تحقیق مقاله ضمانت نامه بانکداری

ضمانتنامه های بانکی

مقدمه

در تجارت بین المللی، برای خرید کالا یا خدمات، اغلب ارزیابی دقیق توان و قابلیت فنی و مالی فروشنده و یا ارائه کننده خدمات، چندان ساده نیست. همچنین در حین انجام کار و یا پس از عقد قرارداد و گشایش اعتبار اسنادی ممکن است حوادثی رخ دهد که به واسطه آن فروشنده از انجام تعهدات خود خواسته یا ناخواسته کوتاهی نماید. بنابراین خریدار کاملاًَ محق است که جهت حصول اطمینان از حسن اجرای قرارداد توسط فروشنده از او در خواست ضمانتنامه مورد لزوم را بنماید.

 ضمانتنامه بانکی چیست؟

ضمانتنامه بانکی عبارت است از تعهد غیر قابل برگشت یک بانک به پرداخت وجه مورد ضمانت در صورت عدم ایفای قرارداد توسط یک شخص ثالث. این شخص ثالث فروشنده یا متعهد انجام قرارداد      می باشد. ضمانتنامه معمولاًَ تعهد جداگانه ای است که مستقل از بدهی و یا ملحوظ در قرارداد بین طلبکار و بدهکار اصلی می باشد. تحت شرایط ضمانتنامه بانک ضامن باید وجه ضمانتنامه را با اولین درخواست ذینفع پرداخت نماید. معمولاًَ قوانین کشوری که ضمانتنامه در خاک آن صادر گردیده است، طبق رویه معمول ناظر بر اجرای شروط آن ضمانتنامه است.

ضمانت‌نامه و انواع آن

بانک با صدور ضمانت‌نامه بانکی تعهد می‌نماید در صورتی که متعهد (ضمانت‌خواه/ مضمون‌عنه)، تعهدات پیش‌بینی شده موضوع ضمانت‌نامه را در مواعد معین نپردازد و یا اینکه از انجام صحیح و به موقع تعهدات خود به هر علت خودداری نماید، به مجرد اعلام ذینفع (مضمون‌له و یا همان سازمانی که ضمانت‌نامه در قبال او صادر می‌شود)، وجه‌الضمان یا مبلغ قید شده در ضمانت‌نامه را در وجه ذینفع (مضمون‌له) بپردازد. بدیهی است ذینفع تنها تا قبل از انقضای سررسید (محدوده زمانی اعتبار ضمانت‌نامه) می‌تواند از بانک درخواست دریافت مبلغ ضمانت‌نامه را بنماید.

ضمانتنامه‌ های بانکی غیر قابل انتقال بوده و فقط توسط ذینفع مندرج در متن ضمانت‌نامه قابل استفاده می‌باشد.

انواع متداول ضمانت‌نامه‌های بانکی عبارتند از:

ضمانت‌ نامه شرکت در مناقصه یا مزایده

ضمانت‌نامه حسن انجام تعهدات

ضمانت‌نامه حسن انجام کار

ضمانت‌نامه پیش‌پرداخت

ضمانت‌نامه استرداد کسور وجه‌الضمان

ضمانت‌نامه گمرکی

 طرفین ضمانتنامه

طرفین ضمانتنامه به شرح زیر می باشند:

۱- دستور دهنده ( یا متقاضی ضمانتنامه یا ضمانتخواه یا مضمون عنه )    Ordered

۲- بانک ضامن یا صادر کننده ضمانتنامه  Guarantor

۳- بانک صادر کننده ضمانتنامه متقابل  Counter Guarantor      

۴- ذینفع ضمانتنامه یا مضمون له  Beneficiary

 انواع ضمانتنامه هایی که در تجارت بین المللی کاربرد دارند به قرار زیرند:

۱- ضمانتنامه شرکت در مناقصه یا مزایده  Tender (BID) Bond

۲- ضمانتنامه حسن انجام کار   Performance Bond

۳- ضمانتنامه پیش پرداخت   Advance Payment Guarantee

۴- ضمانتنامه استرداد کسور وجه ضمان   Retention Money Guarantee      

 ضمانتنامه چیست؟

سندی است که به موجب آن بانک ضمانت انجام تعهدات اشخاص حقوقی و یا حقیقی را که در رابطه با موضوع ضمانت نامه تحقق می یابد به عهده می گیرد و در صورت عدم ایفای به موقع تعهدات از سوی آنان ، با اعلام ذینفع به بانک، مبلغ ضمانت شده به حساب ذینفع واریز گردد.

