تحقیق مقاله جایگاه روابط عمومی در اسلام

ضرورت و اهمیت روابط عمومی

قرن حاضر را علاوه برآنکه قرن تسخیر فضا ، اتم ، کامپیوتر، لیزر و غیره نامیده اند، ،به عنوان عصر ارتباطات نیز نامگذاری گردیده است که شبیه دهکده جهانی می ماند که در این ارتباطات انسانها به هم نزدیک و افکار و اعمال انسانها و جمعیت ها از دید و نظر یکدیگر پنهان نیست که تبادل افکار و اطلاعات و دانش ها و هنر ها و تبلیغات در حجم و سرعت گیج کننده ای در جریان است. از طرفی ماشینی شدن زندگی ، افزایش جمعیت ، تقسیم کار و مشاغل، تخصصی شدن فعالیت ها ، تنوع امکانات بهره وری، برتری جویی ها ، ترویج شیوه های رقابتی و مقایسه ای، رفاه طلبی ها، خستگی ها ، کم حوصلگی ها ، بی اعتمادی ها و تنوع طلبی ها باعث شده است تا جمعیت های انسانی در حالی که از لحاظ فیزیکی و زیستی به یکدیگر نزدیکتر شده اند از نظر عاطفی ، اخلاقی و ذهنی دور از هم، منزوی ، خود خواه و نا همگون و پراکنده شده اند و اکثر مردم سردر گریبان خویش و در پی منافع خود رهرو راه خودشان هستند

اینجاست که اهمیت نقش روابط عمومی نمایان می گردد؛ نقشی که مبتنی برداشتن حجاب غربت و بیگانگی و افشاندن عطر خوش آشنایی است و روابط عمومی، می توانند پل ارتباط بین افراد جامعه و سازمان ها باشند، البته پل هایی که اگر مستحکم نباشند یقیناً از بهره ذهنی لازم و کارآیی برخوردار نخواهند بود و روابط عمومی با مجموعه ای از ابزار و مصالح بی جان و سخت و سفت و ساده موجود در طبیعت سروکار ندارند بلکه حوزه و حیطه عمل او احساسات و عاطفه ها و در یک کلام افکار عمومی است و این خود اوج اهمیت جایگاه و مراتب روابط عمومی را می رساند که به عنوان فن و هنر برقراری ارتباط به منظور تأثیرگذاری برجامعه و دریافت تصویر واقعی از افکار عمومی به منظور لحاظ کردن این نگرش و تصورات در اداره بهتر سازمان تلقی می گردد. با ذکر این تعاریف هر سازمانی که در پی موفقیت خویش و رضایت مخالفین خود باشد بی نیاز از روابط عمومی نیست . بی شک حاصل یک روابط عمومی موفق برای فرد و یا سازمان شهرت ، رضایتمندی و اعتبار را در پی خواهد داشت که در جوامع و سازمانهای برخورداراز روابط عمومی قوی و موثر یا آشکار شدن نقاط قوت و ضعف سازمان پویایی ، کارآمدی و توسعه پایدار شکل خواهد گرفت

تاریخچه روابط عمومی

از سال 1900 میلادی که اداره تبلیغات بوستون آمریکا به عنوان اولین شرکت روابط عمومی تأسیس گردید تا به امروز صدها و هزاران انجمن و دفتر روابط عمومی بویژه در کشورهای صنعتی و غربی تأسیس شده است و هر روز با گذشت زمان این علم و هنر حالت تخصصی تری در حوزه های مختلف به خود گرفته و به فعالیت و اثر بخش خویش مشغول است. در کشور ما ایران نیز روابط عمومی با بیش از نیم قرن فعالیت در سالهای اخیر با برگزاری چندین کنفرانس بین المللی معتبر ایجاد موسسات علمی و تحقیقاتی ، چاپ و انتشار و دهها و صدها فعالیت دیگر جایگاه نسبتاً مناسبی درجامعه پیدا کرده است .

