ایران از دیر باز تولید کننده انواع منسوجات ابریشمین بوده است و هم اکنون نیز پرورش کرم ابریشم ، یکی از فعالیت های دارای اهمیت در بخش کشاورزی است .
صندوق بیمه محصولات کشاورزی با توسعه پوشش حمایتی بیمه ای در 70 فعالیت بخش کشاورزی ، از جمله انواع زراعت ، دامپروری ، مرغداری ، آبزی پروری ، مرتعداری ، جنگلداری ، آبخیزداری و باغبانی ، اینک فرآیند " تولید ابریشم " را نیز تحت پوشش حمایتی خود قرار داده است ، این طرح که نخست به صورت آزمایشی در یکی از قطب های اصلی تولید ابریشم - استان گیلان - اجرا خواهد شد ؛ از زمان دریافت تخم نوغان به مدت 50 روز تا زمان برداشت پیله معتبر خواهد بود و تخم های نوغان هیبرید ، لاروهای کرم ابریشم استقرار یافته در مزرعه و پیله های تر حاصله را در برابر عوامل خسارت زایی همچون :
الف : عوامل قهری و طبیعی شامل زلزله ، توفان ، تگرگ ، آذرخش (صاعقه) ، سیل ، بارندگی سیل آسا و مداوم ، نوسانات شدید درجه حرارت و رطوبت .
ب: بیماری ها شامل : موسکاردین ، فلاشری ، گراسری ، پبرین و بیماری های آسپرژیلوسی زیر پوشش حمایتی " بیمه سبز " خواهند بود .
میزان کل حق بیمه به ازای هر جعبه تخم نوغان 44000 ریال (چهل و چهار هزار ریال ) می باشد که به منظور حمایت هر چه بیشتر 27000 ریال (بیست و هفت هزار ریال ) آن توسط صندوق بیمه محصولات کشاورزی از دولت دریافت می گردد و بدین ترتیب سهم پرورش دهنده کرم ابریشم 17000 ریال (هفده هزار ریال ) می باشد .
در صورت بروز خسارت و آسیب در اثر عوامل خطر یاد شده 445000 ریال ( چهارصد و چهل و پنج هزار ریال ) - به عبارتی 26 برابر مبلغ دریافتی - به بیمه گذار به عنوان غرامت پرداخت خواهد شد .
اگرچه صنعت پرورش ابریشم در افغانستان طی سالیان جنگ کاملا رکود کرده بود ولی با آن هم تلاش هایی برای رونق دوبارۀ این صنعت قدیمی طی سالهای اخیر در ولایت بلخ آغاز شده است.
پرورش کرم ابریشم که بعدا از آن تارهای با کیفیت و مرغوب ابریشم به دست می آید در افغانستان سابقۀ طولانی دارد. صنعت کارانی که مصروف کاروبار و تربیۀ کرم ابریشم هستند به پیله وران مسمی هستند. پیله وران ولایت بلخ باور دارند که افغانستان در گذشته ها در تولید ابرایشم در منطقه نقش به سزایی داشته است، ولی این صنعت طی سالیان جنگ رفته رفته کاملا نابود شده است. اهمیت عمدۀ پرورش ابرایشم در کنار مفاد اقتصادی آن، زمینه را برای خانم ها و حتی اطفال فراهم می کند تا در اوقات فراغت به کار مشغول شوند. با آنکه همچو زمینه یی در سال های اخیر وجود نداشت اما اکنون دولت تلاش دارد تا با ایجاد فارم های بزرگتری دوباره این صنعت را رونق دهد.
یکی از محققان دانشگاه صنعتی امیرکبیر موفق به استفاده از شفیره کرم ابریشم برای جذب مواد رنگزا از پسابهای رنگی شد.
دکتر "بابک نوروزی" مجری این طرح روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا گفت : استفاده از ضایعات صنعتی و کشاورزی به عنوان یک ماده جاذب و استفاده بهینه از آنها برای جذب آلاینده‌ها پیش از آنکه دور انداخته شوند، بحثی است که طی دهه اخیر توجه پژوهشگران را در سراسر جهان به خود جلب کرده است.
