وخدای تو حکم فرموده که هیچ کس را جز او نپرستید وبه پدر و مادر نیکی کنید اگر هردو یا یکی (از آنها به پیری برسند که موجب رنج وزحمت باشند) زنهار کلمه ای که رنجیده خاطر شوند مگو وکمترین آزار به آنان مرسان و با ایشان با احترام وبزرگوارانه سخن بگو.(سوره اسراء 23)
وهمیشه پر و بال تواضع وتکریم را با کمال مهربان نزدشان بگستران وبگو پروردگارا ، به پدرومادرم رحمت ومهربانی فرما آن گونه که آنان مرا درکوچکی تربیت کردند.
گرچه هستی ما ازخداست، لیکن سبب زندگی ووجود ما، پدر و مادر است وما شاخه ای از وجود این دو عزیزیم ومیوه ای از بوستان محبت وتربیت و مهر و عاطفه بی نظیر پدر و مادریم.
انسان فراموشکار وقتی به قدرت وموقعیتی رسید دوران عجز وکوچکی خویش را از یاد می برد وپدر و مادر و زحمات طاقت فرسای آنان را فراموش می کندوچه ناسپاسی و کفرانی بدتر از این؟
انسانیت واخلاق ایجاب می کند که پاسدار این دوگوهر باشیم و درهر حال حیاتشان از نیکی و احسان وپس ازمرگشان از صدقات و یاد نیک غفلت نکنیم. ما امتداد وجودی والدین خودیم وفرزندان ما تداوم وجود مایند ،چگونگی برخورد ما با پدر و مادر واحترام ونیکی به آنان سبب می شود که فرزندان ما نیز در نسل آ ینده حق شناس وقدردان ونیکوکار به بار آیند.فرزندان ما همان گونه خواهند بود که ما با والدین خویش رفتار می کنیم.
باری... ادای حق والدین وانجام سپاس زحمات آنان نیز مانند حق خدا و شکرنعمت هایش از عهده توانایی ما خارج است و تنها باید به عجز بگشاییم وبال تواضع وفروتنی به زیرپای آن دو فرشته بگستریم.
با این حال توجه به مقام پدر و مادر و شناخت ومنزلت آنان نزد خداوند زمینه ادای بخشی ازحق بزرگ آنان را فراهم می سازد.
روایاتی که در این مجموعه چهل حدیث والدین مطالعه می کنید، ما را با گوشه ای ازوظایف خود در برابر والدین آشنا می کند.
توفیق الهی یارمان باد که از نیکوکاران به پدرومادر خویش به حساب آییم چرا که رضایت خدا در رضایت آنان است .
خدایا! ما را قدردان زحمات پدر و مادر بگردان.
خدایا! ما را به تربیت نسلی با ایمان وحق شناس وپاکدل ونیکوکار موفق بدار.
1- بزرگترین واجب
قال امیرمومنین علی(ع: )برالوالدین اکبر فریضه.
امیرمومنین علی (ع) فرمود: بزرگترین ومهمترین تکلیف الهی نیکی به پدر و مادر است.(میزان الحکمه ،ج10،ص709)
2- برترین اعمال
قال الصادق(ع:) افضل الاعمال الصلاه لوقتها ،وبرالوالدین والجهاد فی سبیل الله .
امام صادق (ع) فرمود: برترین کارها عبارت است از: 1- نماز دروقت 2- نیکی به پدر و مادر
3- جهاد در راه خدا . (بحارالانوار، ج 74،ص85)
3- انس با پدر و مادر...
فقال رسول الله (ص: )فقر مع والدیک فوالذی نفسی بیده لانسهما بک یوما ولیله خیر من جهاد سنه.
مردی خدمت پیامبراکرم(ص) آمد وگفت: پدر و مادر پیری دارم که به خاطر انس با من مایل نیستند به جهاد بروم، رسول خدا(ص)فرمود: پیش پدر و مادر بمان ،قسم به آن که جانم در دست اوست انس
یک روز آنان با تو از جهاد یک سال بهتراست.(البته در صورتی که جهاد واجب عینی نباشد.(بحارالانوار،ج74،ص52)
4- محبوب ترین کارها
عن ابن مسعود قال: سئلت رسول الله(ص:) ای الاعمال احب الی الله عزوجل ؟ قال: الصلاه لوقتها، قلت ثم ای شیء؟ قال: برالوالدین ،قلت:ثم ای شیء؟ قال: الجهاد فی سبیل الله.
ابن مسعود می گوید: از پیامبرگرامی (ص) سوال کردم محبوب ترین کار پیش خدا کدام است؟فرمود: نماز دروقت ، گفتم : بعدازآن چه چیز؟ فرمود: نیکی به پدرومادر ،گفتم :بعد از آن چه چیز، فرمود:جهاد در راه خدا.(بحارالانوار ، ج 74،ص70)
5- نگاه به پدرومادر
قال رسول الله (ص:) ما ولد بار نظر الی ابویه برحمه الاکان له بکل نظره حجه مبروره .فقالوا:یا رسول الله وان نظر فی کل یوم مائه نظره؟ قال: نعم ،الله اکبرو اطیب.
پیامبر خدا(ص) فرمود: هر فرزند نیکوکاری که بامهربانی به پدر و مادرش نگاه کند در مقابل هر نگاه ثواب یک حج کامل مقبول به او داده می شود. سوال کردند حتی اگر روزی صدمرتبه به آنها نگاه کند؟ فرمود:آری خداوند بزرگ تر و پاک تراست.(بحارالانوار،ج 74،ص73)
6- عظمت پدرومادر
عن ابی الحسن الرضا(ع) قال: ان الله عزوجل امر بثلاثه مقرون بها ثلاثه اخری: امر بالصلاه والزکاه،فمن صلی و لم یزک لم تقبل منه صلاته وامر بالشکر له وللوالدین، فمن لم یشکر والدیه لم یشکرالله،امر باتقاءالله وصله الرحم ،فمن لم یصل رحمه لم یتق الله عزوجل .
امام رضا(ع)فرمود: خداوندمتعال فرمان داده سه چیز همراه سه چیز دیگرانجام گیرد:
1- به نماز همراه زکات فرمان داده است، پس کسی که نماز بخواند وزکات نپردازد نمازش نیز پذیرفته نمی شود.
2- به سپاسگزاری ازخودش به پدر و مادر فرمان داده است پس کسی که از پدر و مادرش سپاسگزاری نکند، خدا را شکر نکرده است.
3- به تقوای الهی فرمان داده وبه صله رحم ،پس کسی که صله رحم انجام ندهد تقوای الهی را هم به جا نیاورده است.
(بحارالانوار،جلد74،ص 77)