تحقیق مقاله شناخت الکل

شناخت الکل

1- الکل و انواع آن

از نظر علم شیمى هر ماده‏اى که در فرمول شیمیایى آن عامل ‏هیدروکسیل (-OH) وجود داشته باشد، یک الکل محسوب مى‏شود.الکل از مشتقات هیدروکربن هاست که در آن‏ها هرمولکول، ترکیبى ازچند اتم هیدروژن و کربن مى‏باشد. نهایت، یک عامل (OH) جانشین‏یک اتم هیدروژن مى‏گردد. و بنابر تعداد عامل (OH) ، الکل‏ها را یک یاچند ظرفیت مى‏گویند. (1) الکل انواع زیادى دارد که ذیلا به برخى ازآن‏ها اشاره مى‏کنیم:

الف) الکل متیلیک

ساده‏ترین الکل‏ها، الکل متیلیک (2) است که مبناى الکل‏هاى یک‏ظرفیتى مى‏باشد. الکل متیلیک از تقطیر چوب به دست مى‏آید و ازاین رو به آن عرق چوب نیز مى‏گویند. این ماده مایعى است‏بى رنگ‏که در 66 درجه سانتى گراد مى‏جوشد، با شعله کمى آبى رنگ‏مى‏سوزد و چون با آب مخلوط گردد، تقلیل حجم یافته و تولیدحرارت مى‏کند.

الکل متیلیک، در صنایع رنگ‏سازى کاربرد دارد. به علاوه سمى‏است قوى که با شرب 8 تا 10 گرم آن اختلالات هاضمه و اغلب‏کورى دست داده و تلف مى‏کند. (3) .

پس از الکل متیلیک یا متانول بقیه الکل‏هاى یک ظرفیتى یا یک‏عاملى را به الکل‏هاى نوع اول، دوم و سوم طبقه‏بندى مى‏کنند. (4) اتانول که موضوع بحث ماست، در زمره الکل‏هاى نوع اول است.هم چنین الکل‏هاى دو ظرفیتى و سه ظرفیتى و ... نیز وجود دارد که‏مى‏توان از ضدیخ به عنوان الکل دو ظرفیتى (یا الکل دو عاملى‏اشباع) و گلیسیرین به عنوان الکل سه ظرفیتى (یا الکل سه عاملى‏اشباع) نام برد. (5) .

ب) الکل اتیلیک

اگر واژه الکل بدون هیچ پسوند یا پیشوندى به کار رود، مقصود الکل‏اتیلیک یا اتانول (6) است که معروف‏ترین انواع الکل مى‏باشد. در آینده‏خواهیم دید که الکل اتیلیک در صنایع گوناگون و در زندگى روز مره‏مردم، کاربرد زیادى دارد.

چنان که در مقدمه اشاره شد، موضوع بحث ما در این نوشتارمنحصرا الکل اتیلیک یا اتانول است. و هر کجا در این رساله، واژه‏الکل را بدون افزودن کلمه دیگر به کار بریم مقصودمان همین نوع‏الکل مى‏باشد.

اتانول به طور طبیعى و به مقدار بسیار کم در نان (5/0 درصد)،مغزانسان و گیاهان وجود دارد. علاوه بر مخمر (7) و بعضى باکترى‏ها،بدن انسان نیز مقدار چشمگیرى الکل تولید مى‏کند. در اکثر موارد،تمام این تولید، مربوط به میکروب‏هاى موجود در روده انسان‏مى‏باشد. براى آشنایى بیش تر با این ماده، به تبیین اوصاف الکل وآثار ظاهرى الکل برجسم و روان آدمى مى‏پردازیم.

2 - ویژگى‏هاى الکل و آثار آن

الکل اتیلیک در 3/78 درجه سانتى گراد به جوش مى‏آید و در114-درجه ذوب مى‏شود. الکل مطلق، آب گونه‏اى است‏بى‏رنگ وزود آتش‏گیر، با بویى ویژه، در برودت زیاد ابتدا قوام آمده و سپس‏مانند شیشه منجمد مى‏گردد. (8) .

الکل برخلاف پندار بعضى، اثر تحریکى بر اعضاى بدن ندارد،بلکه اثر آن تخدیر یعنى تضعیف فعالیت‏هاى بدن و کاستن از دقت درانجام رفتارهاى گوناگون است. در کتاب‏هاى علمى نیز، الکل را درردیف تخدیر کننده‏ها هم چون اتر و غیره مى‏آورند. یکى ازدانشمندان در این زمینه مى‏گوید: «این واقعیت که افراد تحت تاثیرالکل، خجالتشان از بین مى‏رود و زیاد حرف مى‏زنند، به علت اثرتحریکى الکل بر مغز نیست، بلکه به دلیل از بین رفتن کنترلى است که‏مراکز عالى مغز در میانه‏روى و اعتدال شخص از خود انجام‏مى‏دهند.» (9) .

