تحقیق مقاله رشد نوزاد

همه جانداران اعم از انسان و حیوان می کوشند که رفتار و کردار خود را در شکل و قالب موثر و مثمری عرضه کنند این فرایند را سازماندهی  می نامند . چنان که برای تنفس دهان بینی گلو حنجره و ریه ها سازماندهی بدنی کودک را تشکیل می دهند و سازماندهی روانی او از حدود 4 ماهگی با دیدن و چنگ زدن آغاز می شود . هم چنین وقتی جانور درنده شکار خود را می نیند خم میشود به روی چهار دست و پا فشار می آورد و با تمام توان خود به سوی شکار می جهد و او را به چنگ می آورد . چنین رفتاری سازماندهی جانور نامیده می شود .

سازگاری

سازگاری به جنبه پویایی سازماندهی اطلاق می شود و بیانگر استعداد موجود زنده برای رشد به صورت های مختلف در اوضاع و احوال محیطی است . گرایش عموم جانداران از جمله آدمیان بر این است که خود را با شرایط محیط زیست سازش دهند . هر چند که روش های سازش در هر گروه با دیگری متفاوت است . به اعتقاد پیاژه سازش دو فرایند فرعی و مکمل همگون سازی و همسازی را در بر می گیرد .

همگون سازی و همسازی

پیاژه معتقد است که رشد روانی کودک بر اثر و فرایند همگون سازی و همسازی صورت می گیرد . بدین معنی که کودک در فرایند همگون سازی می کوشد در محیط زیست خود دگرگونی هایی پدید آورده و در فرایند همسازی رفتار موجود خود را تغییر می دهد تا بتواند با شرایط محیط سازش بیابد و تعادل روانی در او صورت بندد . همگون سازی هنگامی واقع می شود که معلومات و تجربه های کذشته فرد در اوضاع و احوال نوین به کار رود . بدین معنی که وقتی فرد در برابر یک وضع نو قرار می گیرد ، می کوشد اطلاعات تازه را در ساختار پیکره های پیشین خود همگون سازی کند و اشیاء را آن گونه که آموخته است ببیند ، یا آنها رابه اوضاع و امور آشنا تبدیل کند .

برای نمونه زمانی که کودک بتواند در اشیاء و محیط خود تغییراتی ایجاد کند تا با رفتار او سازش یابد، می گویند فرایند همگون سازی رخ داده است . در این جا تغییر اوضاع و شرایط محیطی سبب سازگاری و تعادل روانی فرد می گویند .

همسازی زمانی به وقوع می پیوندد که فرد خود را با یک رشته شرایط محیطی که بر او تحمیل شده است، سازگار کند . یعنی اگر کودک به سبب تجربه ای که داشته است، اجباراً اندیشه و رفتار خود را تغییر دهد، می گویند فرایند همسازی رخ داده است .البته همگو.ن سازی و همسازی در حالی که در دو سوی مخالف عمل می کنند، مانند دو روی یک سکه با هم مرتبط اند و یکدیگر را تکمیل می کنند .

نگهداشت

پیاژه یکی از مفهوم های مهمی را که در نظریه رشد شناختی ادراکی خود بررسی می کند مفهوم نگهداشت است . منظور از نگهداشت، پایستگی یا ثابت بودن مقدار توده ( ماده ) وزن و حجم اشیاء در صورت تغییر ظاهر آنهاست .وی از پژوهش های خود به این نتیجه می رسد که کودکان مفهوم توده، وزن و حجم اشیاء را در یک زمان معین درک نمی کنند، بلکه نخست ادراک توده، سپس وزن و آن گاه حجم به توالی، در ذهن ایشان حاصل می گردد .

درباره نگهداشت  توده اشیاء به کودک دو گلوله گل رس که هر دو به یک اندازه و شکل هستند نشان می دهند و به او می گویند که مقدار گل رس در هر دو گلوله برابر است . سپس یکی از گلوله ها را به شکل لوله در می آورند و از کودک می پرسند که آیا مقدار گل رس لوله برابر با گلوله است یا نه ؟ اگر کودک در پاسخ آن دو را برابر بداند به مفهوم نگهداشت توده دست یافته است .

کودکان معمولا در 7 یا 8 سالگی به مفهوم نگهداشت توده پی می برند ، گرچه بعضی از آنان در 5 سالگی و بعضی دیگر در 10 سالگی توانایی ادراک آنرا پیدا می کنند . در مورد نگهداشت وزن دو گلوله از گل رس که به یک شکل و اندازه هستند ، هر کدام را در یک کفه ترازو قرار می دهند و برابری وزن آنها را به کودک نشان می دهند . آن گاه یکی از آنها را به چند گلوله کوچک تر تقسیم می کنند و از او می پرسند که آیا وزن مجموع گلوله های کوچک تر برابر با وزن گلوله بزرگ تر است یا نه ؟ اگر کودک برابری آنها را اعلام کند معلوم می شود که به مفهوم نگهداشت وزن دسن یافته است .بنا به پژوهش های انجام شده کودکان معمولا در 9 و 10 سالگی به درک این مفهوم توفیق می یابند ، گرچه گروهی از باهوش ها در 6 سالگی و گروهی از کودکان دیگر فقط ذر 12 10 سالگی به درک آن  موفق می شوند.