وی با اشاره به اینکه یکی از این ضایعات، شفیره کرم ابریشم که پسماند فرآیند ریسندگی است،افزود: این شفیره‌ها را از دو جنبه استخراج بیوپلیمرها و خود کرم ابریشم مورد بررسی قرار داده است.
نوروزی که دانش‌آموخته مهندسی نساجی گرایش شیمی نساجی دانشگاه صنعتی امیرکبیراست، گفت: از بیوپلیمرهای به دست آمده از شفیره کرم ابریشم می توان در صنایع دارویی و پزشکی مانند تولید باندهای ترمیم زخم و همچنین در صنایع تصفیه آب و پساب به عنوان الکترولیت، استفاده کرد.
وی ضمن اشاره به اینکه صنعت با پسابهای مخلوط از چند رنگ مواجه است خاطرنشان کرد، امروزه از شیوه‌های بسیاری برای جذب مواد رنگزا از پساب ها استفاده می‌شود که معمول‌ترین آن استفاده از کربن فعال است.
این عضو هیات علمی دانشگاه گیلان با انتشار دو مقاله در دو مجله بین- المللی معتبر " "Dyes and pigmentو " "Journal of Hazardous Materialنشان داد شفیره کرم ابریشم که تا کنون هرگز برای جذب مواد رنگزا از پسابها مورد استفاده قرار نگرفته بود، می‌تواند جایگزین مناسبی برای کربن فعال شود.
به گفته وی می‌توان با اعمال تغییرات در PHاین ماده جاذب، طیف وسیعی از مواد رنگزا را جذب کرد.
نوروزی افزود: به عنوان مثال واحدهای صنعتی تولیدکننده پسماند شفیره کرم ابریشم که دارای کارگاه‌های رنگزی نیز هستند، می‌توانند از این شفیره‌ها برای جذب مواد رنگی از آب استفاده کرده و آب با مقدار رنگ کمتری را به محیط بازگرداند.
وی با تاکید بر اینکه می‌توان از این پسماندهای رنگی نیز استفاده کرد افزود: در صورت انجام مطالعات لازم می‌توان چنین اقدامی را جامه عمل پوشاند.
از جمله مهمترین فعالیت کشاورزان گیلان، پرورش کرم ابریشم و غرس درختهای توت است که سابقاً ، یکی از ثروتهای معتبر این سرزمین به شمار می آمد. این محصول در قرون گذشته، یکی از مهمترین کالاهای صادراتی ایران، از جمله گیلان بود. ابریشم گیلان شهرت جهانی داشت؛ بطوری که بازار ابریشم گیلان به علت رونق فراوان خود تا جنگ جهانی دوم، باعث شد که تجار ابریشم از دورترین نقاط جهان به این مرز و بوم کشانده شوند. بنابراین کشت درخت توت و تربیت کرم ابریشم در ایران بهویژه گیلان، از قیم متداول بوده و در بیشتر خانه ها ابریشم ریسی معمول بوده است.
در مورد این که مردم گیلان با پرورش کرم ابریشم از چه زمانی آشنا شده اند، اطلاع دقیقی در دست نیست؛ اما شواهدی وجود دارد که قدمت تاریخی آن را در سواحل دریای خزر، بهدوران پیش از اسلام می رساند «لرد کرزن» انتقال کرم ابریشم را از چین به اروپا در دوره «ژوسیتنین» حدود 550 میلادی نوشته است، اما تردیدی نیست که پرورش آن در ایرانب ه زمانهای دورتر می رسد. چرا که ارتباط تاریخی دیرینه میان ایران و چین وجود داشته و علاوه بر آن راههای اصلی تجاری میان شرق و غرب؛ یعنی چین و اروپا و سواحل شرقی دریای مدیترانه که به نام «جاده ابریشم» معروف بوده از ایران می گذشته است.
