تحقیق مقاله بهینه سازی مصرف انرژی

با درک وجود چرخه های تباه ساز اقتصادی می توان خدمات ورود صنایع داخلی به بازار های جهانی و رقابت پذیر کردن آن را فراهم ساخت.
مردم ایران در سال 1379- 20 میلیارد دلار انرژی مصرف کرده اند که در 10 سال آینده این رقم به 35 تا 37 میلیارد دلار خواهدرسید.
تداوم مصرف بی رویه انرژی می تواند تداوم صادرات نفتی را با مشکل مواجه سازد.
با اعمال سیاست های بهینه سازی مصرف و مدیریت انرژی می توان حداقل 20 درصد در انرژی مصرفی کشور صرفه جویی کرد بدون آنکه به تولید و رفاه عمومی لطمه وارد شود.
هرگونه مصرف بی رویه داخلی به کاهش توان صادراتی نفت خام منجر می شود و می تواند کشور تولیدکننده نفت را به واردکننده این محصول تبدیل کند.
لحاظ نکردن مصرف بهینه انرژی در محصولات صنعتی، یکی از موانع اصلی فروش موثر و صادرات محصولات صنعتی ایران به دیگر کشورهاست.
نحوه مصرف انرژی در کشور، در انواع مختلف فسیلی نفت خام، نفت سفید، بنزین، گاز و برق، موضوعی است که به دلایل متعدد در اولویتهای دست چندم مصرف کنندگان خانوار و یا صنعتی قرار گرفته است. درحالی که انرژی بری فعالیتهای تولیدی و راندمان انرژی کالای صنعتی، دوعامل مهم تصمیم گیریهای اقتصادی در بازارهای جهانی است.
درک وجود چرخه های تباه ساز اقتصادی در این موضوع، به حفظ ذخایر غیرقابل برگشت انرژی کشور منجر گردیده و با متحول کردن بخش صنایع کشور، مقدمات ورود صنایع داخلی به بازارهای جهانی، سودآوری فرایندهای تولیدی و رقابت پذیرکردن آن فراهم خواهدشد.
اقدامات کلان و ارزشمند در این زمینه، نیازمند هماهنگی و همکاری تمامی بخشهای اقتصادی و بویژه بخش صنعت کشور است تا با درک متقابل و اطلاع رسانی مناسب شاهد خیزشی نو در عرصه اقتصاد و سوددهی فعالیتهای صنعتی کشور در مقایسه با بازارهای جهانی باشیم. دراین راستا، تحقیق حاضر در چهار محور زیر ارائه می گردد:
1 - وضعیت مصرف انرژی در داخل کشور؛
2 - ضرورت بهینه سازی مصرف انرژی در بخش صنعت؛
3 - سیاستها و راهکارهای بهینه سازی مصرف انرژی؛
4 - اقدامات صورت گرفته، دستاوردها و تسهیلات بهینه سازی مصرف انرژی.
در گردآوری و تدوین این تحقیق، از آمار رسمی منتشره توسط سازمان بهینه سازی مصرف انرژی کشور و مباحث مطروحه درهمایش علمی تخصصی صنعتگران که تیرماه 81 برگزار شد با موضوع بررسی روشهای بهینه سازی مصرف انرژی استفاده شده است.

