می دانید که ذوب شدن یخ یعنی تبدیل یخ جامد به آب مایع نمونه ای از تغییر در حالت ماده است این تغییر، از آب در حالت جامد (یخ) آغاز به آب در حالت مایع پایان می یابد. تصویر زیر، شیوه ی قرارگرفتن مولکول های آب در دو حالت جامد و مایع چه تفاوت هایی با هم دارند؟ درک وقوع یک تغییر همیشه به این سادگی نیست ممکن است با تغییرویژگی های دیگری از ماده همراه باشد. به این ویژگی ها خواص ماده گفته می شود. خواص ماده بر دو نوعند. خواص فیزیکی و خواص شیمیایی. خواص فیزیکی و تغییر فیزیکی: هنگامی که یک ورق کاغذ پاره می شود تنها ابعاد آن (یکی از خواص فیزیکی آن ورقه ی کاغذی) تغییر می کند. در این هنگام می گوئیم که ورقه ی کاغذ تغییر فیزیکی کرده است. در این تغییر،جنس ورقه تغییری نمی کند. یعنی کاغذ به ماده ی دیگری تبدیل نمی شود. فکر کنید : در این متن به چند خاصیت فیزیکی گوگرد مشاهده شده است،با کشیدن خط زیر هر خاصیت آن ها را مشخص کنید: «گوگرد جامد شکننده زردرنگی است که در دمای 119ºC ذوب می شود و در دمای 445ºC به جوش می آید. این نافلز جریان برق را از خود عبور نمی دهد وارد آب حل نمی شود» . فکر کنید : آیا می توان تغییر فیزیکی را به تغییر در شیوه ی قرارگرفتن ذره های سازنده یک ماده در کنار هم نسبت دارد؟ چون در تغییر فیزیکی خود ذرات هیچ تغیری نمی کند، بلکه جنبش و سرعت آن ها نسبت به همدیگر تغییر می کند. خواص شیمیایی و تغییر شیمیایی: اگر با پاره شدن ورقه ی کاغذ جنس آن تغییر نمی کند ولی با سوزاندن آن، کاغذ به ماده ی تازه ای تبدیل می شود که دیگر کاغذ خواص اولیه را ندارد. در این حالت کاغذ دچار یک تغییر شیمیایی شده است. تغییری که طی آن از یک یا چند ماده، ماده یا مواد شیمیایی تازه ای بوجود می آید. خواص شیمیایی یک ماده به مجموعه خواص گفته می شود که تمایل یا عدم تمایل آن ماده برای شرکت در تغییر شیمیایی بیان می کند. . فکر کنید : درهر مورد با بیان علت ،تغییرهای شرح داده شده را در دو دسته ی فیزیکی و شیمیایی قرار دهید. تغییر نوع دلیل ماست پس از مدتی ماندن در هوای گرم ترش می شود بر اثر مصرف بیش از اندازه ی قند دندان ها سیاه می شوند کشیدن سمباده روی یک ظرف نقره ای تیره به آن جلا می بخشد گوشت سرخ بر اثر پخته شدن به رنگ قهوه ای در می آید سطح تیرآهن پس از مدتی رنگ سرخ مایل به قهوه ای پیدا می کند شیمیایی شیمیایی فیزیکی شیمیایی شیمیایی تغییرذرات تغییر ذرات تغییرنکردن ذرات تغییرذرات تغییرذرات و زنگ زدن فکر کنید : 1 – کدامیک از واژه های زیر برای بیان تغییر فیزیکی و کدامیک برای معرفی تغییر شیمیایی بکار می روند. خردکردن ، ساییدن ، ذوب شدن ، تبخیر شدن ، آسیاب کردن----> تغییر فیزیکی فاسد شدن ، زنگ زدن، سوزاندن ----> تغییر شیمیایی 2- برای شمع سه خاصیت فیزیکی و یک خاصیت شیمیایی مثال بزنید. خاصیت شیمیایی :به آسانی می سوزد خاصیت فیزیکی: جامد است – براثر گرما ذوب می شود – رنگ آن معمولاً سفید مایل به زرد است. 3- آیا می توانید تغییر شیمیایی را به تغییر در ساختار ذره های سازنده ی ماده نسبت داد ؟ با توجه به شکل زیر پا سخ خود را توضیح دهید بله،چون مولکول های سه اتمی گاز NO2 قهوه ای رنگ وقتی سرد می شود به مولکول های چهار اتمی N2O4 بی رنگ است تبدیل می شود پس چون ساختار مولکولی عوض شده تغییر شیمیایی است. نشانه های تغییر شیمیایی: می دانید که تغییر به دو صورت فیزیکی و شیمیایی به وقوع می پیوندد. اما چگونه می توان این دو نوع تغییر را از یکدیگر متمایز کرد؟ با اجرای یک آزمون ساده و به کمک نشانه های شیمیایی می توان برخی مواد را شناسایی کرد، برای نمونه با برخی آزمایشها می توان (آزمایش ص 7 کتاب) به وجود مس، نشاسته و کربن و دی اکسید پی برد. به این آزمایش های ساده آزمون شیمیایی می گویند. فکر کنید : معلوم کنید که در هر مورد تغییر توضیح داده شده فیزیکی یا شیمیایی است؟ آیا با اطلاعات داده شده می توان به این پرسش پاسخ داد؟ چرا؟ 1- یک مایع بی رنگ بر اثر گرم شدن به مرور ناپدید می شود. فیزیکی : چون تبخیر شده است 2 – یک مایع سرد می شود و جامدی در ظرف ته نشین می شود. فیزیکی :چون وقتی سرد می شود مقداری از مواد محلول آن رسوب می کند 3 – یک ماده ی جامد آبی رنگ در آب حل می شود و آب را به رنگ آبی درمی آورد. فیزیکی : چون ماده در آب حل شده است. 4 – یک ماده جامد آبی رنگ می شود و بوی تندی به مشام می رسد. اطلاعات کامل نیست. زیرا ممکن است این مایع وقتی به بخار تبدیل می شود بوی تند و تیز باشد یا ممکن است این مایع بر اثر گرما با یک ماده دیگر واکنش شیمیایی انجام داده باشد و بوی تند و تیز ایجاد کند. اجزای یک تغییر شیمیایی: در هر تغییر شیمیایی ماده یا مواد تازه ای بوجود می آید. به این ماده یا مواد جدید فرآورده های تغییر شیمیایی می گویند . هنگامی که مقداری گوگرد و آهن با یکدیگر واکنش نشان می دهند آهن سولفید بدست می آید. آهن سولفید فرآورده این تغییر شیمیایی است. موادی که آغاز کننده تغییر شیمیایی هستند. واکنش دهنده ها یا واکنش گرها گفته می شوند. در مثال یاد شده آهن گوگرد واکنش دهنده هستند. با کمک یک معادله نوشتاری می توان رابطه ی میان واکنش دهنده ها و فرآورده ها در یک تغییر شیمیایی را نشان داد. برای نمونه به معادله ی نوشتاری واکنش میان آهن و گوگرد