یکی از شایعترین بیماریها که هم اکنون در شهر و روستایمان مشاهده شده است " وبا " میباشد که ما با آشنایی از این بیماری و راههای عدم مبتلا شدن به این بیماری را باید یاد بگیریم تا خود و خانواده خود را در مقابل این بیماری مصون داریم
پس
خانواده های گرامی :
بیماری وبا قابل درمان است . به محض شروع بیماری اسهال آبکی به خانه های بهداشت، مراکز بهداشتی و درمانی و بیمارستانها مراجعه نمایید.
دانستنیهایی از بیماری وبا
Vibrio Cholerae
باکتری عامل بیماری وبا
بیماری وبا، نوعی بیماری اپیدمیک است که توسط باکتری ویبریو کولرا (Vibrio Cholerae) ایجاد میشود. علائم این بیماری اسهال شدید، گرفتگی عضلات پا و معده و تهوع است. در بدترین حالت، بیمار مبتلا، با از دست دادن آب و مایعات حیاتی بدن، از کار افتادن کلیه و شوک شدید از بین میرود. بیماری ممکن است به طور ناگهانی در شدیدترین حالت خود بروز کند یا اینکه روندی نسبتا کند داشته باشد، اما در هر صورت اگر به آن توجهی نشود میتواند در فاصله 6 ساعت تا کمتر از یک هفته به مرگ منتهی شود.
خصوصیات عامل بیماریزا
باسیل های گرم منفی بی‌هوازی اختیاری در گروهی که شامل خانواده ویبریوناسه است قرار دارند. از جنسهای مهم این خانواده ویبریو و آئروموناس می‌باشند. باکتریهای متعلق به جنس ویبریو خمیده بوده و اغلب غیر بیماریزا هستند. گونه مهم بیماریزا ویبریو کلرا (Vibrio Cholera) عامل بیماری وبا میباشد. این بیماری با اسهال آبکی و فراوان مشخص میشود. ویبریو کلرا در گرمای 65 درجه سانتیگراد در مدت 30 دقیقه کشته میشود و در آب جوش ظرف چند ثانیه از بین میرود. کلر با غلظت 0.6 میلیگرم در لیتر ، این باکتری را از بین می‌برد.
علایم بالینی
بیماری وبا دارای دو مرحله است.
مرحله تخلیه ای
بیمار ناگهان دچار اسهال آبکی ، پرفشار و بدون درد میشود و اندکی بعد استفراغ روی میدهد. در موارد شدید ممکن است حجم مدفوع از 250 سی‌سی به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در 24 ساعت بیشتر شود و بیمار تا 40 بار در روز مدفوع داشته باشد. مدفوع در این بیمار ، فاقد صفرا و خون و خاکستری رنگ (نمای آب برنجی) و دارای بوی غیر زننده میباشد.
مرحله روی هم خوابیدگی عروق ( کلاپس )
به زودی به علت کم شدن آب بدن ، بیمار وارد این مرحله میشود. با از دست دادن 5 - 3 درصد وزن طبیعی بدن ، تشنگی و با کاهش 8 - 5 درصد وزن بدن ، ضعف و سرگیجه دیده میشود. کاهش بیش از 10 درصد وزن بدن ، منجر به ترشح کم ادرار و گاهی قطع کامل ادرار ، نبض ضعیف ، چشمهای گود رفته ، پوست چروکیده ، شکم فرورفته ، گرفتگی عضلانی به علت اختلالات در میزان الکترولیتهای بدن و در شیر خواران فرورفتگی ملاج و در نهایت خواب آلودگی و مرگ میشود.
و با چگونه منتقل میشود؟
شخص ممکن است با مصرف آب یا غذای آلوده به باکتری، مبتلا شود. در مواردی که بیماری شایع شده باشد، مدفوع اشخاص بیمار هم بسیار آلوده کننده است. آبهای باز مانند برکه ها، نهرها و استخرها هم میتوانند بسیار خطرناک باشند و نوشیدن آب آن یا شنا در آنها میتواند بیماریزا باشد.به دنبال یک اپیدمی وبا در آمریکای جنوبی در سال 1991، یک شیوه انتقال بسیار رایج، خوردن غذاهای دریایی خام و نیم پخته مانند سوشی (sushi) و انواع صدف، ذکر شده بود.
مصرف سبزیجات خام، در دوران همه گیری بیماری وبا، به کلی ممنوع است، اگر در گل فروشی ها، گل هایی که با آب رنگین، به رنگهای سبز و آبی در آورده شده اند را دیده باشید، متوجه میشوید که آب، بدون هیچ گونه تغییر و تحولی وارد برگها و گل میشود و باکتریها هم، متنند رنگ، به داخل بافتهای آن نفوذ پیدا میکند. سبزیجاتی مانند کاهو، سبزی خوردن، کلم و کرفس از جمله مواردی هستند که مصرف آنها در دوران شیوع وبا منع میشود. همچنین سبزیجاتی که در اصل ریشه هستند، مانند سیب زمینی و هویج، حتما باید ابتدا کاملا شسته، پوست گرفته و پخته شوند و بعد به مصرف برسند.
