مشکلات جوامع انسانی و سازمانها روز به روز پیچیده تر و حل آنها نیازمند تفکر بهتر است . موارد فراوانی وجود دارد که تلاش مدیران و مسئولان برای حل یک مشکل ، فقط باعث تسکین آن شده و پس از مدت کوتاهی ، وضعیت مانند قبل شده یا منجر به ایجاد مشکلاتی بزرگتر و بدتر گردیده است . رویکرد سیستمی ، مدعی ارائه روش برای برخورد اصولی تر با پیچیدگیهای دنیای کنونی است . هدف این نوشتار ارائه مطالبی در زمینه تفکر سیستمی (Systems Thinking) است. هدف تفکر سیستمی ، بهبود درک ما از ارتباط عملکرد هر سازمان با ساختار درونی و سیاستهای عملیاتی آن ( و نیز سیاستهای عملیاتی مشتریان ، رقبا و تامین کنندگان ) است تا از این درک برای طراحی سیاستهای مؤثر اهرمی ، استفاده کنیم. البته عناوین مختلفی در این زمینه وجود دارد که از جمله می توان به رویکرد سیستمی (Systems Approach) ، دینامیک سیستم (System Dynamics) و تحلیل سیستمها (Systems Analysis) اشاره نمود. گرچه عناوین فوق تفاوتهایی با یکدیگر دارند، اما در بسیاری موارد آنها را به جای یکدیگر نیز به کار می برند
مقایسه سیستمهای یکپارچه . جزیره ای و erp از دیدگاه کاربردی
اواخر قرن بیستم، کسب و کار تحت تأثیر سه پدیده مهم تغییر شکل یافت: مشتری، رقابت، تغییر
مشتری: دیگر به هر کالا و هر کیفیت رضایت نمی دهد.
رقابت: به دلیل افزایش جمعیت و گستردگی جهانی شدن رقابت به بالاترین شکل ممکن افزایش پیدا کرده است
تغییر: هیچ مشتری حاضر به خرید خدمات ثابت و بدون تغییر نیست از طرف دیگر هر تولید کننده ای اگر کالاهای خود را با تنوع همراه نکند در بازار رقابت عقب می ماند علاوه بر این در دنیای پر از رقابت امروز که سازمانها و کارفرمایان و صاحبان مشاغل با مشکلات و فشارهای بی شماری از طرف رقیبان ، مشتریان ، شرکا ، و ... روبرو هستند .
برای اینکه یک سازمان یا تولید کننده از قافله عقب نماند نیاز به عناصر حیاتی ذیل است:
1-بهرهوری بالا و برنامهریزی صحیح
2-کنترل قیمت تمام شده محصولات
3-مدیریت صحیح مواد و وجودی کالا
4-کنترل تعهدا ت سازمان و نقد ینگی
سیستمهای اطلاعاتی توانسته است یه عنوان یکی از ابزارهای کارآمد در پاسخگویی به این فشارها ، نقش مناسب و موثری بر عهده داشته باشد . با وجود چنین نقش ارزنده ای که این سیستمها در بقای سازمانهای امروزی بازی می کند، نباید فراموش کرد که این سیستمها همانند شمشیری است که در صورت استفاده نا بجا و یا پیاده سازی نامناسب، بنیان سازمان را به طور کامل بر باد می دهد خطری که متاسفانه تا کنون گریبانگیر 50% شرکتهایی شده است که این سیستمها را پیاده سازی نموده اند.
اکنون این سوال مطرح می شود که با توجه به گستردگی شرکتهای ارایه دهنده این سیستمها چه نوع سیستمی برای سازمان یا شرکت ما مناسب است. که برای جواب به این سوال باید ابتدا انواع طبقه بندی این سیستمها را از نظر کاربردی بدانیم
انواع سیستمهای نرم افزاری از نظر کاربردی
1-سیستمهای کوچک تک منظوره : این سیستمها بصورت پکهای آماده عرضه می شوند که شامل خلاصه ای از بسیاری از عملکردهای حسابداری می باشد تمام عملیات مربوط به موجودیهای نقدی و بانکی و خرید و فروش و صدور اسناد حسابداری و کنترل موجودی کالاها را شامل می شود.
این سیستمها معمولا مورد نیاز مشاغل کوچک می باشند معمولا برای مشاغل 1 تا 5 نفره است
فرایند حسابداری در این سیستمها بسیار ساده است مثلا فرایند فروش کالا
درخواست مشتری --------> فاکتور فروش ----سند حسابداری فروش
شرکتهای شاغل در این زمینه:
مانند سیستمهای شرکتها . طرفه نگار ، برلیان ، آسان ، رافع ، و غیره
2-سیستمهای جزیره ای :
مجموعه ای از سیستمهایی مالی و اداری می باشد که هر کدام بصورت جداگانه عمل می کند و توسط کاربر اطلاعات بین سیستمها رد و بدل می شود . مثلا در سیستم فرش فاکتور فروش صادر می شود و سپس بصورت جداگانه در سیستم صدور سند توسط کاربر سند حسابداری صادر می شود البته این سیستمها تکامل یافته سیستمهای تک منظوره است و می تواند در برخی موارد بین اجزای ان ارتباط باشد ولی این ارتباط ضعیف است . در سیستم های جزیره ای ما می توانیم به راحتی با تغییرات کنار بیاییم، چون هر مجموعه کار خود را جداگانه انجام می دهد، ابزار ساده تر است، نقش انسان بیشتر است و در واقع سطح نیازها به سیستم و توقعات پایین تر است.
3-سیستم های اطلاعاتی mis (management information systems)
سیستمهای مدیریت اطلاعات سازمان ، نام دیگر این سیستمها سیستمهای یکپار چه اطلاعات است . این سیستمها امروزه در اکثر سازمانهای ایران بکار می رود .این سیستمها به صورت یک بسته نرم افزاری ارایه می شوند که اغلب ساختاری یکپارچه و همواره غیر منعطف دارند و طبیعتاً نمیتوانند نیاز اطلاعاتی سازمانهای بزرگ را که فرایندهای پیچیده و اختصاصی دارند، پوشش دهند. این سیستمها تکامل یافته سیستمهای جزیره ای است . با این تفاوت که ارتباط بین اجزای سیستم کاملتر شده است ولی فاقد فرایند و قاعده انعطاف پذیر است .
فرایندهای این سیستمها محدود است . این سیستمها ترکیبی از سه پدیده سیستم ، اطلاعات و مدیریت میباشد. سیستم اطلاعات مدیریت به معنی مدیریت برپایه اطلاعات می باشد همانطور که می دانیم برای مدیریت درقرن 21 نمی توانیم از دوعامل چشم پوشی کنیم:
1-استراتژی رقابت؛ و 2-کاهش هزینه ها، که خودیک سیاست رقابت صادراتی می باشد.برای لحاظ کردن این دواستراتژی به کاربردن سیستم های اطلاعات مبنی برفن آوریهای اطلاعت وارتباطات ضروری می نماید.
مدیران امروز، باانبوهی اطلاعات روبرو هستند. اطلاعاتی که به عنوان داده های سیستم بایستی پردازش گردیده وقابل فهم وتمیرو نگهداری وبازیابی گردد
در واقع، بستهه ای نرمافزاری، نیازهای محدود را برآورده میسازند البته فرآینده ها در این سیستمها کمی پیچیده تر از مورد 2 است