آشنایی با انواع ضمانت نامه‌های ریالی و نحوه صدور آن:

انواع ضمانت نامه‌های ریالی عبارتند از:

ضمانت نامه شرکت در مناقصه/مزایده: ضمانت نامه شرکت در مناقصه/مزایده عبارت از تعهدی است که بانک به درخواست شرکت کننده در مناقصه/مزایده و به نفع طرفی که اشخاصی را برای شرکت در یک مناقصه/مزایده دعوت کرده است صادر می نماید. درصورت کوتاهی برنده مناقصه/مزایده از انجام تعهداتی که درشرایط مناقصه/ مزایده ذکر گردیده و در پیشنهاد تسلیم شده خود به عهده گرفته است، مبلغ تعیین شده در ضمانت نامه به ذینفع پرداخت می گردد.

ضمانت نامه حسن اجرای تعهدات ناشی از قرارداد (حسن انجام کار): ضمانت نامه حسن اجرای تعهدات ناشی از قرارداد عبارت از تعهدی است که بانک درصورت کوتاهی پیمانکار یا متعهد (مضمون عنه) در انجام درست تعهدات ناشی از قرارداد، و بر اساس اعلام کارفرما به بانک، معادل مبلغ ضمانت نامه، به وی پرداخت نماید.

ضمانت نامه برای استرداد پیش پرداخت: ضمانت نامه برای استرداد پیش پرداخت تعهدی است از سوی بانک جهت پرداخت مبلغ معینی وجه نقد به کارفرما ( ذینفع) درصورت کوتاهی پیمانکار (مضمون عنه) از باز پرداخت وجهی که به هنگام عقد قرارداد از سوی کارفرما به وی پرداخت شده است.

ضمانت نامه استردادکسور وجه الضمان: عبارت است از ضمانت نامه ای که بانک به استناد قرار داد اصلی بین کارفرما و پیمانکار برای پیمانکار صادر می کند.کارفرما مکلف است به تناسب پیشرفت کار و بر اساس صورت وضعیت ارائه شده در مقاطع مشخص وجوهی را به پیمانکار پرداخت نماید و کارفرما علاوه بر ضمانت نامه هائی که تا این مرحله دریافت نموده است در هر مرحله پرداخت درصد مشخصی از آن را به منظور اطمینان از حسن اجرای تعهدات کسرو نگهداری می نماید تا درصورت تحویل قطعی وعدم وجود نواقص آن را به پیمانکار مسترد نماید و پس از تحویل موقت، کارفرما ممکن است از پیمانکار ضمانت نامه استرداد کسورات انجام شده را مطالبه کند تا بتواند وجوه انباشته شده از محل کسوراتی که در هر مرحله پرداخت نگهداری نموده است را به پیمانکار پرداخت نماید.

ضمانت نامه جهت پرداخت حقوق گمرکی و ترخیص کالا: ضمانت نامه جهت پرداخت حقوق گمرکی و ترخیص کالا ، عبارت است از ضمانت نامه‌ای که بانک برای ترخیص کالاهای وارداتی از کشور های دیگربه نفع گمرکهای کشور و بنا به تقاضای وارد کننده کالا صادر می نماید.

راهنمای نحوه صدور ضمانت نامه ریالی

مراحل صدور انواع ضمانت نامه‌های ریالی:

1- مراجعه متقاضی به شعب یا سایت الکترونیکی بانک و دریافت مدارک زیر:

- فرم درج مشخصات متقاضیان دریافت تسهیلات مالی و خدمات اعتباری مربوط به اشخاص حقیقی و یا حقوقی (بر حسب نوع متقاضی)

- فرم درخواست صدور ضمانت نامه ریالی

- فهرست مدارک مورد نیاز بانک

تبصره- متقاضیانی که در بدو بهره برداری و شروع به کار می باشند جهت دریافت این نوع خدمات می باید علاوه بر فرمهای قبلی فرم مخصوص این نوع متقاضیان را نیز دریافت نمایند.

2- متقاضی پس از مطالعه و تکمیل فرمهای دریافتی اقدام به ممهور نمودن فرمها به مهر و امضاء مجاز خود/شرکت نموده و آنها را به همراه مدارک مورد نیاز بانک در مرحله پذیرش به بانک ارائه می نماید.

3- افتتاح حساب جاری قرض‌الحسنه نزد شعب بانک توسط متقاضی

4- بررسی وضعیت متقاضی توسط بانک

4-1- در صورت عدم تصویب تقاضا، موضوع توسط شعبه به صورت کتبی به متقاضی اطلاع داده می شود.

4-2- در صورت تصویب تقاضا، بانک میزان و نوع تضمین‌ها و وثائق و میزان سپرده را تعیین و به اطلاع متقاضی می رساند.

5- پس از تامین وثایق، تضمینها و واریز سپرده و ارائه مدارک مرحله انعقاد قرارداد توسط متقاضی، بانک اقدامات لازم را جهت انعقاد قرارداد و صدور ضمانت نامه بعمل می آورد.