تحقیق مقاله آشنایی با گاز سولفید هیدرژن

مقدمه

H2S

مبحث ایمنی صنایع ایران

بطور کل در بخش ساخت و راه اندازی ضایع در کشور پس از انجام برآورد هزینه های ساخت و راه اندازی و تولید در رشته های مختلف فنی هزینه ای هم جهت ایمنی پرسنل و وسایل و تجهیزات مورد نیاز آن در کار شاخه های مختلف فن برآورد و در نظر گرفته می شود که مقدار آن از نظر آنالیز قیمت در ابتدای شروع هر پروژه فنی برآورد شده و در چارت سازماندهی شده آن پروژه ا ز طرف کارفرما کنجانده می شود .

در این جهت قصد دارم که شما را با مبحث عمومی GENERAL و ایمنی تخلفی در صف نفت و گاز کشور آشنا سازم عمده اقتصاد کشور ما بر پایه صفت نفت و گاز اداره می شود و ابتدا شروع این صفت از مراحل مختلف تشکیل شده که در ذیل به شرح آن می پردازیم .

1 عملیات تحقیق و جستجو و بررسی

2 عملیات اکتشاف

3 عملیات  حفاری

4 عملیات استخراج نفت و گاز از اعماق زمین و دریا و تولید

5 عملیات جداسازی SEPERAT و تجزیه

6 عملیات انتقال و بارگیری

7 عملیات پتروشیمی و پالایشگاهی

8 عملیات پیش ساخت و ساخت پتروشیمی و پالایشگاه

9 عملیات پیش راه اندازی و راه اندازی PRE CONITIONINY & COANTIONINY

10 عملیات تولید PRODACTION

بطور کلی ایمنی جنرال از شروع اولین بخش تحقیق و جستجو و بررسی تا آخرین مرحله تولید و فروش ضایع نفت و گاز بطور کامل و صدرصد  می بایست بصورت الزام در هر بخش اجراء گردد بطور مثال از بیدار شدن از طواب در اطاق قطب و راه رفتن طبیعی و معمولی گرفته تا اجراء سخت ترین کارهای و مشاغل فنی که منجر به تولید و فروش این منابع می گردد اما یک مبحث تخصصی ایمنی در صفت نفت و گاز وجود دارد بنام ایمنی گاز H2S یا گاز هیدورژن سولفور و یا هیدروژن سولفاید که در ذیل به شرح مختصر آن می پردازیم در ابتداء عملیات اکتشاف و پیدا کردن محل مورد نظر جهت اجراء حفاری چاههای نفتی و گازی چه در خشکی و چه در دریا در حین حفاری و گذشتن از لایه های زمین که مربوط به مبحث زمین شناسی می شود و وارد شدن در مخازن نفت و گاز در زیرزمین احتمال نشت گاز H2S بطور صدرصد وجود دارد .

سمی ، بیرنگ ، قابل انفجار و قابل اشتعال و ..... مرگبار کلیه این مطالب راجع به سولفید هیدروژن یا H2S       می باشد گازی که باعث بیشترین مرگ و میرها در صنعت نفت و گاز گردیده است .

H2S محصول فرعی فاسد شدن مواد آلی یا ارگانیک است ، با توجه به این موضوع افرادی که بیشتر در معرض خطر مسمومیت با H2S قرار دارند عبارتند از : شاغلین در صنعت نفت و گاز ، معدن ، تصفیه فاضلاب خانگی و صنعتی ، آزمایشگاهی ها و ....

با توجه به خطر بسیار زیاد H2S برای سلامتی انسان ، کارفرمای شما خود را موظف به فراهم آوردن شرایط امن کاری برای پرسنل می داند .

از اینرو با همکاری کارشناسان شرکت SNBELT اقدام به برگزاری کلاسهای آموزشی ، تهیه و نصب حسگرهای گاز، تجهیزات حفاظتی و ایمنی ، تهیه دستورالعملهای اجرائی برای مواقع اظطراری ، طراحی و اجرای مانورهای آمادگی در برابر نشت گاز و غیره نموده است .

اما با این وجود ، این خود شما هستید که با عمل به آموزشهای داده شده ، استفاده صحیح از وسایل ایمنی و حفاظتی تهیه شده و احترام به قوانین ایمنی سلامت خود را تضمین می نمائید و قادر خواهید بود در کنار گاز H2S براحتی به کارهای خود برسید .

علاوه بر این افسران ایمنی شرکت ENT و کارشناسان H2S Service شرکت SNBELT کنترل دائمی هوای محیط کار شما را بر عهده داشته و همواره در کنار شما خ واهد بود . امیدوارم که مطالب این کتابچه آموزشی به شما کمک کند تا خطرات این گاز را شناخته و از خود در برابر آن محافظت نمائید .

