مقدمه
نظریه اینکه احتیاج صنایع و تأسیسات دیگر (مانند بیمارستانها و غیره) به استفاده از نیروی برق مط‌مئن و مداوم روزافزون بوده و قطع برق ممکن است باعث ایجاد خسارات مالی و خطرات جانی شود، لذا اصلاحات و تغییرات باید الزاماً بر روی خطوط و تجهیزات برق‌دار نیز عملی گردد هدف از تدوین این آیین‌نامه بیان مقررات و شرایطی است که در صورت پیروی از آن انجام عملیات مربوط به تغییر و تبدیل و اصلاح‌وتعمیر برروی خطوط و تجهیزات برق‌دار توأم با ایمنی افراد امکان‌پذیر باشد.
فصل اول - کلیات
ماده 1: انجام هرگونه-تبدیل-اصلاح و تغییر بر روی خطوط با تجهیزات برق‌دار هنگامی مجاز خواهدبود که آن خطوط‌وتجهیزات برای‌انجام کار به صورت برق‌دار مناسب باشند.
ماده 2: انجام تغییرات در خطوط و تجهیزات موجود برای مطابقت آنها با مفاد این آیین‌نامه به منظور کار به صورت برق‌دار فقط در مواردی لازم خواهد بود که انجام کارهای ذکر شده در ماده 1 به جز تعمیرات ضروری تشخیص داده شود.
ماده 3: مقررات ذکر شده در این آیین‌نامه حداقل شرایط لازم برای تأمین حفاظت و ایمنی کار می‌باشد. لذا ممکن است لازم باشد کارکنان مقررات دیگری را علاوه بر مقررات ذکر شده در این آیین‌نامه (به شرطی با آن مغایرت نداشته باشد) جهت تأمین ایمنی بیشتر مراعات نمایند.
انجام بازرسی‌ها و آزمونهای اولیه و تعیین شرایط موجود
ماده 4: قبل از انجام هر نوع کار باید شرایط موجود از طریق انجام بازرسی‌ها یا آزمونهای لازم تعیین گردد.
تعیین شرایط موجود ذکر شده در بالا شامل تعیین مشخصات خطوط و تجهیزات برق‌دار و وضعیت پایه‌ها - محل استقرار و مدارها و تجهیزات مربوط به خطوط نیرو و کلیه سرویسهای ارتباطات و سایر عوامل می‌باشد.
ماده 5: خطوط و تجهیزات نیرو تا هنگامی که از طریق آزمونهای لازم یا طریق مناسب دیگری بی‌برق تشخیص داده نشوند برق‌دار تلقی خواهند شد.
ماده 6: قبل از انجام هر نوع کاری بر روی خطوط و تجهیزات یا در مجاورت آنها ولتاژ کار باید مشخص شود.
فواصل مجاز
ماده 7: هیچکس مجاز نخواهد بود بدون استفاده از ابزار عایق مناسب با قسمت‌های برق‌دار تماس حاصل نموده و یا از اندازه ذکر شده در جدول شماره 1 به قسمت‌های برق‌دار نزدیک‌تر شود مگر در یکی از موارد زیر:
الف - افراد نسبت به قسمت‌های برق‌دار عایق شده یا در برابر آنها محافظت شده باشند.
تبصره: دستکش یا دستکش آستین دار یا وسایل حفاظتی دیگر که مناسب ولتاژ مورد نظر باشد به عنوان وسیله عایق کردن مورد قبول می‌باشد.
ب - قسمت برق‌دار نسبت به افراد یا هر نوع جسم هادی دیگری که ولتاژ آن با ولتاژ قسمت برق‌دار مورد بحث فرق دارد عایق و یا محافظت شده باشد.
ج - افراد نظیر مواقعی که برای کار کردن با دست لخت آماده شده‌اند نسبت به دیگر اجسام هادی عایق شده یا از آنها جدا بوده یا نسبت به آنها حفاظت شده باشند.