غیر از این راه اصلی که منشأ بسیاری از نقل و انتقالات کالایی و تجاری و فرهنگی و حتی قومی، میان ایران و چین بوده، سواحل دریای خزر ارتباط ویژه ای با آسیا و چین داشته است. به همین دلیل برخی معتقدند که پرورش کرم ابریشم از طریق چین به مازندران و سپس به گیلان رسیده است. به هر حال آنچه مسلم است پرورش کرم ابریشم در دوره صفویه در گیلان رواجی کامل داشته و در قرن هفدهم میلادی در این سرزمین تولید می شده است چراکه در همین زمان تجاران روسی، انگلیسی، هلندی و فرانسوی، برای خرید ابریشم و پیله به گیلان می آمدند و با هم به رقابت می پرداختند. در طی قرن هجدهم، به دنبال سقوط سلسله صفویه و بی ثباتی سیاسی ایران و پز از آن با روی کار آمدن سلسله هایی چون: افشاریه، زندیه و قاجاریه، تجارت خارجی تولید ابریشم نیز در گیلان به دلیل درگیریهای ایران در جنگهای مختلف دچار رکود شد و خریداران خارجی نیز به همین دلیل، به بازارهای دیگر روی آوردند. در نیمه اول قرن نوزدهم، پس از یک رونق مجدد به دلیل بروز بیماری «پبرین» Pebrine از سال 1864 تا 1890 میلادی، تولید ابریشم در گیلان به شدت کاهش یافت تا جایی که در سال 1889 میلادی، محصول ابریشم گیلان فقط به 88500 کیلوگرم رسید.
مسئله مهم در پرورش کرم ابریشم، تأمین برگ درخت توت برای تغذیه کرمها است. در دوره پرورش کرمها، چنانچه برگهای مورد نیاز به موقع تأمین نشود، کرمها ضعیف شده و قادر به تولید پیله سالم و درشت نخواهند شد. زمان لازم برای یک دوره پرورش، حدود 40 تا 45 روز است که از اوایل اردیبهشت با سبز شدن برگها آغاز می شود. از آغاز دوره پرورش تا پایان آن، مراقبتهای خاصی لازم است که باید انجام گیرد. نوغانداران پس از دریافت تخم نوغان، ابتدا آن را در محل گرمی قرار داده و پس از بیرون آمدن تخمها و رشد اولیه، آنها را به محلی که «تلمبار» نامیده می شود، انتقال می دهند. کرمها در طی دوره رشد خود، چهار بار پوست می اندازند و در این مدت، مرتباً باید تغذیه شوند. در گذشته برای بیرون آمدن کرمها از تخم، زنان گیلانی آنها را روی کاغذ چسبانده و کاغذ را روی پوست بدن قرار می دادند تا با استفاده از گرمای بدن زودتر خارج شوند؛ لیکن امروزه آنها را در محلی گرم قرار می دهند و معمولاً برای این کار از وسایل گرم کننده استفاده می شود. پس از پایان دوره پرورش، پیله ها را بر حسب رنگ، سالم بودن و درشتی از یکدیگر جدا و طبقه بندی می کنند. پیله حاصل را که «کژ» یا «کج» نام دارد، ابتدا کشته و سپس با فرو بردن در آب جوش، تارهای ابریشم را از آن جدا کرده و کلاف می کنند. در حال حاضر نوغانداران، محصول ابریشم را عمدتاً بصورت پیله، بفروش می رسانند. استان گیلان با وجود این که مهمترین تولیدکننده ابریشم در ایران است؛ اما کمترین فعالیت تبدیلی آن را دارد. محصول عمده ابریشم تولید شده در استان، به کارخانه های بافندگی در استانهای خراسان، یزد و اصفهان فرستاده می شود؛ از این رو صنایع وابسته به ابریشم در گیلان، تنها به تبدیل پیله به نخ ابریشم محدود می شود.