اما  H2S به چه واحدی اندازه گیری می شود ؟

واحد اندازه گیری H2S را قسمت در میلیون یا ppm می نامند . و احتمالاً در سطر های بعدی با خواص فیزیکی و شیمیائی H2S آشنا می شوید .

بیرنگ بودن H2S تشخیص آنرا از طریق دیدن غیر ممکن می سازد اما راههای دیگری نیز برای تشخیص آن هست . در غلظت های پائین H2S بوی تخم مرغ گندیده یا چیزی شبیه به آنرا می دهد، اما هیچگاه به حس بویایی خود جهت ردیابی و شناخت H2S اعتماد نکنید .

زیرا بوهای شیمیائی دیگر می توانند بوی H2S را پوشش داده و یا کاملاً محو نمایند .

از طرف دیگر هنگامیکه مدت زیادی در معرض گاز H2S قرار بگیرید و یا مقداری گاز H2S (حدود 100ppm ) دریافت نمائید حس و توانائی بویائی شما از بین خو اهد  رفت ، پس ممکن است با فکر اینکه عدم وجود بوی تخم مرغ گندیده یعنی عدم وجود H2S دچار اشتباه شوید .

H2S از هوا سنگین تر است و در مکانهای پائین دست و کم ارتفاع ، زیر زمپلها ، حوضچه ها و لوله های  فاضلاب ، زیر زمینها و غیره قابل تجمع است .

H2S گازی است که براحتی و بسته به میزان وجود آن در محیط مشتعل و یا منفجر می شود .

چنانچه میزان H2S موجود در هوا به حدی بین 43000 ppm برسد و درجه حرارت محیط نیز مناسب باشد براحتی مشتعل و یا منفجر خواهد شد .

از سوختن H2S گاز بسیار خطرناک و سمی دی اکسید سولفور و با SO2 تولید می شود که آن نیز تأثیری مانند H2S بر انسان دارد .

H2S قابل حل شدن در آب ، روغنها و بیشتر مایعات آلی می باشد حال چنانچه دمای یک مایع حاوی H2S را افزایش داده و آنرا بهم زده و یا تکان دهیم و هوادهی کنیم ، قابلیت حل پذیری H2S در مایع کم شده و باعث رها شدن H2S از آن مایع می شود این حالت درست همان حالتی است که در حوضچه های تصفیه فاضلاب و یا صافی ها و مخازن گل حفاری رخ می دهد .

H2S واکنش های شدیدی با اکسید کننده ها ، اکسید فلزات ، اکسید های حاوی اکسیژن زیاد ، مواد قلیائی قوی ، فلزات فعال و بعضی لاستیکها و پلاستیکها نشان می دهد .

برای مثال : مشتعل شدن خودبخودی رسوب سولفید آهن است که در برجهای تقطیر ، مخازن ، خطوط لوله که H2S از آنها عبور می کند و یا در آنها نگهداری می شود رخ می دهد . برای جلوگیری از ایجاد جرقه و بروز حادثه ، در چنین اماکنی سطوح و دیواره ها را خیس نگاه می دارند .

H2S را هیدروژن ترکیب شده با گوگرد ، گاز هپاتیک یا کبدی ، گوگرد هیدروژن دار ، گاز تخم مرغ گندیده و رطوبت بد بو نیز نامیده اند .

خطرناکترین شکل مسمومیت با H2S ، ورود آن به ریه های انسان از طریق تنفس کردن در میحط آلوده به H2S است . اما چگونگی تأثیر آن بر انسان بستگی به میزان و مدت زمان قرار گرفتن در معرض گاز دارد .

برای مثال چنانچه شما میزانی از H2S برابر با 100ppm در مدت چند ثانیه تنفس کنید ، حس بویائی شما موقتا از کار خواهد افتاد در حالی که همین اتفاق ممکن است با تنفس کردن 50pm در مدت چند دقیقه برای شما بیافتد .

از آنجائیکه H2S علامتهای ضعیفی دارد ، لذا معلوم نیست که شخص چه مقدار از آن را دریافت کرده تا آن زمان که علامتهای جدی و مشخص تری از آن در وی ظهور کند .

راهنمائی های عمومی که در ادامه به آنها خواهیم رسید به شما کمک می کند که آسالی عوارض و علامت قرار گرفتن در معرض H2S را بشناسید .

 تا میزان 100ppm شما بوی تخم مرغ گندیده ، سوزش چشم ، گلو و سوزش طولانی مدت دستگاه تنفسی را تجربه خواهید کرد .

 چنانچه قرار گرفتن در معرض مقدار اشاره شده در بالا طولانی شود می بایست از بین رفتن حس بویائی ، سردرد ، سرگیجه ، سرفه و خواب آلودگی را نیز به آن عوارض اضافه کنید .

