چکیده
مدیریت کلاس مقدمه و پیش نیاز آموزش است . معلم می تواند با شناخت و اجرای مدیریت صحیح ، تأثیر و کارآیی تدریس را افزایش و مشکلات رفتاری دانش آموزان را کاهش دهد . آموزگاران و دبیران مایل اند که دانش آموزان ، به نحوی که آنان انتظار دارند، در کلاس رفتار کنند هر مدرسی انتظار دارد که دانش آموز به درس و معلم بی اعتنا نباشد به موضوع درس توجه کند ؛ در کلاس احساس مسئولیت کند و رفتارش با سایر دانش آموزان مطلوب باشد . منظور از مدیریت کلاس ایجاد نظم و آرامش ، جلب توجه یادگیرنده و تأمین یک فضای مناسب آموزشی است . پس ایجاد انضباط و نظم ، از مهم ترین عوامل مدیریت کلاس درس است .
به بیان روشن تر اگر قرار است فعالیت های کلاس منجر به یادگیری مؤثر توسط دانش آموزان شود مدیریت کلاس امری اجتناب ناپذیر است .
مدیریت کلاس درس دارای سبک های متفاوتی است . معلم آگاه نسبت به اهداف آموزشی و شرایط محیطی عاطفی متفاوت ، سبک های مناسب را در کلاس تجربه می کند و با بهره گیری از تجارب خود بهترین و مناسب ترین سبک را با توجه به هدف ها و انتظارات بر می گزیند . انواع سبک مدیریت معلم در کلاس عبارتند از :
الف ) سبک مدیریت مقتدرانه استبدادی
ب ) سبک مدیریت اقتدار گرایانه مشاوره ای
ج ) سبک مدیریت آزاد منشانه
د ) سبک مدیریت بی تفاوت
الف ) سبک مدیریت مقتدرانه استبدادی
معلمی که در مدیریت کلاس خود از سبک مقتدرانه استبدادی استفاده می کند ، دانش آموزانش غالباً در تمام مدت آموزش در صندلی های خود می نشیند . میزها به صورت سنّتی چیده شده و دانش آموزان باید از شروع تا پایان آموزش در صندلی های خود بنشیند . این معلم به ندرت اجازه خارج شدن از کلاس را به دانش آموزان می دهد و هیچ عذری را برای غیبت نمی پذیرد . کلاس او آرام و بدون بحث است . این معلم انضباط سخت را ترجیح می دهد . و در نهایت ، هیچگونه نشانی از این که معلم مقتدر مستبد از دانش آموزانش حمایت کند وجود ندارد . دانش آموزان چنین معلمی به ندرت باعث پیشرفت انگیزه با تنظیم اهداف مشخصی می شود دانش آموزان اعتماد به نفس لازم را ندارند و احساس ضعف می نمایند .
ب ) سبک مدیریت اقتدار گرایانه مشاوره ای
معلم سبک مستبد مشاوره ای محدودیت و کنترل هایی برای دانش آموزان وضع می کند ، امّا همزمان استقلال فردی را تشویق می کند . اگر دانش آموزی مزاحم کلاس است مؤدبانه امّا سخت و محکم او را سرزنش می کند . معلم اقتدارگر مشاوره ای همچنین شرایطی برای تعامل زبانی بین دانش آموزان نظیر بحث های انتقادی را فراهم می کند . دانش آموزان در کلاس از معلم سؤال می کنند و در چنین محیطی فرصت هایی برای یادگیری مهارت های دانش آموزان در کلاس از معلم سؤال می کنند و در چنین محیطی فرصت هایی برای یادگیری مهارت های اجتماعی فراهم می آورد . کلاس او با تشویق و جایزه توأم است . چنین معلمی اعتماد به نفس و رفتار شایسته اجتماعی را تشویق می کند و انگیزه پیشرفت سطح بالا را پرورش می دهد . و دانش آموزان بدون هیچ گونه خجالتی مسائل و مشکلاتشان را با او در میان می گذارند . و این معلم را دوست دارند.
ج ) سبک مدیریت آزاد منشانه
معلم آزاد منش کنترل و محدودیت کمی بر دانش آموزان دارد . چنین معلمی تلاش می کند به احساسات دانش آموزان آسیبی نرساند و در گفتن نه یا تحمیل قوانین به دانش آموزان مشکل دارد . با دانش آموزان سر و کله می زند و خیلی مراقب آن هاست . وقتی دانش آموزی حرفش را قطع می کند براین باور است که دانش آموز مطمئناً چیز با ارزشی برای گفتن در کلاس دارد .
او بیشتر متوجه دانش آموزان است تا این که آن ها را کنترل کند تا بر مسائل آموزشی او یک مشکل زمانی برای تنظیم مرز میان زندگی حرفه ای و زندگی خصوصی آمرانه عمل می کند ، بسیار مشکل است . این معلم محبوب همه است و یک دانش آموز درباره ی او می گوید .
بعضی اوقات اوضاع از کنترل خارج می شود و اصلاً چیزی یاد نمی گیریم .
د ) سبک مدیریت بی تفاوت
معلم بی تفاوت خیلی درگیر کلاس نمی شود . این معلم تقاضای کمی دارد و به کلاسش علاقه ای نشان نمی دهد . معلم بی تفاوت نمی خواهد بر دانش آموزان نفوذ داشته باشد . به این ترتیب ، او احساس می کند که آمادگی کلاس ارزش تلاش و کوشش را ندارد. او اغلب از همان مواد آموزشی سال های قبل استفاده می کند . این معلم ممکن است فاقد مهارت ها و شایستگی های لازم باشد . یادگیری در کلاس چنین معلمی ، خیلی کم صورت می گیرد .