در درس کارگاهی تهویه (1) دانشجویان آشنا می شوند با برخی از کارهای عملی در اجتماع و محیط کار باید با اصول آن آشنا و وارد باشند تا بتوانند از طریق این کارها امرار معاش و امورات زندگی خود را بگذرانند با کارهای در زیر اشاره شده آشنا شویم و آنها هرچه سریعتر یتدگرفته و به مرحله عمل می رسانیم .
جوشکاری با برق بر روی سطح صاف (ورق)
جوشکاری با برق – روی لوله و اتصال دولوله در سایزهای مختلف با هم
جوشکاری با گاز استیلن بر روی صفحه صاف با سیم جوش و بدون سیم جوش
جوشکاری با گاز استیلن روی لوله و اتصال دو لوله با سایزهای مختلف با هم
سیستم مکانیکی و برقی کولر آبی
سیستم مکانیکی و فن کوئل
سیستم برق
(1)جوشکاری با برق یا قوس الکتریکی : یکی از روشهای اتصال دائم قطعات به یکدیگر جوشکاری می باشد که در مقایسه با روشهای پرچکاری ارزانتر و سریعتر بوده و علاوه بر سبکی و عدم تضعیف قطعات کار (بدلیل نیاز به سوراخ در پرچکاری ) را نیز به عهده دارد . جوشکاری عبارتست از یکپارچه کردن مواد فلزی و یا مصنوعی با بکار بردن حرارت تنها جوش ذوبی و یا حرارت و فشار جوش پرسی صورت می گیرد . انواع جوشکاری ها عبارتند از جوشکاری با گاز و برق .
(2) یکی دیگر از روش های جوش ذوبی جوشکاری با قوس الکتریکی است که درآن حرارت مورد لزوم بوسیله قوس الکتریکی تامین می گردد و قوس الکتریکی تامین می گرددو قوس الکتریکی منبع حرارتی بسیار خوبی برای جوشکاری بوده و بکمک آن می توان در زمان کوتاهی درجه حرارتی را بوجود آورد که به مقدار زیادی بالاتر از نقطه ذوب اکثر فلزاتی می باشد که معمولاً در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند (در حدود 4 هزار درجه سانتی گراد ) از مزایای دیگر این روش می توان تمرکز حرارت در محل جوکاری ، توان بیشتر و سرعت عمل زیاد آنرا نسبت به جوس اکسی استیلن نام برد .
قوس الکتریکی در نتیجه عبور جریان الکتریسیته از یک فاصله هوایی (بین الکترودو نقطه کار ) ایجاد می گردد . برای این کار لازم است ابتدا سر الکترود کار را لمس کرده و سپس آنرا تقریباً باندازه قطرش از سطح کار بلند نمود برای تشکیل قوس الکتریکی می توان از جریان مستقیم و یا متناوب استفاده نموده .
در مواردی که از جریان مستقیم برای این منظور استفاده می شود معمولاً قطب مثبت به قطعه کار و قطب منفی به الکترود متصل می شود در این حالت درجه حرارت در قطب مثبت (قطعه کار ) در حدود 600 درجه سانتی گراد بیشتر از قطب منفی (الکترود) می باشد .
از این روش در جوشکاری قطعات ضخیم تر استفاده می شود . در جوشکاری ورقهای نازک بهتر است که قطب مثبت را به الکترود و قطب منفی را قطعه کار وصل کنند تا حوضچه مذاب کم عمق تر بوده و قطعه کار را سوراخ نکند این روش در جوشکاری فولادهای آلیاژی نیز مورد استفاده قرار می گیرد .
