در خیلی از مواقع ما در وضعیت های غلط از نشستن ایستادن خوابیدن و راه رفتن های طولانی قرار داریم که در طولانی مدت بدن ما رو در وضعیت غیر نرمالیی شکل می ده همچنین فعالیت بیش از حد با یک طرف از بدن ( مثلا در انواع ورزشها مثلا بدمینتون یا در حمل یکطرفه وسایل ) بدن ما رو به سمت افتادگی شانه سوق می ده همینطور ضعف عضلات یک سمت بدن که به علت کشیدگی بیش از حد رخ میده در به وجود آمدن این عارضه همکاری میکنه معمولا کسانی که دچار کج گردنی یا کج پشتی هستند نیز افتادگی شانه هم وجود داره شما با انجام تمرینات ورزشی (ساده)زیر میتوانید در درمان ناهنجاری و جلوگیری از پیشرفت آن کمک شایانی به خود بکنید.
حمل طولانی مدت کیف‌های سنگین به افتادگی شانه و درد مزمن منجرمی‌شود
بلند کردن اجسام سنگین یا پرکردن بیش از اندازه کیف به خصوص کیف‌هایی که تنها روی یک شانه حمل می‌شوند منجر به افتادگی شانه و دردهای شایع شانه‌ای میشود.
بلند کردن اجسام سنگین یا پرکردن بیش از اندازه کیف به خصوص کیف‌هایی که تنها روی یک شانه حمل می‌شوند منجر به افتادگی شانه و دردهای شایع شانه‌ای میشود.
دکتر سهیل مهدی پور متخصص ارتوپدی درگفت وگو با بیان این مطلب گفت: دردهای شانه‌ای از جمله موارد شایع است که طی آن تاندون‌ها در فضای عبوری خود در داخل شانه‌گیر کرده و در واقع فضایی که رباط‌ها از آن خارج می‌شوند، تنگ میشود.
این متخصص ارتوپدی، نقاش‌های ساختمان، وزنه برداران و کسانی که زیاد دست را بالای سر حرکت می‌دهند و یا اجسام سنگینی بلند می‌کنند را مستعد این بیماری خواند و گفت: این دردها در دانش آموزان و کسانی که کیف‌های سنگین خود را تنها بر روی یک شانه حمل می‌کنند نیز دیده میشود که بروز آنها در جوانی معمولا به صورت گذرا و کم و بیش است و با افزایش سن و عدم توجه کافی به آن باعث تبدیل آن به دردهای دائمی میشود.
به گفته وی، حمل طولانی مدت کیف سنگین بر روی یک شانه باعث نامتعادل شدن تدریجی عضلات داخلی و خارجی شانه و خستگی آنها شده و در نهایت به افتادگی شانه و دردهای مکرر ختم میشود.
وی تاکید کرد: اگر به درد های شانه ای و افتادگی شانه به موقع رسیدگی شود قابل درمان و برگشت پذیر هستند و با فیزیوتراپی و حرکات ورزشی خاص تحت نظر پزشک طی طول درمان مشخص بهبود می‌یابند.
وی افزود: اصلاح ساختارهای کاری و زندگی مهمترین راه پیشگیری از بسیاری از دردهای شانه‌ای است.
در این زمینه نیاز به بررسی و معاینه فرد و تشخیص میزان افتادگی و شدت آن می باشد. بااین حال انجام ورزش ها و تمرین هائی که بتوانند بر ثبات عضلات شانه بیافزایند توصیه میشود. دو تمرین زیر می تواندمفید باشد.
تمرین کششی شانه :
فرد در حالت ایستاده قرار می گیرد. با دست راست مچ دست چپ را پشت تنه می گیرد. حال سعی می کند دستها را به سمت عقب بکشد. این حرکت موجب کشش بافتهای نرم اطراف شانه می گردد. هر تمرین به مدت یک دقیقه انجام می شود، سپس فرد استراحت نموده و تمرین را بادست دیگر انجام می دهد.