جایگاه روابط عمومی در اسلام و قرآن

قرآن کریم در سوره مبارکه آل عمران آیه شریفه 200 شریفه ضمن دعوت امت به برقراری رابطه اجتماعی، داشتن شکیبایی و در پیش گرفتن تقوای الهی را برای رسیدن به رستگاری و فلاح مورد تأکید قرار داده است. نکته جالب قرآن موضوعی که امروزه به عنوان اخلاق در روابط عمومی به شکلی بسیار ناقص در مجامع روابط عمومی مطرح است، دراین آیه شریفه با زیبایی هر چه تمامتر بیان و اشاره می شود . در خصوص اطلاع رسانی و انتقال آگاهی در یک بررسی موردی در قرآن کریم تنها در جزء های 20الی 25 بیش از 567 بار بر انتقال آگاهی اشاره و تأکید شده است . لذا علاوه بر آیات نورانی قرآن کریم سیره عملی و نظری پیامبر اعظم (ص) سرتا سر مردم داری ، مردم یاری و تکریم ارباب رجوع است . فرامین حکومتی وسیره عملی امام علی (ع) نیز مبین و گواه خوبی بر اهمیت بخشیدن به مباحث روابط عمومی است که در همین موضوع امام علی (ع) در فرمان مشهور خود خطاب به مالک اشتر درباره اهمیت به افکار عمومی می فرمایند: «تکیه گاه دین ، اجتماع مسلمین و نیروی ذخیره برای دشمنان تنها توده مردم (افکار عمومی ) هستند . پس گوش تو به سوی افکار عمومی و گرایش تو به جانب آنان باشد » که در این ارتباط دهها و صدها موارد از این دست در فرهنگ اسلامی از جمله نکات ارزنده در مبحث روابط عمومی هستند که متولیان امر روابط عمومی در کشور ما بویژه در دستگاه های فرهنگی باید به تدوین و تألیف آن اهتمام جدی و زنده که جایگاه روابط عمومی در اسلام را می توان شناخت و باید گفت مگر نه آن است که روابط عمومی علم وهنر ارتباط انسانها با یکدیگر تکریم ارباب رجوع ، آگاهی از نظرات دیگران، علم نفوذ در دلها ، مشاوره با مخاطبان اطلاع رسانی چه تسهیل کنند یک بستر ارتباطی دوسویه و سالم با مخاطبان و مواردی این چنین است که با نگاهی حتی ظاهری در سیره انبیاء الهی بویژه پیامبر اعظم (ص) و ائمه معصومین در می یابیم که تمامی این موارد حتی با دقت و هنرمندی بیشتری در تعالیم الهی و سیره آن بزرگواران ساری و جاری بوده است و پیش از آنکه روابط عمومی به شکل امروزی توسط اندیشمندان غربی بنیان گذاشته و مصادره به مطلوب شود اسلام در این زمینه پیشرو و پیشتاز بوده است .

روابط عمومی در سیره پیامبر اعظم (ص)

پیامبران الهی ، این پیام آوران عشق، از آغاز خلقت تا سپیده دم روشنایی همیشه برمدار هدایت خلق بال و پر زده و در صدد کشف منزل مقصود رهنمون می شدند که در این میان آخرین رسول الهی برای هدایت خلق مشقات و سختی های بسیاری را متحمل گردید ، تا پلی بین خالق و مخلوق باشد و چراغ جهان افروز عالم گردد، چنانکه خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:

و داعیا الی الله باذنه و سراجا و منیرا . و به اذن حق ، خلق را به سوی خدا دعوت کنی و چراغ فروزان عالم باشی . ( 1 )

معصومین ( ع ) بالاخص رسول مکرم اسلام ، امام مبین هستند ، ارتباط با آنها این اثر را دارد که انسان را به خدا مرتبط کند ( و انهما لبامام مبین ) . ( 2 )

ضرورت وجود روابط عمومی ، به عنوان یک فن و هنر ارتباطی و تسهیل کننده چرخه ارتباطات مورد توجه قرار گرفته است و به عنوان مرکز ثقل اطلاعات سازمان با سایر اقشار مردم از هر صنف و گروهی تلقی می شود که با استفاده از کارشناسان این امر مطالب سازمان برای هر گروه و صنف خاصی تفسیر و تحلیل می گردد و در اختیار آنان قرار می گیرد ( انما الانبیاء نکلم الناس علی قدر عقولهم ) .

همان طور که روابط عمومی بالا ترین مقام اجرایی هر دستگاه است که زیر نظر مستقیم شخص اول آن دستگاه انجام وظیفه می کند و به عنوان پل ارتباطی بین دستگاه و جامعه است ، پیامبر اعظم ( ص ) و ائمه اطهار ( ع ) نیز رابط و واصل بین پروردگار عالم ، که ملکوت آسمانها و زمین تحت حکومت اوست ( الذی له ملک السموات و الارض ) و خلق خدا ، که بندگان و عبادت کنندگان درگاه احدیت هستند ( ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون ) می باشند . چنانکه در زیارت ائمه هدی ( ع ) داریم :

خیر بقاعک و خیر خلقک . حرم رسول الله ( ص ) بهترین بقعه ها و رسول الله ( ص ) بهترین مخلوقات است . ( 3 )