این سوره در «مدینه» نازل شده و 176 آیه است.
سوره نساء از نظر ترتیب نزول، بعد از سوره «ممتحنه» قرار دارد.
زیرا مىدانیم ترتیب کنونى سورههاى قرآن مطابق ترتیب نزول سورهها نیست.
همچنین از نظر تعداد کلمات و حروف، این سوره طولانىترین سورههاى قرآن بعد از سوره «بقره» مىباشد و نظر به این که بحثهاى فراوانى در مورد احکام و حقوق زنان در آن آمده، به سوره «نساء» نامیده شده است.
محتواى سوره:
بحثهاى مختلف این سوره عبارتند از:
1- دعوت به ایمان و عدالت و قطع رابطه دوستانه با دشمنان سرسخت.
2- قسمتى از سرگذشت پیشینیان براى آشنایى به سرنوشت جامعههاى ناسالم.
3- حمایت از نیازمندان، مانند یتیمان.
4- قانون ارث بر اساس یک روش طبیعى و عادلانه.
5- قوانین مربوط به ازدواج و برنامههایى براى حفظ عفت عمومى.
6- قوانین کلى براى حفظ اموال عمومى.
7- معرفى دشمنان جامعه اسلامى و بیدارباش به مسلمانان در برابر آنها.
8- حکومت اسلامى و لزوم اطاعت از رهبر چنین حکومتى.
9- اهمیت هجرت و موارد لزوم آن.
فضیلت تلاوت این سوره:
پیامبر اسلام صلّى اللّه علیه و آله طبق روایتى فرمود: «هر کس برگزیده تفسیر نمونه، ج1، ص: 370
سوره نساء را بخواند، گویا به اندازه هر مسلمانى که طبق مفاد این سوره ارث مىبرد، در راه خدا انفاق کرده است و همچنین پاداش کسى را که بردهاى را آزاد کرده به او مىدهند».
بدیهى است در این روایت و در تمام روایات مشابه آن، منظور تنها خواندن آیات نیست بلکه خواندن، مقدمهاى است براى فهم و درک، و آن نیز به نوبه خود مقدمهاى است براى پیاده ساختن آن در زندگى فردى و اجتماعى.
بسم اللّه الرّحمن الرّحیم
(آیه 27)- در این آیه مجددا تأکید مىکند، که «خدا مىخواهد شما را ببخشد (و از آلودگى پاک نماید) و نعمتها و برکات را به شما بازگرداند» (وَ اللَّهُ یُرِیدُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْکُمْ).
«ولى شهوتپرستانى که در امواج گناهان غرق هستند، مىخواهند شما از طریق سعادت بکلى منحرف شوید» و همانند آنها از فرق تا قدم آلوده انواع گناهان گردید (وَ یُرِیدُ الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمِیلُوا مَیْلًا عَظِیماً).
اکنون شما فکر کنید، آیا آن محدودیت آمیخته با سعادت و افتخار براى شما بهتر است، یا این آزادى و بىبندوبارى توأم با آلودگى و نکبت و انحطاط؟! این آیات در حقیقت به افرادى که در عصر و زمان ما نیز به قوانین مذهبى مخصوصا در زمینه مسائل جنسى ایراد مىکنند، پاسخ مىگوید، که این آزادیهاى بىقید و شرط سرابى بیش نیست و نتیجه آن گرفتار شدن در بیراههها و پرتگاههاست که نمونههاى زیادى از آن را با چشم خودمان به شکل متلاشى شدن خانوادهها، انواع جنایات جنسى و فرزندان نامشروع جنایت پیشه مشاهده مىکنیم.
(آیه 28)- در این آیه مىگوید: «خدا مىخواهد (با دستورهاى مربوط به ازدواج با کنیزان و مانند آن) کار را بر شما سبک کند» (یُرِیدُ اللَّهُ أَنْ یُخَفِّفَ عَنْکُمْ).
و در بیان علت آن مىفرماید: «زیرا انسان، ضعیف آفریده شده» (وَ خُلِقَ الْإِنْسانُ ضَعِیفاً).
و در برابر توفان غرایز گوناگون که از هر سو به او حملهور مىشود باید طرق مشروعى براى ارضاى غرایز به او ارائه شود تا بتواند خود را از انحراف حفظ کند.
(آیه 29)- بستگى سلامت اجتماع به سلامت اقتصاد! این آیه در واقع برگزیده تفسیر نمونه، ج1، ص: 393