بیشتر آب های رودخانه ها، چاهها و آب های زیرزمینی به دلیل آلودگی بیش از حد قابل استفاده نیستند.
به نظر مهندس سیف، کارشناس بهداشت محیط دانشگاه شهید بهشتی: وضعیت آب شرب و مصرفی شهرهای کوچک و روستاها نگران کننده
میزان آلودگی آبهای جاری اطراف تهران، اسلامشهر و ورامین بیش از حد استاندارد گزارش شده است
صدها تن فاضلاب و انبوه پساب های صنعتی که هر روز در مناطق پراکنده یی از تهران بزرگ تولید می شوند، خطر بزرگی برای منابع آب شرب شهری به شمار می رود. فزونی منابع آلوده کننده محیط زیست به حدی است که نگرانی ها و تلاشهای وسیع مدیران مانع از آلودگی آب شرب در برخی از مناطق نشده است. نخستین تأثیر نشت بخشی از فاضلابهای شهری به منابع آب شرب، کاهش کیفیت و طعم آب در تهران بوده است. اما این مشکل فقط در حد کاهش کیفیت آب باقی نماند، شیوع برخی از بیماریهای روده یی و حتی التور ابعاد تازه یی از بحران را فراروی شهروندان قرارداد. اگرچه نگرانی اصلی دست اندرکاران هنوز معطوف به کاهش ذخایر آب در سه سد تغذیه کننده تهران بزرگ است، اما به نظر می رسد که دامنه بحران آب فقط در حد خشکسالی و کمبود آب در پشت سدها باقی نمانده است. ممانعت از روند کاهش کیفیت و طعم آب و نیز رعایت دقیق شاخص های بهداشتی می تواند مهمترین راهبرد سازمانهای دست اندرکار تلقی گردد…
بعدازظهر یک روز تابستانی برای زنان و مردانی که ازمزارع خود واقع در دهکده یی کوچک در شرق آسیا به خانه ها بازمی گشتند، سرشار شادی و نشاط بود. اما روز بعد درحالی که آفتاب غروب می کرد، زندگی اهالی عاری از جنب وجوش شده بود. بیشتر آنان به خوابی ابدی فرورفته بودند. تحقیقات به عمل آمده علت مرگ اهالی دهکده را مصرف فلزی دانست که از طریق پساب یک کارخانه وارد آب شرب مردم شده بود. سالهای زیادی است که آلودگی به وسیله موادشیمیایی، سرب، گازهای آلاینده و حتی مواد رادیو اکتیو زندگی روی این کره کوچک را هر روز سخت تر و زیانبارتر می کند. زمانی نه چندان دور انسان می توانست آسمان را آبی ببیند. می توانست درخشش ستارگان را در شب و آرامش آن را حس کند و از آب پاک و زلالی بنوشد که عاری از هرگونه موادشیمیایی و عوامل میکروبیولوژیک باشد. اما اینک دستیابی به این مواهب در شهرهای بزرگ به آرزویی بدل شده است. میزان آلودگی آبهای جاری اطراف تهران، اسلامشهر و ورامین بیش از حد استاندارد گزارش شده است. مهندس وحید هدایت جو، کارشناس بهداشت محیط معتقد است که روزانه فقط در تهران بیش از دوهزارمترمکعب فاضلاب وارد آبهای زیرزمینی می شود و کیفیت این آبها حتی برای مصارف کشاورزی نیز زیانبار است.» او می افزاید: «بیشتر آبهای رودخانه ها، چاهها و آبهای زیرزمینی به دلیل آلودگی بیش از حد قابل استفاده نیستند.» چنین وضعیتی را می توان کم و بیش در دیگر شهرها و روستاهای کشور مشاهده کرد. در سال ،۷۵ در شهر کرمانشاه بیشتر از صدنفر به دلیل مصرف آب آلوده جان خود را از دست دادند. در تهران سه دانشگاه علوم پزشکی ایران، شهید دکتر بهشتی و تهران بر چگونگی کیفیت آب نظارت مستمر دارند و از طریق کارشناسان خود هرگونه تغییر احتمالی در طعم، بو و رنگ آب مصرفی مردم را مورد بررسی قرارمی دهند تا آب مصرفی شهر تهران برای شرب شهروندان عاری از هرگونه مواد آلاینده باشد. طبق نتایج یک پژوهش، تنها یک درصد آب لوله کشی شهرها، برای آشامیدن به کار می رود و سه درصد برای پخت موادغذایی، ۱۳ درصد شست وشوی پارچه و موارد مختلف، ۱۳درصد شست وشوی ظروف، ۳۰ درصد موارد بهداشتی (توالت) و ۴۰ درصد نیز برای حمام و دستشویی ها به مصرف می رسد. در این تخمین، آبیاری باغچه ها و شست وشوی خودروها به حساب آورده نشده است. اما قسمت بیشتر این مصارف رامی توان با آبی که از کیفیت کمتری نیز برخوردار است، انجام داد و این درحالی است که به نظر مهندس سیف، کارشناس بهداشت محیط دانشگاه شهید بهشتی وضعیت آب شرب و مصرفی شهرهای کوچک و روستاها نگران کننده است: «مشکل عمده ما در بحث آلودگی آب در روستاها است که متولی مشخصی ندارد. ضدعفونی، تصفیه و افزودن کلر فقط برای شهرهاست. روستایی آب را بدون کلر مصرف می کند . آبهای مشکوک و ناشناخته در اغلب شهرها و روستاها، منابع توزیع و پخش آلودگی اند. به گونه یی که یک هزارو۳۰۰ مورد میکرو بیولوژیکی در این آبها مشاهده شده است. ضمن آن که مصرف آب آلوده بطور مستقیم، به پیدایش بیماریهای مختلفی کمک می کند و بطور غیرمستقیم نیز از طریق آبیاری محصولات کشاورزی و استفاده از آنها، آلودگی وارد بدن انسان می شود. در کل آبهای کمتر از عمق ۱۰۰ متر قابل استفاده نیستند، اما ما می بینیم که از همین فاضلابهای جاری و آبهای آلوده برای آبیاری مزارع سبزیجات استفاده می کنند. چون ناظری وجود ندارد. طبق قانون، این کار ممنوع است. فاضلاب فقط وقتی می تواند برای کشاورزی مورد مصرف قرارگیرد که تصفیه روی آن صورت گیرد و مواد آلاینده موجود در آن طبق استانداردهای محیط زیست کاهش پیدا کند. طبق ماده ۶۸۸ قانون تعزیرات حکومتی این گونه تخلفات قابل پیگیری است.» اما به عقیده مهندس سیف حصول موفقیت به یک همکاری میان بخشی بین همه ارگانهای مسؤول و درگیر با این مسأله مربوط است.