تحقیق مقاله کار آفرینی

چکیده:

در دنیای امروز به دلیل وجود عواملی همچون رشد فزاینده رقابت در سطح ملی و بین المللی، تغییرات سریع محیطی و تکنولوژیکی،لزوم توجه به افزایش نوآوری و خلاقیت، اثربخشی، بهره وری و ایجاد کسب و کارهای جدید باعث گردیده است که دولت ها به گونه ای اثر بخش به موضوع کار آفرینی بپردازند. در این رابطه، آموزش عالی در سبط و گسترش مفاهم کار آفرینی از طریق ایجاد دانشگاه کار آفرین،نقش حساس و مهمی بر عهده دارد. بنابراین وجود و استقرار دانشگاه کار آفرین برای حل مسائل و بهبود روند توسعه امری ضروری محسوب می گردد.

در مبحث حاضر، با هدف شناخت مقدماتی از کارآفرینی و دانشگاه کار آفرین و نیز برخی موضوعات مهم مرتبط با آن ها، بیان مختصری از تعاریف،اهمیت، ضرورت و نقش دانشگاه کار آفرین مطرح می گردد ودر پایان مبحث نیز به بررسی چالش هایی که نظام آموزش عالی ایران در استقرار و توسعه دانشگاه کار آفرین مواجه است می پردازد.

1- مقدمه:

دانشگاه نهادی اجتماعی با قدمتی حدود 800 سال می باشد. این نهاد در مراحل اولیه خود برای مدت طولانی فقط به فعالیتهای آموزشی می پرداخت. براساس پویایی درونی دانشگاه و اثرات بیرونی برساختارهای دانشگاهی، دو انقلاب علمی به وقوع پیوسته است. اولین انقلاب و تحول علمی در اواخر قرن نوزدهم اتفاق افتاد که طی آن دانشگاه ها علاوه بر ماموریت آموزشی و تدریس، ماموریت پژوهشی را نیز به عهده گرفتند.

وقوع انقلاب آکادمیک یا علمی اول در دانشگاههای آلمان رخ داده است. انقلاب علمی دوم براساس متکی شدن نوآوری ها بر دانش علمی، اواخر قرن بیستم اتفاق افتاده که طی آن دانشگاه علاوه بر ماموریت آموزشی و پژوهشی عهده دار ماموریت سومی شد وآن نوآوری فناورانه بود. امروزه دانشگاههایی که دارای ماموریت سوم باشند دانشگاههای کار آفرین نامیده می شوند.(سلجوقی،1385)

به طور تقریب از اوایل دهه 1990 دانشگاههای کار آفرین به رهبری دانشگاه استانفورد و موسسه فناوری ماساچوست امریکا فعال شد(  1988 و Duncan).

در شرایط فعلی دانشگاه کار آفرین، یکی از مهمترین عوامل رسیدن به توسعه محسوب می شود به گونه ای که توسعه جوامع مختلف به میزان بسیار زیادی به حضور و کار کرد این دانشگاهها بستگی دارد. دانشگاه کار آفرین کانون اصلی تربیت نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده است که با خورداری از ایده ها و اندیشه های نو می تواند هر لحظه در شریان های حیاتی جامعه که حرکت رو به رشدی نوینی را تزریق نماید؛ وجامعه نیز با به کار بستن ایده های نو ظهور دانشگاه می تواند اندیشه توسعه را محقق سازد(شفیعی ، 1384) .

در دنیای امروز به دلیل وجود عواملی همچون رشد فزایند رقابت و تغییرات سریع محیط وجود دانشگاه کار آفرین ضروری می باشد تا بتواند کارایی و اثر بخشی و بالطبع منافع و منابع خود را افزایش دهد. بسیاری از مسائل و چالش ها از قبیل امنیت، اشتغال، بهداشت و درمان، فرهنگ سازی، تحقیق و توسعه و...

در جامعه وجود دارند که نیازمند اندیشه های نو و بدیع می باشند و جهت حل مسایل و مدیریت بر چالش های بزرگ و چند بعدی موجود در جوامع دولت ها و رهبران جامعه نیازمند ارائه دیدگاهها و طرح های جدیدی هستند تا بتواند منشا خدمات بهتری در جامعه باشند.

دانشگاه در طول  تاریخ با توجه به انتظار محیط و فرهیختدگی و هوشمندی ذاتی خود دچار تحولاتی

شده واین تحولات در یک کلام، دانشگاه ایزوله وبا فاصله با جامعه و صنعت را به ساز مانی کاملا در ارتباط هوشمندانه و سازمان یافته با صنعت و جامعه به ویژه در جهت شناسایی و رفع نیازهای واقعی آن تبدیل کرده است.