به هر حال، تمامى مشروبات الکلى، حاوى مقدارى الکل‏مى‏باشند و هرگونه آثار تخدیرى که از مشروبات الکلى بروز مى‏کندمربوط به وجود این ماده در آن هاست. میزان این تخدیر که ما از آن به‏«مستى‏» تعبیر مى‏کنیم بستگى به درصد الکل موجود در این گونه‏مشروبات دارد. چنان چه شخص مقدارى الکل بنوشد، قریب 15 آن‏فورا به وسیله جدار معده داخل در خون و بقیه در امعاء واردمى‏گردد. مقدارى هم ممکن است‏به وسیله ریتین یا با ادرار خارج‏شود. ولى قسمت اعظم آن در هر حال در بدن مى‏ماند و در آن جامتدرجا اکسید شده و احتیاجى به هضم و گوارش ندارد. (10) .

کبد انسان قادر است در هر ساعت، 8 گرم الکل را اکسید کند.مقادیر زیادتر در جریان خون ظاهر شده ولى غلظت کم تر از 05/0%علامتى در شخص به وجود نمى‏آورد. از غلظت 05/0% به بالاست‏که علائمى نظیر کاهش توازن اعمال فیزیکى و اختلال در دید پیش‏خواهد آمد.

غلظت‏بالاتر از 25/0% علائم مشخصى به وجود مى‏آورد. و اگرغلظت‏به 1% در خون برسد، اختلال تنفسى و قلبى و نهایتا مرگ‏ایجاد مى‏شود هر چند مقدار کشنده آن برحسب افراد فرق مى‏کند.

پیترکوپر نیز در این زمینه چنین مى‏نویسد: «الکل از تمام راه‏هاجذب بدن مى‏شود ولى جذب آن از راه دهان و معده بسیار کم است.روده کوچک 80% یا بیش تر مقدار خورده شده را جذب مى‏کند.کم تر از 10% بى‏تغییر از راه ادرار و تنفس دفع مى‏شود. الکل دربافت‏ها به سرعت منتشر شده و در حدود 8 گرم در ساعت اکسید وبه گاز کربنیک و آب تبدیل مى‏شود. (11) بدین ترتیب مهم‏ترین اثر الکل،تضعیف دستگاه اعصاب مرکزى است. الکل در نتیجه تاثیر برروى‏اعصاب، واکنش در رگ‏ها ایجاد نموده و خون را به سطح بدن جریان‏مى‏دهد و از این طریق، پوست را قرمز مى‏کند و ابتداءا در بدن ایجادحرارت مى‏نماید. اما این اثر دیرى نمى‏پاید، چرا که پس از مدت‏کوتاهى، بدن حرارت خود را تا دو برابر از دست مى‏دهد.

شخصى که الکل مى‏نوشد ابتدا فعالیت او بیش از حد معمول‏مى‏شود و به ترتیبى که ذکر شد، درجه حرارت بدن بالا رفته و تنفس‏شدید مى‏شود. آن گاه مرکز تکلم در مغز تحت تاثیر الکل قرار گرفته وشخص پرچانگى مى‏کند. سپس مرکز سمعى مغز متاثر شده و شخص‏صداهاى بى‏خود مى‏شنود. بعد مرکز بینایى مغز دچار اختلال گشته وشخص تصاویر موهوم مى‏بیند. و بالاخره مرکز حفظ تعادل تحت‏تاثیر الکل قرار گرفته و کسى که مشروب الکلى نوشیده، توازن اعمال‏فیزیکى خود را از دست مى‏دهد. (12) .

بدین ترتیب با نوشیدن الکل، خویشتن‏دارى شخص که به عنوان‏منشا حجب و حیا در انسان پایه‏گذارى شده است، تقریبا از بین رفته‏و باعث‏بروز اعمال ناهنجار مى‏شود.

از دیدگاه متخصصین اعصاب و روان، الکل، عالى‏ترین اعمال‏توقفى را فلج مى‏کند و انسان را به سیرت و منش عارى از ملکات‏اخلاقى و برى از دانش و بینش سوق مى‏دهد. استعمال الکل موجب‏دگرگونى در شخصیت انسان مى‏شود و انسان با شرم و حیا راافسارگسیخته و بى‏بندوبار مى‏نماید.

عوارض مصرف الکل، غالبا منشا ارتکاب اعمال شنیع و ارتکاب‏جرایم مى‏گردد. طبق مطالعاتى که مؤسسات جرم‏شناسى به عمل‏آورده‏اند، اغلب جنایات جنسى و در حدود 70% جرایم ضرب وجرح و 80% قتل‏ها، خود آزارى و دیگر آزارى‏ها در اثر استعمال‏نوشابه‏هاى الکلى واقع مى‏شوند. ازدیاد تصادفات وسایط نقلیه درکشورهایى که مجاز به نوشیدن الکل هستند براثر مستى رانندگان‏مزاحم است و روى همین اصل، استعمال مشروبات الکلى را اغلب‏قوانین ممنوع دانسته یا محدود نموده‏اند. (13) .

در کشورهاى سویس و فرانسه اگر میزان الکل در خون بیش از 5/0سانتى‏گرم در لیتر خون باشد، شخص مجاز به رانندگى نیست و تکرارکننده این جرایم از حق رانندگى براى شش ماه محروم مى‏شود. دردانمارک این مقدار یک سانتى‏گرم و در انگلستان 8/0 مى‏باشد. (14) .