ماده 8: حداقل فواصل مجاز کار با حداقل فواصل مجاز کار با پرش[1] که در جدول شماره 1 ذکر شده است باید دقیقاً رعایت شود. حداقل فاصله کار با پرش عایق فاصله ایست که افراد در موقع در دست داشتن پرش و یا لوازم عایق مشابه و انجام کاری روی خط یا تجهیزات برق‌دار با آن پیدا می‌کنند.
(جداول در فایل اصلی موجود است )
اقدامات اضطراری و کمک‌های اولیه
ماده 10: کارفرما باید آموزش لازم در زمینه‌های زیر را برای کارکنان خود فراهم نموده و یا اطمینان حاصل‌نماید که افراد نسبت به‌این مسائل اطلاع‌وتخصص کافی داشته باشند:
الف - روش‌های مربوط به موارد اضطراری
ب - اصول کمک‌های اولیه و نجات شخص برق گرفته
کار شبانه
ماده 11: موقع کار در شب باید چراغهای پروژکتوری یا چراغهای قابل حمل بر حسب مورد برای انجام کار آماده و در اختیار کارکنان گذارده شود.
کار در نزدیکی یا بر فراز آب
ماده 12: در موقع کار بر فراز یا در نزدیکی آب و در موقعی که خطر غرق شده وجود دارد باید اقدامات حفاظتی برای جلوگیری از غرق شدن به عمل آید.
مایعات دستگاه‌های هیدورلیک
ماده 13: کلیه مایعات مورد استفاده در قسمت‌های عایق کامیون‌های بالابر یا لوازم هیدرولیک که در حوالی یا بر روی خطوط یا تجهیزات برق‌دار مورد استفاده قرار می‌گیرند باید از نوع عایق باشد.
فصل دوم - ابزار و لوازم ایمنی
وسایل ایمنی
ماده 14: وسایل ایمنی لاستیکی باید با استاندارد مطابقت داشته و نکات زیر در مورد آنها رعایت شود:
الف - وسایل ایمنی لاستیکی باید قبل و بعد از استفاده مورد بازرسی قرار گیرد.
ب - دستکشهای لاستیک باید برای حصول اطمینان از سالم بودن آنها قبل و بعد از استفاده با هوای فشرده مورد آزمون قرار گیرند.
ج - تجهیزات ایمنی میز لاستیکی باید از نظر الکتریکی و مکانیک معادل تجهیزات مشابه لاستیکی یا بهتر از آن باشد.
ماده15:کلاه حفاظتی باید بااستاندارد مطابقت داشته و درموقع کار در کارگاه‌هایی که خطر سقوط اجسام برق‌گرفتگی یا سوختگی وجوددارد توسط کارگران مورد استفاده قرار گیرد.
لوازم انفرادی بالا رفتن
ماده 16: هنگام کار در بالای تیرها، برجها و دیگر تأسیسات باید از کمربندهای مجهز به طناب و تسمه حفاظتی استفاده شود مگر اینکه استفاده از کمربند تولید خطر بیشتری از نظر ایمنی افراد در برابر سقوط اجسام، برق گرفتگی یا سوختگی نماید.
ماده 17: کمربندها و طناب‌های حفاظتی باید با استاندارد مطابقت داشته باشد. از کمربند می‌توان به عنوان نگهدارنده ابزار کار علاوه بر مورد استفاده اصلی آن که تأمین حفاظت کارگر می‌باشد نیز استفاده نمود، کمربندها باید فاقد هر نوع حلقه و قلاب فلزی اضافی جز آنچه در استاندارد ذکر شده است باشد.
ماده 18: قبل و بعد از استفاده از کمربندها و طناب‌های ایمنی باید برای حصول اطمینان از بیعیب بودن، آنها را مورد بازدید قرار داد.
به طناب‌های ایمنی نباید نیروی ضربه‌ای وارد ساخت و از آن باید فقط برای عملیات نجات اضطراری مانند پایین آوردن افراد استفاده نموده چنین طناب‌هایی باید حداقل به قطر 17 میلیمتر بوده و از 3 یا 4 رشته کنف درجه یک یا معادل آن از نظر دوام و استقامت (1770 نیوتن یا 1300 کیلوگرم نیرو) تهیه شده باشد.