دستگاه های جوشکاری
جهت تشکیل قوس الکتریکی ولتاژ کم (15 تا 50 ولت ) و شدت جریان زیاد (60 تا 300 آمپر)مورد نیاز بوده و برای تامین آن لازم است که جریان برق شهر را که ولتاژ آن 220 ولت می باشد به ولتاژهای مورد لزوم تبدیل نموده وسیله تبدیل جریان ممکن است ترانسفورماتور یکسو کننده و یا یک موتور ژنراتور باشد که معمولاً بنام دستگاه جوشکاری در شکلهای متفاوت ولتاژی مختلف معرفی می شود در این میان موتور ژنراتور ها و یکسوکننده ها جریان برق مستقیم عرضه کرده و در حقیقت یک نوع مبدل نیز می باشند ولی ترانسفورماتور ها وظیفه تقلیل ولتاژ برق شهر و تامین شدت جریان مورد لزوم را برای تشکیل قوس الکتریکی را بهده دارند در تمام وسایل فوق جریان خروجی قابل تنظیم بوده و مقدار آنرا می توان بر حسب نوع کار تنظیم نمود
الکترودها :
الکترودهای جوشکاری قطعاتی هستند هادی جریان الکتریسیته که در مجاورت قوس الکتریکی ذوب شده و بعنوان سیم جوشکاری وظیفه پرکردن فضای بین قطعات (درز جوش) را بعهده دارند.
جنس الکترود ها بستگی به جنس قطعات اتصال داشته و آنها را می توان به دو گروه بدون روپوش و روپوش دار تقسیم نمود . الکترودهای بدون روپوش نیز به 3 دسته تقسیم می شوند . در موقع جوشکاری با الکترودهای تخت بدلیل تماس مستقیم مذاب با هوای محیط ، اکسیژن و ازت موجود در هوا با مذاب ترکیب شده و علاوه بر آن تولد جرقه زیاد نیز می نماید ، بکمک این الکترودها فقط می توان با جریان مستقیم جوشکاری نمود در داخل الکترودهای مغزدار مواد معدنی قرار داده اند که باعث تثبیت بهتر قوس الکتریکی گردیده و به مقدار زیادی از نفوذ اکسیژن و ازت بداخل درز جلوگیری می کند .
این درز جوش بهتری را نسبت به الکترودهای تخت عرضه کرده و از جریان متناوب می توان برای جوشکاری آنها استفاده نمود .
الکترودهای روپوش دار در سه نوع و با روپوش نارزک ، متوسط ، ضخیم تولید می کنند وظیفه کلی درپوش الکترودها یکنواخت کردن و تثبیت قوس الکتریکی تشکیل سربار ، بر روی درز جوش محافظت از تاثیر گازهای موجود در هوا بر روی مواد مذاب و جلوگیری از چسبیدن الکترودها ه کار در هنگام جوشکاری بوده و علاوه برآن می توان با افزودن فلزات معینی به آنها درصد فلز مورد نظر را در محل درز جوش تغییر داد . این نوع الکترود ها را بر حسب جنس روپوشی که دارند می توان به پنج گروه مختلف تقسیم نمود که در این مبحث لزومی به اشاره به آنها نمی بینیم .
الکترودها را با طولهای 350 تا 450 میلیمتر و در قطرهای مختلفی تولید و با بازار عرضه می کنند .
انتخاب شدت جریان :
انتخاب شدت جریان مناسب تعیین کننده عمق نفوذ جوش در سطح لبه های اتصال بوده و استحکام محل اتصال نیز به مقدار زیادی بر این عمق بستگی دارد .
شدت جریانی که برای جوشکاری تنظیم می شوند به مقدار زیادی بستگی به ضخامت قطعات اتصال و قطر الکترودها دارد .دامنه شدت جریان جوشکاری را معمولاً در روی بسته بندی الکترودها نیز درج می نمایند .
تجهیزات محل جوشکاری :
برای آنکه انجام کارهای جوشکاری بنحو صحیح و بدون آسیب دیدگی در یک کارگاه جوضکاری امکان پذیر گردد، لازم است در محل کار دارای تجهیزاتی باشد که در زیر به شرح نمونه ها از آن می پردازیم .
الف)میزکار: برای کارهای کوچک از میز جوشکاری استفاده می نمایند این میز از جنس فولاد ساختمانی بنحوی استفاده می شود که حتی الامکان جرقه ای بر روی آن باقی نماند برای آنکه دود و بخارات جوشکاری به جوشکار آسیب نرساند لازم است که آنها را از فضای اطراف محل جوشکاری دور نود . برای این منظور از دستگاههای مکنده در بالای میز کار پیش بینی می شود . محل کار جوشکاری را بایستی برای جلوگیری از آسیب به چشم دیگران بکمک دیواره های متحرکی محصور نمود .