اصلاح و بهبود روش های تدریس و ارزشیابی مداوم و مستمر از اهداف یادگیری با امتحانات رسمی ، غیر رسمی ایجاد شرایط برای بروز عملکرد ، ضمن آنکه برای یادگیرندگان ایجاد انگیزه بیشتر می کند . معلم را از نحوه اثر بخشی برنامه ها و فرصتهای یادگیری آگاه می کند . بدیهی است که باید روشهای تدریس را که ناکارآمد یا دارای تأثیر کمتر است را باید حذف نمود .
تنوع در روش های تدریس و ایجاد فرصتهای متفاوت یادگیری فردی ، گروهی داخل کلاس خارج کلاس توجه به فعالیتهای مکمل و فوق برنامه ، روشهای تدریس دانش آموز محور ، محیطهای آموزش غنی ، محرکهای قوی و مناسب ، توجه به عملکرد های حیطه عاطفی و روانی حرکتی باعث می شود یادگیری از حالت ایستا خارج شود و پویایی ، نشاط و سرزندگی در محیط آموزش بوجود آورد ، خلاقیتها و استعدادها ی افراد در امور مختلف شکوفا و تفاوتهای فردی نمایان شده و اینجا است که به هدف یادگیری برای باهم زیستن می رسند . و این وحدت باعث ایجاد انگیزه برای کار گروهی بهتر و کار گروهی بهتر پذیرش بیشتر از سوی
اعضای گروهی می شود ( نظریه مزلو مرحله تعلق و پذیرش ) و یادگیری عمیق تر و معنی دار می شود . روشهای تدریس اکتشافی بحث گروهی پرسش و پاسخ نمایش ایفای نقش بارش مغزی باعث جلب توجه بیشتر مشارکت بیشتر و یادگیری بهتر می شود .
الزامی است که معلمان با تنوع بخشی به فعالیتهای آموزشی و بر اساس خود ارزشیابی عملکردهای خود را مورد نقد و بررسی قرار داده و با تغییر به موقع فعالیتها و رعایت محدوده زمانی برای فعالیتها از خستگی و بی نظمی در کلاس جلوگیری می کنند . بکارگیری روشهای خلاق و متنوع میسر نمی شود ، مگر با استفاده صحیح معلمان از اوقات فراغت چون وقت آزاد معلم فرصتی است برای ظهور خلاقیتها ی معلمان است .
(( انگیزه و رغبت در حیطه عاطفی ))
از دانشگاه و مراکز آموزش عالی تا مدارس بسیار دیده می شود که استادان مربیان و معلمان کوشیده اند که با ساده سازی خلاصه سازی حذف فصولی از کتاب ، تأکید بر قسمتهای از درس با پنداره خود نقش انتقال مطلب و فراگیری هدفها را آسان کنند در صورتی که نتیجه با پیش فرضهای آنها جوردرنیامده و در نهایت دانش آموزان و دانشجویان به تکرار و حفظ کردن ، اکثریت مطالب می پردازند و نسبت به رشته تحصیلی خود بی علاقه و بی تفاوت هستند . علت چیست ؟ جواب این سئوال را باید در حیطه عاطفی جستجو کرد ، زمانی که یک دانشجو یا دانش آموز بدون این که نداند برای چه هدفی و با چه کاربردی و چگونه ب?
?ید شاخه علمی در پیشرفت و تحول دانش و خدمت به جامعه استفاده کند و درباره ضرورت و اهمیت رشته علمی خود فکر نکرده و باور و نگرش قوی برتوانایی خود و فایده رشته تحصیلی خود و جایگاهش در جامعه نداند . و فقط به انگیزه کسب مدرک تحصیلی دانشگاهی وارد یک رشته تحصیلی دانشگاهی یا دبیرستان می شود . و مدرسین و معلم و استادان نیز با خلاصه کردن مطالب و تقسیم بندی به نکات مهم و غیر مهم یادگیرنده را به حالت انفعالی و انتقال گیرنده صرف تبدیل می کنند . شخصی که انگیزه ای برای امتحان دادن و یادگرفتن ندارد و ضرورت ها را نمی شناسد چگونه می تواند فردی پویا و خلاق باشد .
این جا است که فرافکنی شروع شده و با بی اهمیت و ناکارآمد خواندن رشته تحصیلی خود به جبران ضعف علمی و رکورد و سکون می پردازد .
تأکید بر حیطه شناختی و آزمونهای کتبی و گاهاً عملی در سطح حیطه دانش و بعضی درک و فهم و کمبود سئوالات در طبقه کاربرد ، و طبقه ترکیب باعث می شود انگیزه در سطح طبقات حیطه شناختی محدود باشد چون ضرورتی برای طبقات بالا وجود دارد .
توجه کمتر به حیطه روانی حرکتی باعث میشود خستگی و سکون حاکم شده و فضای نشاط از بین برود ، توجه خیلی کمتر به حیطه عاطفی باعث می شود ، روحیه پژوهش پرستگری و تولید علم از بین برود .
(( انگیزه و تعیین تکالیف ))
روشهای تداعی گرایی حفظ مطالب تکرار و تمرین ، تقویت خارجی برای برنامه های که هدف انتقال و یادگیری مفهوم ، فعالیت یا مهارت مورد نظر باشد مفید است ، اما باید زمینه را برای رشد و شکوفایی استعدادها فراهم کرد ، لذا حداکثر بهره برداری از منابع محلی و در دسترس و امکانات موحود برای پاسخگویی به نیازهای شناختی ، کنجکاوی ، حل مسأله برای پرورش فصل خلاق ضروری است . معلم می تواند با دادن تکالیف گروهی و فردی متناسب با توانایی و تفاوتهای فردی در داخل کلاس و خارج کلاس ضمن ایجاد یک یادگیری مؤثر و پایداری توأم با مشارکت انگیزه را برای زندگی مسالمت آمیز و کار گروهی فراهم
می کند .