ماده 19: طناب‌های معیوب باید تعویض شود.
نردبان
ماده 20: نردبان‌های قابل حمل فلزی یا از جنس هادی دیگر نباید در مجاورت خطوط یا تجهیزات برق‌دار مورد استفاده قرار گیرد مگر در مورد کارهای اختصاصی نظیر کار در پستهای فشار قوی که در آنها نردبان‌های عایق ممکن است از نردبان‌های هادی خطر بیشتری را به وجود آورند.
نردبان‌های هادی باید بطور وضوح علامت گذاری شده و کلیه احتیاط‌های لازم در موقع استفاده اختصاصی از آنها بعمل آید.
ماده 21: نردبان‌های قلابدار و نظائر آن که در بهره‌برداری از تأسیسات مورد استفاده قرار می‌گیرد باید بهطرز مطمئنی محکم شود تا از تغییر مکان تصادفی آن جلوگیری بهعمل آید.
ابزار کار روی خطوط برق‌دار
ماده 22: برای کار روی خطوط برق‌دار باید فقط از پرشهایی که دارای گواهی کارخانه سازنده برای ایستادگی در شرایط زیر می‌باشد استفاده شود.
الف - 100000 ولت برای هر 3/0 متر طول به مدت 5 دقیقه در مورد ابزار ساخته شده از پشم شیشه یا
ب-75000 ولت برای‌هر3/0مترطول به‌مدت3 دقیقه در مورد ابزار ساخت شده از چوب.
تبصره - پرشهای فاقد گواهی کارخانه سازنده که مشخصات آن به موجب آزمون طبق پرشهای بالا باشد نیز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
ماده 23: کلیه لوازم خطوط برق‌دار باید روزانه قبل از استفاده مورد بازرسی قرار گیرد. بلافاصله قبل از استفاده از ابزار باید آن را با پارچه یا مواد مشابه تمیز کرده و در صورت مشاهده هر نوع عیب آنرا از کار خارج نمود.
مترها یا نوارهای اندازه‌گیری
ماده 24: مترها یا نوارهای اندازه‌گیری فلزی یا دارای الیاف هادی نباید در موقع کار در روی خطوط برق‌دار یا در مجاورت آنها مورد استفاده قرار گیرد.
ابزارهای دستی
ماده 25: کلیه ابزارهای هیدرولیکی که بر روی خطوط یا تجهیزات برقداری که در حوالی آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد باید مجهز به لوله‌هایی از جنس عایق بوده و تحمل فشار آن کافی برای کار عادی دستگاه باشد.
مقررات مخصوص این نوع دستگاه‌ها نیز باید رعایت شود.
ماده 26: کلیه ابزارهای بادی که بر روی خطوط و تجهیزات برق‌دار یا در اطراف آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد باید:
الف - مجهز به لوله‌هایی از جنس عایق بوده و تحمل فشار آن کافی برای کار عادی دستگاه باشد.
ب - دارای دستگاه جمع‌آوری رطوبت بر روی کمپرسور باشد.
فصل سوم - تجهیزات مکانیک
کلیات
ماده 27: قبل از استفاده از تجهیزات مکانیکی لازم است آنها را برای حصول اطمینان از کارآیی مورد بازرسی قرار داد.
ماده 28: در شروع هر نوبت کار برای اطمینان از اینکه تجهیزات در وضعی مناسب کار می‌باشد لازمست کار ترمزها و سیستم‌های عملیاتی مورد آزمون قرار گیرد.
ماده 29: هیچیک از کارکنان حق استفاده از تجهیزات موتوری خودرو را که دید عقب آن مسدود شده باشد نخواهد داشت مگر اینکه:
الف - خودرو دارای وسیله خبر سمعی برای حرکت به‌طرف عقب بوده و صدای آن نسبت به صدای محیط اطراف قابل استماع باشد یا
ب - خودرو فقط با راهنمایی فرد دیگری به‌طرف عقب حرکت نماید.