تمرینات تقویتی :
برای بهبود وضعیت شانه ها بایستی عضلات بالا برنده شانه ها را تقویت نموده و فرد یاد بگیرد شانه ها را در وضعیت طبیعی نگه دارد. این حرکات عبارتند از :
تمرین مربوط به دامنه حرکتی شانه ها:
فرد در حالت ایستاده قرار می گیرد و سعی می کند شانه ها را به سمت بالا ببرد. سپس سعی می کند شانه ها را پایین تر از حد طبیعی بیاورد. تمرین بعدی جلو و عقب بردن شانه هاست . بطوریکه فرد کتفها را از هم دور یا به هم نزدیک می کند. این تمرین سبس تقویت عضلات بالا برنده کتف و همچنین عضلات دور کننده شانه ها از یکدیگر می شود.
تمرین تقویتی ضلات با لا برنده کتف در حالت نشسته :
فرد در حالت نشسته قرار می گیرد و دو وزنه در دستهایش می گیرد. حال شانه ها را بالا می برد و برای لحاظاتی در این وضعیت نگه می دارد . سپس پایین می آورد این تمرین موجب بهبود قدرت عضلات با لابرنده کتف و وضعیت شانه ها می ش.د وزنه می تواند از 5/2 تا 14 کیلوگرم باشد.
کتف بند ها از نظر ظاهری باعث بالارفتن شانه ها می شوند امااستفاده از آن را بطور مداوم توصیه نمیشود.بطور طبیعی بالانگه داشتن شانه ها توسط عضلات مربوطه انجام می شود. استفاده از کتف بند های طبی یا غیر طبی باعث می شود که وزن عضلات بر روی این عضلات نیفتند.بدین ترتیب این عضلات بی کار می شوند.کارنکردن بتدریج باعث می شود که این عضلات تحلیل بروند.
در مجموع استفاده از این کتف بند ها را تنها بطور موقتی(چند ساعت در روز و آنهم یک یا دو بار در هفته) توصیه میشود.
شیوع «شانه نامتقارن» در بین دانش آموزان دختر
علاوه بر اختلالات ژنتیکی، صدمات وارد شده و بیماری ها عوامل مربوط به سبک زندگی نیز همچون فقر حرکتی، عادات نامناسب، الگوی نامناسب، حرکات بدنی، افزایش وزن، وضعیت غلط بدن و پوشش نامناسب سهم عمده ای در بروز ناهنجاری های جسمی دانش آموزان دارد.
فعالیت های ناچیز ورزشی مشکلات جسمی بسیاری را برای دختران به وجود می آورد. نیازمندی دختران به ورزش هنوز در میان بسیاری ازوالدین جانیفتاده است و به همین خاطر اگر برای هر دختر دانش آموز یک سالن ورزشی ساخته شود، باز هم این مشکل حل نخواهد شد، چرا که بسیاری از والدین همچنان دغدغه راه و فاصله رسیدن دختران از خانه تا سالن ورزشی را دارند.
درحالی که ایجاد امکانات تفریحی و ورزشی سالم در مدارس می تواند تا حد قابل قبولی از بروز چنین مشکلاتی بکاهد.
مطالعات نشان می دهد که حدود ۸ میلیون دانش آموز دختر به نوعی با اختلالات و ناهنجاری های جسمی و حرکتی روبه رو هستند و این درحالی است که نبود امکانات و فضای ورزشی مناسب در مدارس، یکی از مهمترین عوامل این ناهنجاری ها به شمار می رود.
ناهنجاری های ساختار قامتی دانش آموزان
شانه نامتقارن: حمل کیف و اشیای سنگین منجر به افتادگی شانه می شود.
پائین بودن یک شانه نسبت به شانه دیگر را شانه نامتقارن یا افتادگی شانه می نامند. این ناهنجاری که در میان دختران ایرانی شیوع چشمگیری دارد در اثر عواملی چون اتخاذ وضعیت های نادرست هنگام نشستن، حمل کیف و کتاب با یک دست و استاندارد نبودن میز و نیمکت و در نتیجه خم شدن بیشتر به یک سمت هنگام نوشتن بروز می کند.