عضویت در گروه مستلزم دارا بودن صلاحیت و مهارت است و افراد با توانایی متفاوت هماهنگ با هم در جهت رسیدن به هدف گروهی احساس مسئولیت می کند و سعی و کوشش را به حداکثر می رسانند تا مورد پذیرش گروه قرار گیرند .
باید در تألیف پرسشهای و اگر مطرح شود تا زمینه گروهی و پذیرش نظرات مخالف بوجود آید ، در پایان با سنجش عقاید با معیارهای و استانداردها قضاوت و ارزشگذاری صحیح و کامل انجام شود .
با آموزش برنامه ای مطالب درس به مراحل کوچک تقسیم شود و یادگیرنده از طریق یادگیری این مراحل مطالب پیچیده قلم را می آموزد و از اصول شکل دهی و زنجیره سازی رفتار استفاده می شود .
استفاده از برنامه های رایانه ای براساس طرح اسکینر و ماشینهای آموزشی که خستگی ناپذیر و بدون دلسردی به پاسخها صحیح تقویت می دهد و پاسخها غلط را با تمرینات جبرانی هدایت کرده و از شاخه های فرعی به شاخه اصلی بر می گردد ، انگیزه های خوبی برای یادگیری بوجود می آورد .
در تکالیف باید حد پیچیدگی متوسط را به کار برد ، تحقیقات نشان می دهد دانش آموزان نسبت به مطالبی که قبلاً در زندگی آنها وجود داشته و تجربه کرده اند و محتوای در حد پیچیدگی متوسط نه خیلی ساده و نه خیلی مشکل بیشترین و بالاترین کنجکاوی را دارند . سپس همواره باید به طراحی این فرصتها چه در کلاس و ضمن تدریس و در خارج کلاس فردی و گروهی توجه داشته اند .
(( انگیختگی ))
عبارت از حالت هوشیاری یا خود آگاهی همراه با جلب توجه که در آن حالت محرکهای اضافی را از بین برده و مانند سطح دوم حیطه عاطفی ( پاسخ بامیل و رغبت ) و سطح سوم ( نگرش و باور ) به پاسخ دادن یا عملکردهای یادگیری می پردازد بعنوان مثال دانش آموز برای انجام یک فعالیت منبع سروصدای اضافی را قطع می کند .
تلوزیون را خاموش کرده و با دقت به انجام یک فعالیت می پردازد .
در اینجاست که معلم می تواند با ارائه تقویت کننده از قبیل تشویق کلامی ، پاداش و …ضمن تثبیت یادگیری انگیزه لازم را برای ادامه فعالیت در آینده فراهم نماید و دانش آموز در نگرشها و باورهای خودسازماندهی کرده و یک ارزش را درک می کند ( سطح چهارم حیطه عاطفی ) پس در طی چند سال احترام به معلم و برنامه ریزی برای انجام تکالیف یادگیری و آمادگی کلی جهت انجام دستورات معلم و فعالیتهای علمی داخل کلاس و خارج کلاس تحقیق جمع آوری اطلاعات مطالعه آزاد بوجود می آید ( آمایه کلی ) سطح پنجم حیطه برسد . برانگیختگی مهمترین نشانه رسیدن به اهداف حیطه عاطفی است .
طبق مدل انگیزش پورتر و لاولر و تحقیقات انجام شده اگر پاداشهای مناسب به عملکرد افراد داده شود ، عملکرد و رضایت در ارتباط محکمتری قرار می گیرد ، ضرورت دارد که معلم با بررسی دقیق تکالیف و تأکید و تشویق نقاط قوت تقویت کننده کلامی ، نوشتاری ( مانند : خوب است ، عالی است ، مرحبا و… ) مهرهای صدآفرین ، هزارآفرین ، ژتون و …)
ضمن تشویق و تقویت اعتماد به نفس و جلب رضایت دانش آموز تقدیر و تشکر ضمنی خود را از دانش آموز ابراز کند .
(( راهکارهای ایجاد انگیزه در معلمین ))
بزرگترین مشکل در نظام آموزش و پرورش عدم کاربرد اصول روانشناسی در کلاس های درس می باشد به همان دلیل عدم رغبت و عدم توجه به خواسته ها و نگرشهای معلمان و کارورزان دروس روانشناسی ، روشها و فنون تدریس ، فلسفه آموزش و پرورش ، جامعه شناسی ، اقتصاد و متون تخصصی را به صرف دروس دانشگاهی بودن و اخذ صلاحیت می گذرانند و به کار آمدی و اهمیت و اولویت آنها توجه نداشته و در میدان عمل تجربیات خود را مهمترین راهبرد علمی می نامند .
معلمی که نمی داند باید روانشناسی رشد کودکی و نوجوانی را بگذراند تا به علل رفتار کودک و نوجوانی پی ببرد . یا نمی داند که هرروز از فلسفه استفاده می کند و جهت گیری دانش آموز محور ، تجربه نگر ، پراگماتیست ، پیشرفتگرائی ، بنیادگرائی را به کار می بندد ، و این تغییر سبکها از فلسفه گرفته شد و اصولاً هر نوع جامعیت . تمعق ، انعطاف پذیری در تعلیم و تربیت نوعی تفکر فلسفی است ، نمی داند اصول یادگیری آفریدن است ، یادگیری رشد و تکامل است ، یادگیری زندگی کردن و پیش رفتن است و اصولی دارد ، اصل تجانس و تناسب ، میان هدفها ، فعالیتها و ارزشیابی اصل سازمان و وضوح سازماندهی ا?