شایان ذکر است یونسکو در چشم انداز جهانی آموزش عالی برای قرن بیست ویکم دانشگاههای نوین را این گونه توصیف کرده : جایگاهی که در آن مهارت های کار آفرینی در آموزش عالی به منظور تسهیل قابلیت های فارغ التحصیلان و جهت تبدیل شدن به ایجاد کنندگان کار، توسعه می یابد.

با توجه به تعریف بالا ، چنین می نماید که تک جاده موجود بذای رسیدن به توسعه صنعتی و اقتصادی همانا پدیده دانشگاه کار آفرین است .

2-  تعاریف و مباحث تئوریک:

به علت نسبی بودن اصول، قضایا و تئوری های مکشوفه در علوم انسانی و تشتت آرا در مباحث علوم انسانی نمی توان در مورد پدیده خاصی ، نظری واحد و قطعی ارائه داد. با استناد به گفته فوق، ذیلا به ذکر چند مورد از تعاریف مختلف ارائه شده در مورد کار آفرینی و مباحث مرتبط به آن پرداخته می شود:

2- 1-  کار آفرینی:

واژه کار آفرینی از ریشه فرانسوی(Entreprendre) به معنی متعهد شدن و نیزاصطلاحا به معنی واسطه یا دلال نشات و مفهومی است که تا کنون از دیدگاههای مختلف و متعددی مورد بررسی قرار گرفته است.

ذیلا به ذکر چند مورد از تعاریف مختلف ارائه شده در مورد کار آفرینی می پردازیم:

در واژه نامه و بستر، کار آفرینی فردی است که متعهد می شود ریسک های یک فعالیت اقتصادی را قبول کرده وآن را در مدیریت نماید(1966وwebster) . شومپیتر معتقد است  که کار آفرینی موتور محرک اصلی در توسعه اقتصادی است.

کار آفرینی یعنی شناسایی و بهره برداری از افکار فرصت طلبانه برای ایجاد و توسعه شرکت های کوچک ( 1986 وHorwitz) کار آفرینی یک فرایند مدیریتی است که این امکان را به خود میدهد که به طور مستمر حداکثر استفاده از فرصت های موجود را به عمل آورده وایده جدیدی ارائه دهد و آن را به کار گیرد(کیاکجوری و رودگر نژاد، 1385) .

کار آفرینی فرایند کسب سود از طریق ترکیب جدید، منحصر به فرد و ارزش مند منابع، در محیطی همراه با ابهام وعدم قطعیت است. کار آفرینی به معنای آغاز یا رشد یک شرکت نوپا از طریق مدیریت نو آورانه و ریسک پذیر است (احمد پور،1381). در مجموع کار آفرینی عبارتست از: فرآیند نو آوری و بهره گیری از فرصت ها با تلاش وپشت کار بسیار وهمراه با پذیرش ریسک های مالی، روانی و اجتماعی، که البته با انگیزه کسب سود مالی ، توفیق طبی، رضایت شخصی و استقلال صورت می پذیرد( 2002 وHistrich).

2-  1- 1-  عوامل موثر در شکل گیری حرکت کار آفرینی:

در ادبیات مربوط به کار آفرینی از سه دسته عوامل به عنوان عوامل موثر بر کار آفرینی نام برده شده است. این سه دسته عوامل عبارتنداز: عوامل پیش زمینه ای، عوامل محرک و عوامل فعال کننده.

عوامل پیش زمینه ای شامل سرمایه انسانی است که به محیط و فضای آموزشی و تربیتی افراد برمی گردد.

عوامل محرک شامل ویژگی های شخصیتی فرد است که به محیط خانوادگی و اجتماعی و تعامل او با دیگر افراد جامعه و مواجهه با حوادث مختلف برمی گردد. عوامل فعال کننده شامل منابع و فرصت های لازم است که دولت، اجتماع و شرایط اقتصادی جامعه در اختیار وی قرار میدهید. هنگامی که این سه دسته عوامل در کنار هم جمع شوند یک حرکت کار آفرینی شکل خواهد گرفت. حتی در صورت نبودن متغیرهای فعال کننده وبا وجود موانع بسیار برسر راه کار آفرینی،متغیرهای پیش زمینه و محرک بسیار قوی می تواند یک حرکت کار آفرینی بر حرارت را شکل دهند که خود برای رفع موانع اقدام کند(علیرضایی،1386).

