تغذیه یک علم جوان است و با تحقیقات گسترده در مورد مواد غذایی و تأثیرات آن بربدن انسان ، رابطه ای مستقیم دارد و هر روز شاهد افزایش اطلاعات و گاه گاهی شاهد تغییر نظرات دانشمندان در زمینه ی مواد خوراکی و آشامیدنی هستیم که مسلما این موضوع بر اثر پیش رفت علوم و فنون آزمایشگاهی و افزایش مستمر آگاهی ها در عالم مواد غذایی توسط متخصصان است .
لازم به ذکر است ، جامعه با شنیدن این نظریات بعضا دچار گم راهی می شود و این وظیفه ی کارشناسان است که مردم را از اشتباه و سردرگمی نجات دهند . امید است در کشور عزیزمان ، شاهد پیش رفت ، رشد و شکوفایی این علم جوان باشیم .
آیا گیاه خواری یک رژیم مناسب و سالم است ؟
رژیم های گیاه خواری می توانند سودمند باشند اما به شرط این که درست و دقیق برنامه ریزی شده باشند ، گیاه خواران ضمن یک برنامه ی غذایی مناسب می توانند ریسک بیماری هایی چون چاقی ، فشار خون بالا ، یبوست و سرطان کولن (بخشی از روده ی بزرگ) را کاهش دهند و در صورتی که گیاه خواران برنامه ی ضعیفی داشته باشند ریسک بیماری هایی چون استئوپروز ، نرمی استخوان ، آنمی مربوط به آهن و ویتامین 12B و کندی رشد در کودکان را می توان انتظار داشت .
گیاه خواران به گروه های زیر تقسیم بندی می شوند :
و گان (Vegans): گیاه خوارانی که گوشت قرمز ، ماهی ، مرغ یا تخم مرغ و لبنیات نمی خورند .
لاکتووگان (vegetarians Lacto ) :گیاه خوارانی که لبنیات هم می خورند .
اووگان (Ovovegetarians) : گیاه خوارانی که تخم مرغ هم می خورند .
لاکتواووگان (Lacto-ovovegetarians) : گیاه خوارانی که تخم مرغ و لبنیات هم می خورند .
نیمه گیاه خوار (Semi-vegetarians) : گیاه خوارانی که ماهی و مرغ هم مصرف می کنند ولی گوشت قرمز را مصرف نمی کنند .
اگر شما می خواهید مانند گیاه خواران و گان (نوع اول ) هیچ محصول غذایی با منشأ حیوانی را نخورید باید بدانید که حتما نیاز به تکمیل این نوع رژیم دارید ، و این کار فقط به شرطی مورد تأیید است که برای حفظ سلامتی ، مواد مغذی لازمی را که در محصولات با منشاء حیوانی وجود دارد به نوعی تأمین کنید و از این رو ملزم به دریافت مواردی از جمله :
انرژی کافی ، پروتئین ، کلسیم ، ویتامین D ، آهن و ویتامین 12 B هستید .
در زنان ، به خصوص زنان باردار ، شیرده و هم چنین کودکان ، نیاز به برنامه ریزی دقیق تری وجود دارد و ویتامین ها و املاح بیش تری به صورت مکمل های غذایی برایشان پیش نهاد می شود ، البته این برنامه ریزی حتما به وسیله ی یک کارشناس و متخصص علوم تغذیه و رژیم های غذایی باید محاسبه و انجام شود و بدین وسیله می توان با محاسبه ی میزان مصرف قابل قبول انرژی ، ضمن تأمین مواد مغذی ضروری بدن ، در چنین شرایطی به یک رژیم صحیح و الگوی مناسب مصرف دست یافت .
گیاه خواران ضمن استفاده از سبزیجات و میوه جات ، به دلیل مصرف نکردن گوشت، حتما باید از جانشین های گوشت بهره مند شوند که عبارت اند از : حبوبات (مانند عدس و لوبیا ) ، مغزها (مانند گردو و فندق ) و تخم مرغ .
نکته ی خیلی مهم برای این دسته از مردم و طراحان برنامه ی غذایی ایشان ، اعتدال در مصرف و آشنایی با نوع و ارزش غذایی مواد مصرفی است .
لازم به توضیح است که در دنیا دسته ها و گروه های مختلفی از جمله گیاه خواران، خام خواران و غیره وجود دارند و دانشمندان بر اساس تحقیقات و پروژه های تحقیق و بررسی این گروه ها ، نظرات مختلفی ارائه می کنند ، در نتیجه بعضی را تأیید و برخی را رد می کنند ، اما اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم و بر اساس آخرین تحقیقات و بدون جانب داری از گروهی خاص اعلام نظر کنیم ، باید گفت بدن انسان با پیچیدگی های فراوان خود ، نیازمند تأمین انرژی و حفظ سلامتی خود برای تداوم حیات است و به واقع برای دست یابی به این مهم نیازمند تأمین تمامی املاح ، آب ، الکترولیت ها ، ویتامین ها ، کربوهیدرات ها ، چربی ها و پروتئین ها می باشد لذا بهتر است از تمامی گروه های غذایی (منوط به شرط اعتدال در مصرف ) استفاده کند .
لازم به توضیح است که استفاده از گروه غذایی به خصوص ، به تنهایی پاسخ گوی تمامی نیازهای بدن نیست .
همان گونه که در رژیم های کاهش وزن غیر علمی و جعلی که هیچ استناد علمی ندارند عامه ی مردم فکر می کنند که با چنین رژیم هایی به سرعت به نتیجه می رسند که گاهی این چنین نیز هست اما غافل از آن که به دلیل عدم محاسبات دقیق در میزان انرژی مورد نیاز ضروری بدن که جهت متابولیسم پایه ی بدن است ، ضمن مواجه کردن بدن با گرسنگی شدید ، دچار عوارض گوناگون و انواع بیماری ها و سوء تغذیه می شوند و یا با اختلال در سیستم های مختلف و به ویژه سیستم دفاعی بدن ، زمینه ی ایجاد و ابتلا به بیماری ها را همواره می سازند ، در این جا نیز در صورتی که کسی بخواهد بر اساس سلیقه ی خود ، نوع خاصی از تغذیه مانند گیاه خواری را پیش بگیرد باید دانست که ترجیحا چنین رژیم هایی برای کودکان ، زنان باردار و زنان شیرده پیش نهاد نمی شود مگر به شرط تأمین انرژی لازم برای رشد و نمو و تأمین مواد مغذی یاد شده ، البته چنین رژیم هایی برای کسانی که بخواهند به صورت مقطعی برای کاهش وزن و رسیدن به وزن ایده آل از آن ها بهره جویند مناسب می باشد که لازم است پس از پایان این مرحله ی مقطعی ، تحت نظر کارشناسان مجرب تغذیه با دریافت یک رژیم متعادل و نگه دارنده ، وزن ایده آل را حفظ کنند .
به هر حال هیچ رژیم جادویی ای وجود ندارد و به نظر نگارنده برنامه ی غذایی باید بر اساس محاسبات صحیح و بر پایه ی علمی و اعتدال در مصرف تمامی انواع مواد غذایی باشد (آن هم ضمن داشتن یک فعالیت بدنی و ورزشی مناسب ) .