وضعیت مصرف انرژی در کشور
ایرانیان در سال 1379، معادل 20 میلیارد دلار، انرژی مصرف کرده اند که در 10 سال آتی به 35 الی 37 میلیارد دلار خواهدرسید و باتوجه به سقف ثابت تولید نفت ایران در اوپک، تداوم مصرف بی رویه انرژی می تواند تداوم صادرات نفتی را با مانع جدی مواجه سازد، به طوری که طبق آمار رسمی، میزان مصرفی اولیه انرژی در کشور در سال 1999 (م) از میزان صادرات، پیشی می گیرد. (ویژه نامه ذخائر انرژی در ایران)
عرضه سرانه انرژی اولیه طی سالهای 1348 تا 1378، از سه بشکه معادن نفت خام به سیزده 13/5 بشکه معادل نفت خام افزایش یافته و سرانه مصرف نهایی انرژی طی این مدت از 2/4 به 10/3 بشکه معادل نفت خام افزایش یافته است (حدود 5 برابر شده است). درحالی که طی این مدت، تولید ناخالص داخلی کشور، به قیمتهای ثابت، تنها، 3/7 درصد رشد داشته است یعنی افزایش مصرف انرژی تماماً صرف بهبود وضعیت زندگی و افزایش رفاه جامعه نگردیده بلکه صرف استفاده نادرست و بی رویه و اتلاف انرژی در فرایندهای تولیدی و یا سایر بخشهای اقتصادی شده است. (ویژه نامه انرژی)
ازطرف دیگر مطابق آمار سالنامه آماری سازمان ملل، در سال 1995 (م)، به ازاء مصرف یک تن معادل نفت خام، ارزش افزوده کشورها به ترتیب زیر بوده است: (ویژه نامه انرژی) (جدول 1)
دقت در ارقام فوق به وضوح نشان می دهد که چگونه این باور نادرست که به علت دارا بودن ذخایر غنی انرژی، باید انرژی را در ارزانترین قیمت ممکن، مصرف کنیم، باعث اتلاف این سرمایه های غیرقابل احیاء و غیراقتصادی شدن فعالیتهای تولیدی ایران در مقایسه با بازارهای جهانی گردیده است.
 

ازطرف دیگر، بررسی ها نشان می دهد مجموع ارزش واقعی انرژی مصرفی سالانه کشور، بیش از 15 میلیارد دلار است و با اعمال سیاستهای بهینه سازی مصرف و مدیریت انرژی می توان، حداقل 20 درصد انرژی مصرفی کشور را صرفه جویی کرد بدون آنکه به رفاه عمومی و تولید لطمه ای وارد شود (بلکه به عنوان سرمایه ای جدید، مورداستفاده مجدد قرار گیرد). یعنی به میزان حداقل سه میلیارد دلار در سال، که نزدیک به درآمد حاصل از صادرات غیرنفتی کل کشور است! (ویژه نامه انرژی)
علاوه بر این، از آنجایی که در سازمان اوپک سقف و سرجمع تولید نفت خام هر کشور (تولیدکننده نفت خام) تعیین می شود (و نه میزان صادرات آن کشور)، از این رو هرگونه مصرف بی رویه داخلی، به کاهش توان صادراتی نفت خام آن کشور منجر گردیده و درنهایت می تواند همان کشور تولیدکننده را به واردکننده نفت خام تبدیل کند! به طوری که در کشور ما، درصورت حفظ روند سابق سیاستهای تولید و مصرف انرژی، در 20 سال‌ آتی، امکان صادرات نفت خام، کاملاً از بین رفته و تولید داخلی انرژی در ایران، صرفاً می تواند پاسخگوی میزان مصرف داخلی باشد! (تبادل هم افزایی مهندس خلیلی)

ضرورت بهینه سازی
بخش صنعت کشور، به عنوان عنصر مشترک تمامی بخش های اقتصادی، نه تنها 24 درصد انرژی نهایی کشور را مصرف می کند، (تبادل هم افزایی) بلکه نقش اصلی در تعیین میزان بازدهی مصرف انرژی و یا راندمان محصولات مصرف کننده انرژی را برعهده دارد و این موضوع، عامل مهم تعیین کننده مصرف انرژی سایر بخشهای اقتصادی است، چرا که بسیاری از وسایل مورداستفاده امروز، به نوعی حاصل فعالیتهای تولیدی و صنعتی دیروز است (جدول 2).

از این رو هرگونه کاهش در مصرف انرژی فعالیت های صنعتی و یا افزایش راندمان انرژی محصولات صنعتی، تاحد زیادی می تواند به کاهش مصرف انرژی در سایر بخشهای اقتصادی کشور کمک کند و شاخص شدت انرژی کشور (که نشان دهنده مصرف انرژی برای تولید مقدار معینی کالا و خدمات است) را به حد قابل قبول و معقولانه ای برساند. این شاخص برحسب عرضه انرژی اولیه و یا مصرف نهایی انرژی محاسبه گردیده و متوسط شدت انرژی به ازاء هر دلار تولید در ایران در سال 2000 میلادی (به ازاء هر دلار مساوی 8000 ریال)