بازی های سنتی و محلی هر منطقه درجهان ریشه در فرهنگ و نگرش جامعه شناسی و مردم شناختی مردمان آن منطقه دارد. به عبارت دیگر بخشی از اندوخته های فرهنگی در منطقه از بازیهای محلی و سنتی آن منطقه ریشه میگیرند.
بازی های سنتی رایج در استان آذربایجان شرقی با اسامی دیگر در نواحی مختلف ایران با تغیرات اندک مشاهده می شود و نیز نوع مشابه بازی های سنتی در کشورهای مختلف جهان قابل مشاهده هستند زیرا در کلیه جوامع بشری نیازهای انسانی ایجاب می نماید تا برای رشد و تعالی از بازی ها در انواع و اقسام آن استفاده شود.
در استان پهناور آذربایجان شرقی بازی های محلی و سنتی انواع و اقسام متعددی را داشته و دارد که در آن بخش به اختصار به شرح برخی از آنها که دارای عمومیت نسبی در بیشتر مناطق استان واز جمله شهرستان تبریز است اشاره میشود.
بازی محلی آرادا ووردو
جهت انجام این بازی به بیش از چهار نفر بازیکن نیاز هست. آنها دو دسته شده و آن دسته که بازی را میخواهد شروع کند در وسط میایستد و افراد دسته دیگر در دو جهت مخالف با فاصلهای معین میایستد. وسیله لازم این بازی توپ است. افراد خارج از بازی سعی میکنند دیگر بازیکنان را با توپی که در دست دارند بزنند. هر بازیکن که توپ به او بخورد باید از بازی خارج بشود.
برعکس، هر بازیکنی که بتواند توپ را بگیرد به حساب دو بازیکن است و باید دو بار توپ به او بخورد تا از دور بازی خارج گردد. گاه بازیکنی که توپ را گرفته است میتواند به جای یک «جان» خود بازیکن هم تیمی خود را که اخراج گردیده به داخل زمین بیاورد. بعد از اینکه تمامی بازیکنان توپ خورده و از زمین خارج شدند تیم بعدی وارد زمین می شوند. زمانی که تنها یک بازیکن در وسط زمین مانده است باید طرفین توپ را به صورت پاس هوایی بیندازند و اگر پنچ بار آن را از زمین پاس دادند و به حریف نخورد تمام تیم دوباره به زمین برمیگردند.
این بازی در فضای باز و زمینی صاف انجام میشود. انجام آن باعث تقویت جسمی کودکان گردیده و نیز موجب پرورش دقت و حس همکاری و نوعدوسی را در آنها میگردد.
بازی محلی اتهگه داش قویدو
برای این بازی باید بیش از پنج نفر بازیکن گرد آیند. بازیکنان کنار هم به ردیف مینشینند و «اوستا» با سنگ کوچکی در مشت در برابر آنها میایستد. «شاگرد» نیز در کنار اوستا میایستد. بازیکنان نشسته بر زمین جایی دنج در میان دامن خود معین میکنند آنگاه اوستا بدون آنکه شاگرد متوجه گردد سنگ را در دامن یکی از بازیکنان میگذارد. سپس نوبت شاگرد است که حدس بزند سنگ در دامن چه کسی است. اگر در یک حدس درست بگوید شاگرد به جای اوستا میایستد و اوستا به جمع بازیکنان میپیوندد ولی اگر حدسش درست نباشد او به جای یکی از بازیکنان نشسته و یکی از آنها به جای شاگرد میآید. این بازی پایان ندارد و تا احساس خستگی کودکان به آن ادامه میدهند.
این بازی تحرک بدنی ندارد و مخصوص هوای برفی و بارانی و داخل اطاق است و باعث تقویت فکر کودکان میگردد.
بازی محلی ائرمنی جیزیغی
به علت شباهت این شکل به صلیب آن را از ارمنی جیزیقی مینامند. تعداد بازیکنان هر چند نفر میتواند باشد اما بازی تیمی نیست و هر بازیکن به نفع خود بازی میکند. طریقه بازی بدین ترتیب است که بازیکن سنگ کوچکی را در خانه اول قرار میدهد و بدون اینکه پایش را در این خانه بگذارد به صورت لیلی تمام خانهها را طی و دوباره برگشته و سنگ را برمیدارد. سپس به خانه دو سه و …. الی آخر، سوختن در این بازی مستلزم این است که سنگ بازیکن یا پای بازیکن روی خطوط قرار بگیرند. بعد از اتمام خانه هشتم نوبت گذشتن از جهنم است.
در این قسمت سنگ به دورتر از جهنم پرتاب می شود. اگر سنگ داخل جهنم بیفتد بازیکن باید از خانه اول شروع کند. اما اگر بتواند بازی دور جهنم را هم با موفقیت بگذارند از همان سمت جهنم سنگ را به طرف خانه ها میاندازد و در هر خانهای که بیفتد آنجا خانه اوست و هیچ بازیکن دیگر حق ندارد از آن خانه عبور کند. هر بازیکن که در نهایت تعداد خانههای زیادی را صاحب شود برنده محسوب میشود.