اثرات سوء نوشیدن الکل منحصر در آن چه گفتیم نیست. الکل نه‏تنها اعتدال روانى و تنظیم حرکات و فعالیت‏هاى انسان را مختل‏مى‏سازد بلکه آثار مخرب دیگرى بر دستگاه‏هاى مختلف بدن‏مى‏گذارد; به عنوان نمونه، مصرف الکل، باعث‏سوءهاضمه واختلال دستگاه گوارش و کبد مى‏شود، زیرا به علت جاذب الرطوبه‏بودن آن، آلبومین‏هاى سلول‏هاى کبد و معده را منعقد مى‏کند. درنتیجه معده اسیدکلریدریک پس نمى‏دهد و سلول‏هاى کبد حالت‏مومى شکل (تشمع کبدى) به خود مى‏گیرند. (15) .

این است که اسلام با نوشیدن هر نوع مشروبات الکلى، خرید وفروش و هر نوع بهره‏بردارى از آن‏ها به شدت برخورد کرده است.خمر در آیات قرآنى، پلیدى و رفتار شیطانى تلقى گردیده، نوشیدن‏آن، گناه کبیره قلمداد و هم چون قمار بازى موجب برانگیختن بذرعداوت و دشمنى دانسته شده است. (16) .

براساس روایات اسلامى، کسى که خمر مى‏نوشد، تا چهل روز،نماز او پذیرفته نمى‏شود. بلکه در تمامى ادیان الهى، هنگامى که کامل‏گشته‏اند، تحریم خمر جزء برنامه‏هاى قطعى آن‏ها بوده است. (17) نوشنده خمر در روز قیامت‏با صورت سیاه و زبان بیرون آمده درحالى که آب دهان او بر سینه‏اش مى‏ریزد و فریاد العطش برمى‏آورد، محشور مى‏گردد. کسى که جرعه‏اى شراب بنوشد، روح ایمان از وى‏گرفته مى‏شود و روح ناپاک و پست جایگزین آن مى‏گردد. (18) .

متاسفانه هم اکنون در کشورهاى لائیک و عمدتا در کشورهاى‏غربى مقادیر زیادى الکل به صورت مشروبات الکلى مصرف‏مى‏شود. تنها در سال 1955 در فرانسه مطابق گزارش رسمى وزارت‏دارایى این کشور، تعداد 455054 مشروب فروشى دایر بود; یعنى‏براى هر 86 نفر یک باب مشروب فروشى وجود داشته است.

این در حالى است که مصرف الکل سال به سال به طور مرتب دراین کشورها افزایش یافته است. هم اکنون دانشمندان کتاب‏هاى‏متعددى درباره الکلى‏سم و مسائل کیفرى و ناهنجارى‏هاى‏اجتماعى‏نوشته‏اند. پروفسور سیگار در کتاب خود تحت عنوان‏«الکلى‏سم از گذرگاه اجتماعى‏» الکلى‏سم را یکى از مهم‏ترین علل‏شکست فرانسه در جنگ دانسته و آکادمى علوم فرانسه، قطع نامه‏اى‏به همین مضمون در محکومیت مصرف نوشابه‏هاى الکلى صادرنموده است.

از لحاظ علم ژنیتک نیز، اکثر فرزندان افراد الکلى، مبتلا به‏روان‏پریشانى‏هاى شدید مى‏گردند و به همان جهت، عقب‏ماندگى‏هاى مختلف شعورى در آنان ایجاد مى‏شود. (19) .

3- کاربرد الکل

از الکل، به عنوان پرمصرف‏ترین ماده شیمیایى در فرایند ساخت وسنتز، جدا سازى و تولید مى‏توان نام برد.

در صنعت، الکل را جهت تهیه لاک، ورنى و رنگ‏هاى انیلین ودواجات به کار مى‏گیرند. الکل در آزمایشگاه‏ها به عنوان سوخت‏کاربرد دارد. ولى استفاده از آن به این منظور، به صرفه نیست.

الکلى که در صنعت‏به کار گرفته مى‏شود، از لحاظ ماهیت، هیچ‏تفاوتى با الکل طبى ندارد و هر دو همان الکل اتیلیک یا اتانول‏مى‏باشند. منتها به دلایلى نظیر گرفتن مالیات از نوشابه‏هاى الکلى و یاجلوگیرى از سوءاستفاده از آن‏ها، کارخانجات تولید کننده الکل، موادسمى، بد بوکننده (هم چون متانول یا عرق چوب) و مواد رنگین‏کننده (هم چون پریدین) به آن مى‏افزایند. (20) .

الکل بهترین حلال آلى است و لذا در آزمایشگاه‏ها و صنایع داروسازى کاربرد بسیار زیادى دارد. در مواردى نیز الکل جهت محافظت‏از رشد میکروبى در فرآورده ‏هاى دارویى، ساخت روکش قرص‏ها، وضدعفونى کننده وست‏به کار مى‏رود. (21)