تهیه غذاهای پروتئینی به خصوص از نوع دریایی آن حتما باید با رعایت کامل بهداشت انجام شود و گوشت مورد مصرف کاملا پخته شود.
برای پیشگیری از وبا چه کنیم؟
با وجود اینکه وبا یک بیماری مرگ آور است، اما پیشگیری از آن چندان مشکل نیست. به نکات زیر توجه کنید:
• تنها آب جوشیده و تصفیه شده مصرف کنید. اگر مدتی خارج از خانه هستید یک بطری کوچک آب جوشیده خنک با خود ببرید و از نوشیدن آب میوه باز خود داری کنید. چای، قهوه و نوشیدنیهای بسته بندی شده از جمله نوشیدنیهای مجاز هستند.
• تنها غذاهایی را میل کنید که کاملا پخته و داغ باشند.
• هرنوع میوه را قبل از مصرف به خوبی بشویید و پوست بکنید.
• از مصرف سالاد –حتا در خانه- خودداری کنید و سبزیجات مصرفی خود را کاملا بپزید.
• از دستفروشها هیچ خوراکی خریداری نکنید.
چون بیماری بیشتر از طریق آب آلوده شیوع می‌یابد، سعی کنیم برای نوشیدن آب ، شستشوی ظروف ، خوردن سبزیجات از آب لوله کشی کلردار استفاده کنیم. در غیر این صورت آب را بجوشانیم و پس از سرد شدن مصرف کنیم.
سبزیجات و میوه‌ها را قبل از مصرف با محلول پرکلرین گندزدایی و پس از شستن با آب سالم مصرف کنیم.
از خوردن ماهی خام یا کم پخته که از آب آلوده گرفته شده، اجتناب کنیم.
به دیگران توصیه کنیم از شنا کردن در استخرهای عمومی و از خوردن آب میوه و ساندویچ یا هر غذایی که احتمال داده می شود آلوده باشد، جدا خودداری کنند.
قانون کلی برای مصرف غذا در دوران شیوع بیماری این است : یا آنرا بجوشان، بپز، پوست بکن یا فراموشش کن!
مخزن و منبع بیماری
انسان تنها مخزن وبا است که به صورت بیمار یا حامل است و منبع بیماری ، اسهال و استفراغ بیماران و حاملان بیماری میباشد.
دوره کمون
دوره کمون این بیماری ممکن است خیلی کوتاه بوده و بستگی به مقدار باکتری وارد شده به بدن فرد دارد. متوسط دوره کمون 3 - 2 روز و از چند ساعت تا چند روز گزارش شده است.
دوره واگیری
تا زمانی که بیمار در مدفوع خود ویبریو کلرا دفع نماید، میتواند برای محیط آلوده کننده باشد. افرادی که عفونت مزمن کیسه صفرا دارند میتوانند به عنوان حاملین به ظاهر سالم در انتشار بیماری دخالت کنند. در این افراد ممکن است بطور متناوب کشت مدفوع مثبت شود. دادن آنتی بیوتیک مناسب در کوتاه کردن این دوره میتواند نقش داشته باشد.
عوامل مربوط به میزبان
سن و جنس شیوع
بیماری در هر دو جنس و در همه سنین دیده میشود. در مناطق بومی کودکان نسبت به بزرگترها بیشتر مبتلا می‌شوند. ولی در کودکان زیر 2 سال به علت ایمنی اکتسابی از شیر مادر ، کمتر از بچه‌های بزرگتر است.
اسیدیته معده
بیماریها یا داروهای کاهنده اسید معده ، ابتلا به بیماری وبا را افزایش میدهد.
ایمنی زایی
یک بار ابتلا به بیماری ، ایمنی طبیعی دائمی ایجاد می‌نماید.
آیا وبا قابل درمان است؟
درمان وبا ساده و موفقیت آمیز است، به این شرط که به موقع انجام شود. باکتری بیماری زا با چسبیدن به جداره روده کوچک، موجب بیماری میشود و باید دوران مشخصی را طی کند تا به کلی از بدن خارج شود. طبعا با بالا بردن مقاومت بدن و رعایت بهداشت در حد وسواس، میتوان این روند را سرعت بخشید.
از آنجایی که بیمار به سرعت مایعات بدن را از دست میدهد، باید بلافاصله و به طور مداوم با نوشیدن آب و محلولهای قندی-نمکی مانند ORS، همراه با مقداری آب لیموی تازه، این کمبود را جبران کند. محلول ORS در تمام جهان، برای مقابله با وبا واسهالهای شدید به کار میرود و مصرف فراوان آن نجات بیمار را تضمین میکند. البته در موارد حاد، مایعات بدن از طریق تزریق سرم وریدی نیز انجام میشود. داروهای آنتی بیوتیک، دوره بیماری را کوتاه میکند اما به اندازه مصرف فراوان آب و محلولهای حیات بخش، مفید نیست.
در موارد اپیدمیک، بروز هرنوع حالت اسهال یا تهوع باید جدی گرفته شود