2- 1-  2-  انواع کار آفرینی:

همان گونه که در عصر حاضر، اقتصاد از حالت اقتصاد کشاورزی محور و اقتصاد صنعت محور فراتر رفته وبه اقتصاد دانش محور تبدیل شده است، کار آفرینی نیز از حالت کار آفرینی منابع محور(مربوط به دوره اقتصاد کشاورزی محور) و کار آفرینی تجربه محور(مربوط به دوره اقتصاد صنعت محور) عبور کرده و تبدیل به کار آفرینی دانش محور شده است. کار آفرینی دانش محور سه نوع است: کار آفرینی برای تولید دانش؛ کار آفرینی برای اشاعه دانش؛ وکار آفرینی برای بهره برداری از دانش. نگاه سنتی به وظایف دانشگاه ها بیان گر این موضوع است که در دانشگاهها فقط باید در زمینه کار آفرینی های تولید و اشاعه دانش فعالیت کنند و بهره برداری از دانش موجود را به عهده موسسات و بنگاه های تجاری واگذارند. اما انواع کار آفرینی های دانش محور اثر متقابل برهم دارند ودر کنش متقابل موجب توسعه اقتصادی می شوند.

2- 1- 3- سه موج هادی کار آفرینی:

تا دهه 1980 سه موج وسیع کار آفرینی را به جلو هدایت کرده است:

موج اول: انفجار عمومی مطالعه و تحقیق در قالب انتشار کتاب های زندگی کار آفرینان و تاریخچه شرکت های آن ها، چگونگی ایجاد کسب و کار شخصی و شیوه های سریع خلق ثروت که از اواسط دهه 1950شروع شد.

موج دوم: این موج شامل ارائه رشته های آموزش کار آفرینی در حوزه های مهندسی و بازرگانی است که از دهه 1960به پاشد.

موج سوم: این موج شامل افزایش علاقمندی دولت ها به تحقیق وسیع تر در زمینه کار آفرینی و بنگاه های کوچک،نشد آموزش ها به شاخه های دیگر علوم اقتصادی، تشویق رشد شرکت های کوچک وانجام تحقیقات در خصوص نوآوری های صنعتی که از اوایل دهه 1980آغاز شد.

2-  1-  4- انواع برنامه های آموزش کار آفرینی:

جمیسون(1984) برای ساماندهی آموزش کار آفرینی چارچوبی ارائه نموده است. در چارچوب وی آموزش کار آفرینی در سه دسته تقسیم بندی شده است. دسته بندی نخست به آموزش درباره شرکت اختصاص دارد.

این دسته بندی به آگاهی درباره ایجاد شرکت، جنبه های مختلف شروع و اداره شرکت و عمدتا هم از دیدگاها تئوریکی همراه است. در واقع این دسته بندی تلاش می کند تا مهارت ها، نگرش ها و ارزش های متناسب با شروع، مالکیت، مدیریت یا کار کردن در یک شرکت تجاری موفق را تقویت نماید. دسته بندی دوم، آموزش برای شرکت است در این دسته بندی به افراد مهارت های علمی مورد نیاز

برای ایجاد و مدیریت کسب وکار کوچک و نحوه تهیه برنامه کسب وکارآموزش داده می شود. دسته بندی سوم، آموزش در شرکت است و عمدتا با کار آموزی مدیریت برای کار آفرینانی که کسب و کارشان را راه اندازی کرده اند همراه است. در این دسته بندی دوره های بازاریابی، توسعه محصول، روش های حل مساله و مواردی نظیر این آموزش داده می شود.

همچنین احمدپور و مقیمی(1380) در مقاله ای تحت عنوان نقش آموزش کار آفرینی در بهبود دانش صاحبان کسب وکار کوچک عنوان کردند تا سال 1990چهار دسته اصلی از برنامه های آموزش کار آفرینی شکل گرفت که عبارتنداز:

دسته اول: برنامه هایی برای «آگاهی وجهت گیری به سوی کار آفرینی» است. هدف از این دوره ها افزایش آگاهی، درک و بینش نسبت به کار آفرینی به عنوان یک انتخاب شغلی برای افراد از تمامی اقشار اجتماعی است . این گونه برنامه ها در مقاطع تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و متوسط تدریس می شود تا انگیزه و تمایل دانش آموزان برای کار آفرین شدن افزایش یابد.