پیاز گیاهی است دو ساله دارای برگهای توخالی و استوانه ای شکل، ساقه پیاز تا ارتفاع یک متر هم می رسد که آن هم استوانه ای و توخالی است. گلهای پیاز برنگ سفید یا بنفش بصورت چتر در انتهای ساقه دیده می شود .
پیاز انواع مختلف دارد مانند پیاز سفید،پیاز بنفش، پیاز قرمز و یا مخلوطی از قرمز و بنفش که بصورت یک گل پیاز و پوستی به ضخامت یک کاغذ دیده می‌شود، مزه تندی دارد. همچنین پیازها در سایز، رنگ و مزه بسته به نوعشان با هم متفاوتند.
هرچه پوست پیاز، زیادتر و کلفت تر باشد، زمستان طولانی تر و سخت تر خواهد بود. این امر یعنی که طبیعت برای حفظ گیاه پیاز از سرمای سخت زمستان، از پوشش های ضخیم برای پوشاندن پیاز استفاده می نماید.
رسول اکرم(ص): وقتی که وارد شهر و محلی شدید، از پیاز آنجا بخورید تا بیماری آن محل را از شما دور سازد.
پیاز ممکن است اشک چشم شما را بیرون آورد، و بوی بدی به نفس شما بدهد اما اشتهای شما را باز می‌کند. اسم علمی آن ALLIUMSPA است. کلمه پیاز (onion) از حرف لاتین unio به معنی تک یا منحصر می‌آید، چون گیاه پیاز فقط یک گل دارد. همچنین نام آن (union) به معنی متحد را نشان می‌دهد، که بیانگر لایه‌های پیاز است که به دور یک مرکز قرار دارند.
چگونگی انتخاب و ذخیره کردن پیاز ها:
پیازهایی انتخاب کنید که تمیز هستند و شکل خوبی داشته‌باشند و هیچگونه شیار یا شکافی روی آنها نباشد و پوستشان ترد و خشک باشد. آنهایی که جوانه زده‌اند یا نشانه‌هایی از کپک دارند و یا پیازهای درجه 2 که لکه‌هایی صاف دارند و گردن آنها مرطوب و دارای لکه‌های سیاهی هستند را انتخاب نکنید چون اینها نشانه فاسد شدن هستند.
مدت زمان ذخیره‌سازی پیازها به نوع آنها بستگی دارد. آنهایی که خیلی بدبو هستند مثل پیاز زرد را میتوان مدت زمان بیشتری به نسبت نوع شیرین آن مثل پیاز سفید نگهداری کرد.
همه پیازها را باید جدا از سیب زمینی نگهداری کرد، چون آنها رطوبت و گاز اتیلن را به خود جذب می‌کنند که باعث فساد پیازها می‌شوند.
باقیمانده پیاز خرد شده را باید در یک کیسه پلاستیک یا یک ظرف در‌دار نگهداری کرد و بایستی تا یکی دو روز آینده استفاده کرد، چون پیازها اکسیده می‌شوند و مواد غذایی خود را سریعاً از دست می‌دهند. پیاز پخته در یک ظرف کیپ بهتر مزه خود را حفظ می‌کند و میتوان آن را تا چند روز نگهداری کرد.
هرگز آنها را در یک ظرف فلزی نگهداری نکنید چون این کار باعث تغییر رنگ آنها می‌شود. میتوان پیاز پوست گرفته و خرد شده را فریز کرد ولی این کار باعث می‌شود که بعضی از طعمهای خود را از دست بدهند.
چرا پیاز اشک آور است؟
زمانی که پیاز را برش می‌‌دهیم، گازی که حاوی ترکیبات گوگردی است، وارد هوا می‌شود و به چشم انسان می‌‌رسد. در چشم انسان، این گاز با آب واکنش نشان داده و اسید سولفوریک تولید می‌کند. اسید سولفوریک، بر پایانه‌های اعصاب چشم اثر کرده و سبب سوزش چشم و در نهایت ریزش اشک می‌شود.
روش‌هایی برای کاهش اشک آوری پیاز وجود دارد که عبارتند از:
1- قرار دادن پیاز در یخچال قبل از پوست کندن آن. زمانی که پیاز را داخل یخچال قرار می‌‌دهیم، خنک شدن پیاز، ترکیب اشک آور آن را ضعیف می‌کند و دیگر پیاز زیاد اشک را در نمی‌آورد.
2- پوست کندن پیاز در آب. همچنین زمانی که پیاز را زیر آب پوست می‌‌گیریم، بخش اعظم ماده اشک آور پیاز با آب شسته می‌شود و از خاصیت اشک آور بودن آن کاسته می‌گردد.
3- خیس کردن پیاز و دستان پیش از بریدن پیاز هم مفید به نظر می‌‌رسد. با این عمل، بخشی از گاز تولید شده با رطوبت دستان شما و همچنین رطوبت پیاز، واکنش نشان داده و شدت سوزش چشم کمتر خواهد بود.
4- به علاوه نفس کشیدن، تنها از راه دهان در طول پوست گرفتن و خرد کردن پیاز هم روش خوبی است