضور داشته باشند.آنها به شکل دیگری غیر از آنچه ما می شناسیم زندگی می کنند.
یک پشه اولین بخش زندگی خود را در آب و بقیه را بر روی زمین و در هوا می گذراند . زندگی یک پشه هنگامی آغاز می شود که یک پشه ماده بر روی آب راکد تخم می گذارد.به زودی (لارو) یا کرم از تخم بیرون می آید و برای یافتن غذا شروع به شنا می کند.
در این هنگام کرم تبدیل به (شفیره) می شود،سپس شفیره تبدیل به (حشره بالغ) می گردد و به پرواز در می آید. تمامی این مراحل که از یک تخم آغاز می گردد و به یک پشه بالغ ختم می شود ممکن است فقط 9 تا14 روز طول بکشد.
اما هنگامی که فصل سرما فرامی رسد،تخم به خواب زمستانی فرو می رود و پشه ها از تخم خارج نمی شوند .در برخی گونه های پشه ها، ماده بارور هم زمستان را در خواب بسر می برد.بنا براین،پشه ها به عنوان بالغ،تخم ،کرم و نوزاد قادر هستند که زمستان را به خوبی بگذرانند.
مساله بسیار جالب در مورد پشه ها آن است که ما فکر می کنیم آنها بزرگ ترین آفت در آب و هوای گرم هستند، اما حقیقت این است که آنها در مناطق شمالی کانادا، آلاسکا، و سیبری آفت های بسیار بدتری هستند و این بدان جهت است که تخم های پشه ها قادرند زمستان را در درون برف سپری سازند. هنگامی که برف ها آب می شوند پشه ها در گروه هایی آنچنان بزرگ از تخم بیرون می آیند و همچون یک بلا بر سر انسان نازل می شوند که درباره آن داستان ها نوشته شده است .
البته ،خطری که پشه ها برای انسان دارند منحصر به آزار و اذیت آنها نیست بلکه از این نظر است که اگر پس از گزیدن یک انسان بیمار، انسان سالمی را بگزند،بیماری را به این ترتیب منتشر می سازند. پشه هنگام مکیدن خون شخص بیمار، میکروب بیماری او را نیز می مکد؛ سپس وقتی که شخص سالمی را نیش می زند همان میکروب را به وسیله آب دهانش وارد بدن آن شخص میکند .برای پشه میکروب ها هیچ اهمیتی ندارند، او فقط به خون علاقمند است.