از 100ppm تا 300ppm خواب آلودگی ، خارش و سوزش شدید گلو و چشمان و ورم ریه اتفاق می افتد .

قرار گرفتن در معرض 600ppm باعث از بین رفتن قوه استدلال و توازن و بیهوشی خواهد شد . چنانچه فرد مدت زیادی در معرض این مقدار گاز قرار بگیرد بدون شک جان خود را از دست می دهد .

و قرار گرفتن در معرض مقدار گاز بالاتر از 600 ppm در اندک زمان حتی با یک تنفس ، فرد را در جا خواهد کشت .

هر چند تنفس کردن هوای آلوده به H2S خطرناکترین راه تماس با آن است ، اما راه های دیگری نیز هست که H2S به ما آسیب برساند . همانطور که اشاره کردیم H2S در مایعات حل می شود ، لذا نوشیدن مایعاتی که آلوده به H2S هستند باعث مسمومیت شدید داخلی خواهد شد پس چنانچه در محلی که به کار مشغول بودید گاز نشت کرد . از نوشیدن و یا خوردن مایعات و غذاهایی که با درب باز در محل مانده اند خودداری نمائید .

همچنین حل شدن H2S در بعضی مایعات ، ترکیباتی شدیداً اسیدی می سازد که در برخورد با پوست و چشمان باعث سوختگی و التهابات پوستی و سوزش شدید چشم و گاهی اوقات صدمات شدید قوه بینائی را سبب       می شود .

برای کمک به شما در جلوگیری از آسیب دیدن بوسیله گاز H2S جمعی از دانشمندان در سازمان ایمنی OSHA شروع به بررسی آثار H2S بر افراد نموده و حدود مجازی را برای کار در محیطهای آلوده به H2S معین نموده اند.

این حدود بیان کننده حد مجاز و دریافت میزان معینی از H2S در مدت زمان معین است .

PEL یا حد مجاز قرار گرفتن در معرض 10ppm از کار H2S بدون تجهیزات ایمنی برای مدت 8 ساعت در روز و 5 روز در هفته . این میزانی است که شما می توانید براحتی و بدون مشکل تنفس کنید .

STEL یا حد مجاز قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض H2S این یعنی قرار گیری در معرض 15 ppm از گاز H2S  برای مدت 15 دقیقه در ساعت.

 در چنین محیطی فقط در مدت زمان یاد شده شما می توانید در ایمنی کامل تنفس کنید اما بشرطی که هوای آن محیط می بایست هر 2 ساعت یکبار از لحاظ وجود حد زیاد H2S در آن بوسیله دستگاههای اندازه گیری و کنترل شود .

سازمان ایمنی OSHA کلیه کارفرمایان را ملزم به نصب تجهیزات اندازه گیری و کنترل هوا نموده است و از آنان خواسته که هوای محیط کار پرسنلشان را دائماً تحت نظر داشته باشند .

در ادامه به برخی از این دستگاهها اندازه گیری و کنترل که در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند اشاره گردیده است .

حسگرها یا سنسورهای ثابت که در جاهائی که خطر نشت گاز در این محلها بیشتر است نصب می گردند . اطلاعات دریافت شده از این حسگرها به سیستم اصلی اندازه گیری فرستاده می شود تا در آنجا بررسی شوند .

نشاندهنده های بسیار و قابل حمل که بر روی لباس کار پرسنل نصب می شوند که آنها نیز بر اساس سطوح مجاز STEL , PEL تنظیم شده اند و در مواقع خطر با چراغ ، بوق یا آژیر و لرزاننده ها استفاده کننده را از وجود خطر مطلع مینمایند .

و دستگاه های کنترل دقیق و ردیابی گاز که وجود چند نوع گاز موجود در هوا را تشخیص می دهند که بوسیله پرسنل H2S Service  استفاده می شوند .

چنانچه اینگونه تجهیزات در دسترستان قرار گرفت سعی کنید طرز صحیح استفاده و نگهداری از آن را یاد بگیرید تا در مواقع اضطراری از جان خود حفاظت کرده باشید .

سازمان ایمنی OSHA همچنین کارفرمایان را به نصب تجهیزات مهندسی مانند سیستم های تهویه هوا ملزم نموده است .

در محیط های کار که اطراف آن باز است و گردش هوا به راحتی انجام می پذیرد تجمع و کف نشینی H2S کمتر خواهد بود . اما در محیطهای بسته مانند مخازن ، H2S بعلت سنگین بودن و عدم وجود گردش هوا تجمع نموده و محیطی خطرناک را فراهم می آورد و نصب تجهیزات تهویه مکانیکی مانند دمنده ها و یا هواکش ها ضروری است .