سکوت خاک را مى شکنیم با رقص سرانگشتان امید و ترانه را جاودانه مى کنیم در پیوند نگاه آب و خاک که به اشتباه گل مى نامندش گل نیست بلکه سازى است که باید آن را نواخت و شنید.
خاک در دسترس ترین عنصر طبیعت با آب حیاتى ترین عنصر زندگانى درهم آمیخته شد و اولین دل مشغولى هاى بشر را در دستان او شکل داد.
گل که خاک ممزوج با آب است ماده ى اولیه ى سفالینه گردید که قابلیت شکلپذیرى بینظیرى دارد. شاید بشر اولین تجربیات سازندگى خود را اینگونه کسب نمود. در ابتدا هنر سفالگرى براى ساخت اجسام و ظروف مورد نیاز زندگانى و بعدها براى جلوه دادن به تخیلات ذهنى بشر به صورت هنرى ماندگار تبدیل گردید.
سفال (سفالینه):
این اصطلاح، بنابر تعریف لغتنامه‌ها عموما به معنی اشیا ساخته شده از گل پخته هستند، مانند کاسه، کوزه، و غیره... همچنین سفالینه، سفال ساخته شده را می‌گویند. سفالین نیز شامل انواع اشیایی است که از سفال می‌سازند. اصطلاح اروپایی" سرامیک" نیز داری مفاهیم سفال در زبان فارسی است، که از واژه یونانی (keramikos) که خود از (keramon) به معنی خاک رُس گرفته شده است. بنابراین سفالگری نیز به هنر یا صنعت ساخت ظروف و اشیا گلی پخته اطلاق میشود. معمولا محصولات را اگر بدون لعاب باشند سفال و اگر لعابدار باشند بر حسب گل و لعابی که در آنها به کار رفته بدل چینی می‌نامند. سفال در واقع نخستین محصول هنری و صنعتی مردمان اولیه و حاصل نیاز و شعور آدمی، در به کار گیری عوامل طبیعت است، و از آنجا که مواد اولیه آن شامل: خاک، آب، و آتش در سرزمین‌های محل سکونت بشر یافت می‌شده است، نشانه‌های تولید آن را در تمامی نقاط مسکونی انسان مشاهده می‌کنیم. کهنترین اشیا سفالی بدست آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی ایران مربوط گنج دره در استان کرمانشاه است؛ که تاریخ آن به هزاره هشتم پیش از میلاد می‌رسد.
سفال به زبان ساده گلى را که در اثر حرارت آب شیمیایى خود را از دست داده باشد سفال مى نامند ، گل سفال تشکیل شده از خاک
رس و آب و رس مخلوطى از : آلومین ( AL2O3 ) ، سیلیس ( Sio2) و آب مولکولى مى باشد. براى ساختن گل مناسب سفالگرى
ابتدا خاک را مى شویند یعنى این که ناخالصى هاى آن را جدا مى کنند، سپس دوغاب حاصل را در حوضچه هاى مخصوص مى ریزند
تا رطوبت آن به حد نصاب مصرف برسد ، سپس آن را به محل کارگاه حمل نموده و جهت جلوگیرى از خشک شدن آن را با
نایلون و یا مواد مشابه مى پوشانند . گل موجود با کمى ورز دادن آماده مصرف مى شود. براى ساختن قطعات با چرخ و یا ساخت کاشى هاى سفالین مقدار رطوبت لازم گل کمى متفاوت است . با کمى تجربه مى توان این میزان رطوبت را به درستى مورد استفاده قرار داد .
بعد ازساخت قطعه ابتدا باید آن راخشک نمود و یا آب فیزیکى آن را جدا نمود.نباید قطعات ساخته شده سفالین خیلى سریع خشک شوند دراین صورت دچارشکستگى ویا تاب برداشتن مى شوند .
به همین منظور قطعات ساخته شده در محل هایى که جریان هوا در آن جارى نباشد نگهدارى
مى شوند تا قطعه به تدریج و کامل خشک شود، سپپس آن رادرون کوره چیده وپختن آغازمى گردد
در صورتى که قطعات سفال کامل خشک نشده باشند در این مرحله نیز آسیب خواهند دید.
حرارت کوره باید به آرامى افزایش یابدتادرجه حرارت 500درجه سانتیگراد هیچگونه تغییر شیمیایى
در خواص قطعات داخل کوره اتفاق نمی افتد به طورى که اگر کوره راخاموش نموده و قطعات را از آن خارج کنیم مواد تشکیل دهنده رابه صورت گل مجددآ مورد بهره بردارى قرار دهیم ولى بعد از درجه حرارت تقریبى 550 (این میزان حرارت برای رسی ها متفاوت مى باشد) آب شیمیایى قطعات ازدست رفته و کلا مواد تغییر حالت مى دهند به ترتیبى که بعد از این کلیه خواص شیمیایى محصول جدید متفاوت با مواداولیه خواهد بود.اکثر رسى هاى معادن طبیعی بجزدرموارد استثنایى بین درجه
حرارت 800 تا 1000 درجه سانتى گراد به پخت کامل مى رسند.
با تغییر نسبت مواد تشکیل دهنده رسى ها مى توان درجه حرارت پخت کامل را تاحدودى بالاوپایین برد وهمچنین رنگ هاى قرمز و
زرد نزدیک به سفید راتولید نمود این نوع بدنه هارابدنه هاى ارتن ور مى نامند که دارایى درصد جذب آب زیاد(حدود 5 درصد) مى باشند.
با تغییر مواد تشکیل دهنده رسى مى توان قطعات با کیفیت بهتر و درجه حرارت بالاتر مانند بدنه هاى استون ور ، پرسلان ، چینى
سخت تولید نمود که موارد فوق در حال حاضر مورد بحث این یادداشت نمى باشد.
در صورت نیازمى توان قطعات پخته شده که به آن بیسکویت اطلاق مى شود رابه لعاب آغشته نمود ومجددا در کوره قرار دارد.
چیزی نیست جز پودر شیشه و اکسید فلزات مختلف برای رنگ های گوناگون . مطالب فوق توضیح مختصری از روند تولید سفال بود
که ارائه گردید.
تاریخچه سفال و سرامیک
تاریخچه سفال در ایران :
سفال یکى از مهم ترین و قدیمى ترین دست ساخته هاى هنر بشرى است که از آغاز کار سفالگرى تاکنون هم چنان پایدار مانده است. مردم سرزمین ایران به سبب موقعیت خاص جغرافیایى و قرار گرفتن بر سر راه شاهراه تمدن ها, نه تنها از نخستین سازندگان آثار سفالى بوده اند بلکه چیره دست ترین سازنده به شمار مى رفته اند. در ایران در چهار منطقه مسکونى, سفالگرى رواج داشته است: 1- منطقه غرب کوه هاى زاگرس نزدیک کرمانشاهان 2- کرانه هاى جنوبى دریاى خزر 3- شمال غرب اذربایجان 4- جنوب شرق ایران در حاشیه کویر و نواحى مرکزى ایران نیز سفال هایى با قدمت هشت هزار ساله به چشم می خورد. کهن ترین اشیائ سفالى بدست آمده در کاوش هاى باستانى ایران اثار مکشوفه از گنج دره تپه در استان کرمانشاه است که به هزاره هشتم قبل از میلاد بر مى گردد. همین طور مناطقى چون غترى در جنوب مازندران نزدیکى بهشهر (هشتم قبل از میلاد) و در مرحله دوم منطقه زاغه دردشت قزوین, چشمه على نزدیک تهران و تپه سیلک کاشان.