برگزاری همایشهایی با موضوع فناوری ریاضی نانو، راهاندازی کنسرسیومهایی برای مواد غذایی بهتر و سالمتر، همچنین بالا بردن آگاهی مردم از طریق رسانهها، مؤید تأثیرگذاری فناوری ریاضی نانو بر صنایع غذایی است. انواع کاربردهای نانو در این زمینه شامل بسته بندی های هوشمند، مواد نگهدارنده و مواد خوراکی تعاملی (interactive) است، که به مصرفکنندگان اجازه میدهد موادغذایی را با توجه به ذائقه و نیازغذایی مورد نظرشان تغییر دهند.
بیشترغولهای تولید کننده موادغذایی مانند Nestle,Kraft,Heinz و Unilever برنامههای تحقیقاتی مشخصی در این زمینه دارند تا بتوانند سهم بازار خود را در دهههای آینده حفظ کنند. این بدان معنا نیست که مواد غذایی بهطور اتمی تغییر پیدا کنند و یا با نانوماشینها تولید شوند، زیرا آرزوی تولید غذاهای مولکولی با کمک نانو ماشینها فعلاً عملی نیست.
با علم به قابلیتهای فناوری ریاضی نانو امید است، بتوان سیستمهای فعلی فراوری مواد غذایی را تغییر داده، محصولاتی مطابق با فرهنگ تغذیه سالم به بازار عرضه کرد. محققان همچنین امیدوارند بتوانند با استفاده از مواد افزودنی، کیفیت مواد غذایی و هضم و جذب غذا را در بدن افزایش دهند. اگر چه بعضی از این اهداف دور از انتظار به نظر میرسد، اما امروزه صنایع بسته بندی از فناوری ریاضی نانو در محصولات خود کمک میگیرند.
۱. بستهبندی و سلامت مواد غذایی
پیشرفت در بسته بندی هوشمند برای افزایش عمر مفید محصولات غذایی، هدف بسیاری از شرکتهاست. این سیستمهای بستهبندی قادر خواهند بود پارگیها و سوراخهای کوچک را با توجه به شرایط محیطی (مانند تغییرات دما و رطوبت) ترمیم و مصرف کننده را از فساد ماده غذایی آگاه سازند. فناوری ریاضی نانو میتواند در مواردی مانند افزایش مقاومت به نفوذ در پوششها، افزایش ویژگیهای دیواره (مکانیکی، حرارتی، شیمیایی ومیکروبی)، افزایش مقاومت در برابر گرما، گسترش ضد میکروبهای فعال و سطوح ضد قارچ کارساز باشد.
چشم اندازهای مالی فناوری ریاضی نانو، صنایع بستهبندی را پررونق نشان میدهد. سهم بازار این صنعت در حال حاضر حدود ۱.۱ میلیارد دلار است و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۱۰ به ۷.۳ میلیارد دلار آمریکا برسد. با این وجود، صنعت بستهبندی هوشمند از آنچه پیشبینی شده بود جلوتر رفته و نشانههای تکامل آن به خوبی پیداست. تحقیقات سازمان مالی Frost and Sullivan نشان داد که علاقه مشتریان به مواد غذایی سالم و تازه در بستهبندیهای مناسب، موجب پیشرفت این صنعت شده است. سازمان های زیادی وجود دارند که در زمینه سیستمهای بستهبندی هوشمند فعالیت میکنند، ازجمله شرکت تولیدکننده مواد غذایی Kraft که با همکاری دانشگاه راتگرز در حال فعالیت روی پروژه زبان الکترونیکی (electronic tongue) است تا آن را به بستهبندیها اضافه کند. این نوع بستهبندی شامل رشتهای از نانوحسگرهاست که نسبت به گازهایی که از مواد غذایی آزاد و موجب فساد آنها میشوند، به شدت حساس بوده و تغییر رنگ میدهند که این تغییر رنگ، علامت واضحی از سلامت یا فساد ماده غذایی است.
شرکت Bayer Polymer کیسهای پلاستیکی با نام Durethan KU۲-۲۶۰۱ تولید کرده است که از محصولات موجود در بازار سبک تر و محکم تر است، همچنین مقاومت بیشتری در برابر گرما از خود نشان میدهد. هدف اولیه از تولید پلاستیکهای بستهبندی مواد غذایی، جلوگیری از خشک شدن محتویات آنها و محافظت در مقابل رطوبت و اکسیژن است. پوشش جدید غنی از نانوذرات سیلیکات است. این نانوذرات تا حد زیادی از نفوذ اکسیژن، گازهای دیگر و رطوبت جلوگیری میکنند و فساد مواد غذایی را به تعویق می اندازند.
سازمانهای دیگر به کمک فناوری ریاضی نانو در حال یافتن راهی برای تشخیص فساد مواد غذایی هستند. به عنوان مثال شرکت AgroMicron، افشانه تشخیص دهنده نانوبیولومینسانس را ساخته که شامل پروتئین لومینسانت است. در این طرح، افشانه سطح میکروبهایی مانند Salmonella و E.coli را پوشانده، و از خود نوری ساطع میکند و به این روش فساد مواد غذایی تشخیص داده میشود. این شرکت امیدوار است بتواند محصول مورد نظر را با نام BioMark وارد بازار کند. در حال حاضر این شرکت در حال ساخت افشانههایی با روشهای جدید است تا بتواند از آنها در حمل و نقل دریایی استفاده کند.