افزایش جمعیت، پیشرفت تکنولوژی، نیاز به انرژی و کمبود منابع آن در خشکی موجب شده است تا بشر برای جبران کمبود انرژی در اقیانوسها و دریاها دنبال منابع آن باشد . در این راستا صنعت فرا ساحل ) (Offshore برای اکتشاف و استخراج منابع نفت و گاز و نیز انتقال آنها به خشکی توسعه یافته است . پس از اولین حفاری در آبهای کم عمق، با توسعه صنعت فراساحل، منابع انرژی در اعماق دریاها ( تا عمق 3000 متر ) شناسائی و عملیات استخراج و انتقال آنها با کشتی و یا با خطوط لوله به ساحل صورت می گیرد . خطوط لوله دریائی یکی از مهمترین بخش های صنعت فراساحل می باشد . طراحی و اجرای آن در توسعه صنعتOffshore نقش بسزائی دارد . امروزه با استفاده از تکنولوژی روز، روشهای پیشرفته گوناگونی جهت نصب خطوط لوله دریائی و
انتقال انرژی از اعماق دریا به خشکی، بستگی به عمق آب و و منطقه عملیاتی آن، ابداع شده است . در این مقاله در رابطه با روشهای نصب خط لوله، به ویژه لوله گذاری بااستفاده از بارج لوله گذار، کنترل کشش لوله در عملیات لوله گذاری به عنوان مهمترین و حساس ترین بخش نصب خط لوله بحث می شود . کنترل پروفیل لوله در لوله گذاری با استفاده از بارج های لوله گذار یکی از بخشهای مهم عملیات نصب می باشد که میزان کشش در لوله و به تناسب آن فشار وارد بر لوله بایستی در حد کنترل شده و مطابق استاندارد طراحی باشد تا خط لوله دچار Buckle نشود . علاوه بر موارد فوق در اینجا روش نصب خط لوله دریائی توسط یک بارج لوله گذار و تکنولوژی حاکم که شناور لوله گذار PLB 132 نیز به آنها مجهز می باشد، بطور مفصل تشریح میگردد . تجهیزات جوشکاری، Abandonment & Recovery Winch و Tensioner ، استینگر و جرثقیل از مهمترین تجهیزات یک بارج لوله گذار بوده که در این مقاله معرفی می شوند .
عملیات لوله گذاری بیش از 200 کیلومتر ( از مجموع 285 کیلومتر) از خط لوله انتقال گاز سیری به عسلویه به پایان رسیده است واین پروژه با تقاطع (Crossing ) از سه میدان رشادت، سلمان و لاوان هم اکنون از پیشرفت مناسبی برخوردار است.
مسئول هماهنگی پروژه خط لوله گاز سیری به عسلویه در گفت و گو با سایت شرکت با بیان اینکه در صورتیکه با بدی آب و هوا روبرو نباشیم( امکان ضعیفی در این زمینه وجود دارد) زمان عملیات لوله‌گذاری این پروژه حدود 50 روز خواهد بود، ادامه داد: اجرای عملیات لوله گذاری با پیشرفت 71 درصد از روند بسیار خوبی برخوردار است. مهندس هرج همچنین با بیان اینکه تاکنون بالغ بر 275 کیلومتر از لوله ها کوت شده است، از حمل بالغ بر 16 هزار شاخه لوله از یارد قائم شرکت در خرمشهر به محل پروژه تا این زمان خبر داد و گفت: تاکنون بالغ بر 16 هزار و 682 شاخه لوله خوابانده شده است.
وی با ارزیابی مثبت از روند انجام عملیات لوله گذاری از سوی شناور سی‌مستر به رکورد لوله گذاری روزانه 179 شاخه لوله توسط این شناور اشاره داشت که در 30 اکتبر سال جاری میلادی صورت گرفت. آماده سازی بخشی از کارگاه سیری به منظور انجام عملیات شورپلینگ از دیگر فعالیت هایی است که بزودی آغاز خواهد شد چرا که این آماده سازی به زمانی حدود 25 تا 30 روز نیاز دارد. انتقال تجهیزات از عسلویه و خرمشهر به جزیره سیری و آماده سازی سایت از موارد مهم در این زمینه است. البته اجرای فعالیت هایی مانند هایدروتست و Free Span Correction و نصب اسپول را به عنوان بخش های بعدی اجرای این پروژه نباید از نظر دور داشت.