همچنین ضعف عضلات بالابرنده کتف ها در یک سمت، از دیگر عوامل ایجاد این ناهنجاری است. خارج شدن شانه ها از حالت طبیعی، درد کتف ها، درد ناحیه پشت و اطراف گردن و همچنین ضعیف شدن عضلات بالابرنده کتف ها ازجمله عوارضی است که مبتلایان به شانه نامتقارن باید درانتظارش باشند.
کمرگود: افزایش گودی کمر به نحوی که از حدطبیعی بیشتر باشد را گودی کمر می نامند.
افراد مبتلابه گودی کمر معمولاً با عوارضی چون افزایش قوس کمر، افزایش فشار وارده بر مهره های تحتانی کمر و کاهش انعطاف پذیری و تحرک در ناحیه کمری مواجه می شوند.
این افراد همچنین مستعد ابتلابه کمردرد و کوتاهی قد هستند، حتی ممکن است گوژپشت شوند.
پشت گرد: گوژپشتی را می توان نام آشناترین ناهنجاری ساختار قامتی نامید.
متخصصان افزایش بیش از حد طبیعی تحدب مهره های پشتی را پشت گرد (گوژپشتی) یا کیفوز می نامند. قرار دادن تنه در وضعیت غلط، ضعف عضلانی، افزایش گودی کمر و برخی بیماری ها علل اصلی وجود این ناهنجاری هستند.
افراد خجالتی و بلندقد هم بیشتر در معرض این تغییرشکل قراردارند؛ چرا که در هنگام نشستن یا ایستادن تنه را بیش از حد خم می کنند و ادامه این وضعیت منجر به گوژپشتی می شود. درد، افتادگی سینه، کاهش انعطاف پذیری، تخریب مهره ها، ایجاد شانه های گرد و بروز عارضه رو به جلو بودن سر ازجمله عوارض این ناهنجاری است.
ضمن آن که مبتلایان به پشت گرد در اندام های فوقانی با محدودیت حرکتی مواجه اند.
سر به جلو: هنگامی که سر فرد جلوتر از خط ثقل بدن قرار گیرد، به طوری که از نمای جانبی خط شاقول از لاله گوش عبور نکند و لاله گوش جلوتر باشد، اصطلاحاً گفته می شود که فرد مبتلابه سرجلو است.
اتخاذ وضعیت نادرست، ضعف عضلات پشت گردن و کیفوز پشتی ازجمله علل ابتلابه سر به جلو است. افراد مبتلابه این ناهنجاری ها با عوارضی چون افتادگی شانه ها، افتادگی سینه و ایجاد درد در ناحیه پشت گردن و قسمت فوقانی پشت رو به رو هستند.
پشت صاف: هنگامی که گودی کمر به حدی کاهش یابد که از حدطبیعی کمتر باشد، فرد مبتلابه پشت صاف می شود.
علل این ناهنجاری عبارتند از کوتاهی عضلات پشت ران، کوتاهی عضلات شکمی و گرفتگی عضلات کمری، افرادی که مبتلابه این ناهنجاری اند با عوارضی چون آرتروز زودرس، کاهش انعطاف پذیری در ناحیه کمر و افزایش فشارهای مکانیکی وارده به قسمت تحتانی کمر دست به گریبانند.
این افراد همچنین مستعد ابتلابه کمردرد و ابتلابه فتق دیسک هستند.
در این میان نبود فضای کافی و مناسب (حیاط یا سالن سرپوشیده) برای دختران نیز عامل دیگری برای فقر حرکتی و ناهنجاری های قامتی است. تا آنجا که اگر سرانه فضای استاندارد برای ورزش دانش آموزان ۵/۲ متر مربع باشد، این میزان در ایران برای دختران ۱۷ و برای پسران ۲۶سانتیمتر مربع است.
البته طرح مناسب سازی مدارس دخترانه نیز به علت محدودیت های فیزیکی موجود، تاکنون فقط در پنج درصد مدارس اجرا شده است.