برای پی بردن به مفهوم نگهداشت حجم مقداری مایع رنگین را در دو لیوان هم شکل و هم حجم دریک سطح برابر قرار می دهند و به کودک می گویند به طوری که مشاهده می شود حجم این مایع در دو لیوان یکی است . بعد مایع مایع یکی از لیوان ها را در یک لیوان باریک و بلند خالی می کنند . البته مایع خالی شده در این لیوان باریک در سطحی بالاتر قرار می گیرد، سپس از کودک می خواهند بیان کنند که آیا حجم مایع در این دو لیوان بلند و کوتاه یکی است یا نه ؟ اگر کودک حجم مایع در این دولیوان را برابر اعلام کند،می گویند به درک نگهداشت حجم نائل شده است . در اینجا نیز پژوهشهای علمی پیاژه تعیین کرده اند که کودکان در 11و12 سالگی به درک مفهوم نگهداشت حجم دست می یابند، اما گروهی هم هستند که در سن 7 سالگی و گروهی دیگر نها در 13و 14 سالگی به توفیق درک آن نائل می گردند .

دوره های رشد از دیدگاه پیاژه

پیاژه معتقد است که رشد از دوره ها و مرحله های مشخصی تشکیل می گردد و همان گونه که رشد بدنی به صورت یک رشته دگرگونی ها با نظم و ترنیب معینی پدید می آید ، رشد روانی نیز همان رشد دوره ها و مرحله ها را می پیماید . وی اصطلاح دوره  را برای فاصله زمانی زیاد و مرحله را برای فاصله زمانی کم به کار می برد . بنا براین هر دوره شامل چند مرحله است . پساژه کل دوران های رشد شناختی ادراکی را به قرار زیر به چهار دوره تقسیم می کند و معتقد است که ادراک و توانائی های عقلی و فکری کودکان و نوجوانان در طی این چهار دوره تکامل می یابد .

دوره اول : حسی و حرکتی

دوره حسی و حرکتی از تولد تا 2 سالگی را در بر می گیرد و با توانائی کودک در ادراک امور ساده و تحرکات و جنبش ها مشخص می شود . در این دوره کودک به تدریج از از حرکات بازتابی ویژه نوزادان دست میکشد و به اعمال سازمان یافته می پردازد . به اعتقاد پیاژه این دوره از شش مرحله تشکیل می شود و در هر مرحله فرایند های زیر به ترتیب در کودک پدیدار می شوند، بازتاب های ساده،تنظیم بازتاب ها،توجه به محیط،رفتار مبتنی بر هدف،کشف وسیله های تازه و کاربرد نمادها،همه فرایند هایی هستند که در این دوره انجام می گیرند .

دوره دوم : قبل از عملیات عینی

دوره قبل از عملیات عینی از پایان 2 سالگی تا 7 سالگی است . کودک بیشتر به نمادها و نمودارها روی می آورد چنان که صندلی گردان را اسب ، و عروسک را کودک شیر خوار می پندارد . زبان در این دوره دارای نقش نمادی بسیار مهمی است،زیرا می تواند درباره چیزهایی که حضور ندارند صحبت کند. برای نمونه بی آن که شیر یا ببری در صحنه باشد درباره آنها صحبت می کند . با این همه اندیشه کودک در این دوره پر از تفاوت ها و ناجوری هاست،به ویژه ادراک درستی از مفهوم های توده،وزن و حجم اشیاء ندارد . اما در دوره عملیات عینی نادرستی اندیشه او در این موارد رفع می شود .

دوره قبل از عملیات عینی خود به دو دوزه پیش از مفاهیم ( 3 تا 4 سالگی ) و فکر شهودی  ( 4 تا 7 سالگی)

تقسیم می شود .

دوره پیش از مفاهیم،کودک زبان می گشاید و با الفاظ و مفاهیم به طور مجمل آشنایی پیدا می کند،اشیاء را فقط بر اساس یک ویژگی کاملا محسوس طبقه بندی می کند،رابطه اشیاء را بر مبنای بازگشت ÷ذیزی نمی فهمد،استنتاج او جزء از جزء است. نه کل از جزء ( اسقراء) یا جزء از کل( قیاس ) و در نتیجه گیری منطقی توان است .اما در دوره فکر شهودی دگرگونی های مشهود عبارتند از : پیشرفت زبان، حافظه، یادگیری، کاربرد نمادها و صورت های ذهنی . پیاژه این فعالیت های جدید را جلوه هایی از ساخت ها و نیروهای شناختی می داند گرچه این دوره گاهی فراتر از دوره حسی و حرکتی است، اما با اندیشه بزرگسالان بسیار فاصله دارد .در مورد هر شیئی یا هر وضعی فکر او بیشتر به اجزاء متوجه است،اما نمی تواند این اجزاء را به صورت کل آن دریافت کند . هنوز اندیشه او به بازگشت پذیری دست نیافته است. بدین معنی که اگر چیزی را به دو قسمت کند دیگر آن را در قالب یک واحد کل درک نمی کند . یا این که می فهمد برادری دارد، اما نمی تواند بفهمد که برادرش هم برادری دارد .