به گزارش سایت شرکت، عملیات لوله گذاری و ایجاد خط انتقال گاز سیری-عسلویه از سوی متخصصان شرکت در دست اجراست. این خط لوله قرار است با اتصال میدان گازی سلمان در منطقه سیری به عسلویه روزانه 530 میلیون فوت مکعب گاز را از این حوزه، به تاسیسات فرا روی گاز در جنوب بندر عسلویه منتقل کند تا پس از آماده سازی وارد شبکه سراسری شود.طول این خط لوله حدودا 285 کیلومتر است و عملیات لوله گذاری به وسیله شناور سی مستر (Sea Master) انجام می شود. با توجه به اهمیت و ضرورت پروژه خط لوله سیری –عسلویه و با وجود زمان برآورد سه ساله برای ایجاد این خط انتقال، شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران متعهد شده است که این پروژه را در مدت10 ماه به اتمام برساند. این خط لوله دو منظوره است و چنانچه قرارداد کرسنت برای انتقال گاز حوزه سلمان به امارات نهایی شود، خط لوله سیری-عسلویه می تواند جهت صادرات گاز از حوزه پارس جنوبی به امارات به کار گرفته شود.
گفتنی است، این پروژه طولانی ترین خط لوله انتقال گاز از کف دریا در منطقه خلیج فارس محسوب می شود. گفتنی است حدود 17 پیمانکار داخلی و خارجی درگیر انجام این پروژه هستند و در مجموع حدود 550 نفر برای اجرای این عملیات به کار گرفته شده اند. گفته می شود، از این خط انتقال می توان برای صادرات گاز حوزه پارس جنوبی به امارات در مواقع کاهش مصرف گاز در داخل کشور استفاده کرد.
لوله‌کشی به نصب لوله های فلزی یا سیمانی و غیره به منظور انتقال مایعات، گازها و گاه جامدات کوچک گفته می‌شود.
در صنعت قطعات (درونی) لوله‌کشی می‌توانند از چوب، شیشه، فولاد، آلومینیوم، پلاستیک و سیمان ساخته شوند. گاه در صنعت برای قطعات لوله‌کشی از تیتانیوم، کروم و دیگر آلیاژهای فولاد هم استفاده می‌شود.
قطعات درونی یک لوله کشی معمولاً برای اندازه‌گیری و کنترل فشار، دما و مقدار جریان بکار می‌روند.
برای لوله‌کشی در خانه‌ها در قدیم از لوله‌های سربی بهره می‌گرفتند ولی امروزه لوله‌های غیرسربی برای این منظور بکار می‌روند. لوله‌کشی در خانه‌ها برای انتقال آب و گاز به منازل و باغچه‌ها و تخلیه فاضلاب بکار می‌رود. اخیراً از لوله‌های پولوپیرن (لوله سبز)برای لوله کشی آب در منازل، تاسیسات و... استفاده می‌شود.
لوله‌کشی برای موارد زیر استفاده می‌شود:
لوله کشی سرد و گرم در تاسیسات ساختمانی
استفاده برای تاسیسات صنعتی
قابل استفاده جهت انقال مواد شیمیایی (بازی و اسیدی)
سامانه‌های پنوماتیک و هوای فشرده
شبکه های آبرسانی شهری، صنعتی، کشاورزی
تخت‌جمشید ایران
چند سال پس از ۵۱۸ پ.م. که کارهای هموار کردن زمین برای ساخت تخت‌جمشید انجام شد به ساخت دستگاه آب دَرکُنی تخت‌جمشید پرداختند. نخست در دامنهٔ آن بخش از کوه رحمت که مشرف بر تخت است آبراهه‌هایی ایجاد کردند، و سر این آبراهه‌ها را در یک خندق بزرگ و پهن، که در پشت دیوار شرقی تخت کنده بودند، گذاشتند تا آب باران کوهستان از راه آن خندق به جویبارهایی در جنوب و شمال صفه راه یابد و به دَر رَوَد. بدین‌گونه خطر ویرانی بناهای روی تخت ناشی از سیلاب جاری از کوهستان از میان رفت، اما بعدها که این خندق پُر شد آب باران کوهستان قسمت اعظم برج و باروی شرقی را کند و به درون محوطه کاخ‌ها ریخت و آنها را انباشت، تا این که در هفتاد سال گذشته؛ باستان‌شناسان این خاک‌ها را بیرون ریختند و چهره بناها را دوباره روشن ساختند. بر روی خود صفه، آبراهه‌های زیرزمینی کنده‌اند که از میان حیاط و کاخ‌ها می‌گذشت و آب باران سقف‌ها از راه ناودان‌هایی که مانند لوله بخاری و با آجر و ملاط قیر در درون دیوارهای ستبر خشتی تعبیه کرده بودند، وارد آبراهه‌های زیرزمینی می‌شد و از زیر دیوار جنوبی به دشت و خندقی در آن جا می‌رسید. هنوز بخش‌هایی از این آبراه‌های زیرزمینی و ناودان‌های درون دیوارها را در گوشه‌وکنار تخت‌جمشید می‌توان یافت. هم اکنون نیز آب باران‌های شدید زمستانی از این آبراه‌ها به در می‌رود.