مقدمه
استرس غیر قابل اجتناب است و بخش طبیعی زندگی ما هستند ، بعضی از استرسها جنبه ای سالم از زندگی ما هستند ، استرسهای ضعیف ، ما را برای مقابله با چالشها و حل مشکلات آماده میکنند . بسیاری از دانش آموزان در اوایل سال تحصیلی تشخیص می دهند که ساعات کافی در طول روز برای مطالعه ندارند ، و همه مباحثی که برای کلاس مورد نیاز است را نمی فهمند . اینها موجب بروز استرس در دانش آموزان می شوند و روابط و وضعیت تحصیلی و زندگی خانوادگی آنها صدمه
می بیند ، حتی دانش آموزانی که سعی می کنند زندگی متعادلی داشته باشند در طول مدرسه ، با استرس هایی برخورد می کنند که به علت ناتوانی آنها برای کامل کردن تمام توقعات کلاس
می باشد (لاسو ، 1999 ).
اهداف پژوهش
هدف اصلی پژوهش حاضر رتبه بندی استرسهای آموزشگاهی دانش آموزان سه دوره تحصیلی ابتدائی ، راهنمایی و متوسطه شهر اصفهان بود .
فرضیهها ( سئوالهای پژوهش )
1- استرسهای آموزشگاهی دانش آموزان سه دوره تحصیلی ابتدائی ، راهنمایی و متوسطه چیست و ترتیب آن چگونه است ؟
2- استرسهای آموزشگاهی دانش آموزان پایه های مختلف تحصیلی چیست و ترتیب آن چگونه است ؟
3- سهم هر یک از متغیر های جنسیت ، نوع مدرسه و دوره تحصیلی بر استرسهای آموزشگاهی دانش آموزان چقدر است ؟
4- بین استرسهای آموزشگاهی دانش آموزان و نوع مدرسه آنان رابطه وجود دارد .
5- بین استرسهای آموزشگاهی دانش آموزان و جنسیت آنان رابطه وجود دارد .
6- بین استرسهای آموزشگاهی دانش آموزان و مقطع تحصیلی آنان رابطه وجود دارد .
متغیر های پژوهش
اگر چه بیان متغیر مستقل و وابسته با توجه به نوع پژوهش (توصیفی ) محلی از اعراب ندارد ولی خصوصیات دموگرافیک متغیر پیش بینی و استرس های آموزشگاهی متغیر ملاک است .
جامعه آماری , نمونه و روش نمونه گیری
جامعه آماری این پژوهش ، دانش آموزان دختر و پسر سه دوره ابتدائی ، راهنمائی و متوسطه شهر اصفهان می باشند که در سال تحصیلی 81 80 در آموزشگاههای سه دوره مشغول به تحصیل هستند.
نمونه مورد مطالعه این پژوهش 550 نفر از دانش آموزان دختر و 550 نفر از دانش آموزان پسر می باشند که جمعا" 1100 نفر نمونه مورد مطالعه را تشکیل می دهند و از بین مقاطع تحصیلی ابتدائی، راهنمایی و متوسطه نواحی پنج گانه شهر اصفهان انتخاب شده اند. شیوه نمونه گیری در این پژوهش ، نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم است . و با توجه به اینکه تعداد دانش آموزان در نواحی مختلف و دوره های تحصیلی نزدیک به هم و تقریبا" به یک میزان بود با نظر کمیسیون تخصصی شورای تحقیقات در نواحی پنج گانه از هر پایه تحصیلی 50 نفر دانش آموز دختر و 50 نفر دانش آموز پسر به صورت تصادفی انتخاب شدند که هر پنجاه نفر, 40 نفر آنها از مدارس دولتی و 10 نفر آنها از مدارس غیر انتفاعی انتخاب شدند . تعداد کل نمونه 1100 نفر هستند که از 11 پایه تحصیلی انتخاب شده اند .
ابزار جمع آوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل دادهها
ابزار اندازه گیری تحقیق پرسشنامه استرسهای آموزشگاهی محقق ساخته بود ، که در پایه اول تا پنجم ابتدایی پرسشنامه به صورت مصاحبه ساختار یافته توسط آزموننگر تکمیل می شد . پرسشنامه استرسهای آموزشگاهی حاوی 175 سئوال است که استرسهای آموزشگاهی را در پنج حیطه مورد بررسی قرار می دهد که عبارتند از استرسهای مربوط به : 1- محیط و وضعیت ساختمانی آموزشگاه (34 سئوال ) 2- مقررات آموزشگاه (18 سئوال ) 3- وظایف تحصیلی (46 سئوال ) 4- کادر آموزشگاه و ارتباطات (72 سئوال ) و5- رفت و آمد (5 سئوال ) . و دانش آموزان تجربه آن عوامل استرس زا را در طول یکسال گذشته و همچنین میزان تاثیر آن عوامل بر روی آنها را به صورت بی تأثیر ، تأثیر جزیی ، تأثیر متوسط و تأثیر زیاد مشخص می نمایند . پایایی آزمون با استفاده از روش باز آزمایی محاسبه گردید که ضریب همبستگی بدست آمده 74 /0 می باشد .
برای تحلیل داده ها از جداول فراوانی و روشهای آماری تحلیل رگرسیون به شیوه ورود و گام به گام و تحلیل واریانس ، با استفاده از نرم افزار spss استفاده شد .
روش پژوهش
روش پژوهش حاضر روش توصیفی است .
بخشی از یافته های پژوهش
· بین استرسهای آموزشگاهی دانش آموزان و دوره تحصیلی و نوع مدرسه رابطه معنا داری وجود دارد .
(5 0/0 > p )
· بین استرسهای آموزشگاهی دانش آموزان و جنسیت آنان رابطه وجود ندارد .
· متغیر های دوره تحصیلی ، نوع مدرسه و جنسیت به ترتیب بیشترین سهم را در استرسهای آموزشگاهی دارد .
· مهمترین استرسهای آموزشگاهی دانش آموزان عبارتند از :
مقطع ابتدایی دختر : غیبت غیر موجه از مدرسه
مقطع ابتدایی پسر : شلوغ و پر سر صدا بودن کلاس
مقطع راهنمایی دختر : کثیف و غیر بهداشتی بودن توالتهای مدرسه
مقطع راهنمایی پسر : تنبیه شدن همکلاسیها یا دوستانتان توسط معلم
مقطع متوسطه دختر : شلوغ و پر سر صدا بودن کلاس
مقطع متوسطه پسر : احساس نگرانی نسبت به آینده تحصیلی و شغلی
· رتبه بندی منابع استرسهای آموزشگاهی دانش آموزان به تفکیک جنسیت به شرح ذیل میباشد .
دانش آموزان دختر : 1- استرسهای مربوط به رفت و آمد به آموزشگاه
2- استرسهای مربوط به ارتباط و کادر آموزشگاه
3- استرسهای مربوط به وظایف تحصیلی
4- استرسهای مربوط به مقررات آموزشگاه
5- استرسهای مربوط به محیط و امکانات آموزشگاه
دانش آموزان پسر :
1- استرسهای مربوط به رفت و آمد به آموزشگاه
2- استرسهای مربوط به ارتباط و کادر آموزشگاه
3- استرسهای مربوط به وظایف تحصیلی
4- استرسهای مربوط به مقررات آموزشگاه
5- استرسهای مربوط به محیط و امکانات آموزشگاه
همانطور که مشاهده می شود به طور کلی بین استرسهای آموزشگاهی دانش آموزان دختر و پسر تفاوتی مشاهده نمی شود