آب درمانی
تاثیر شنا و آب درمانی در پوکی استخوان زنان
هر چند بقراط این سخن را ، ۲۵ قرن پیش از میلاد بر زبان آورد؛ اما به تازگی این اتفاق نظر شکل گرفته است که ورزش بخشی تفکیک ناپذیر از موضوع سلامت و تندرستی است. موافقان این نظر بر شرکت درفعالیت های ورزشی به عنوان راه دستیابی به زندگی سالم و با نشاط تاکید می کنند؛ اما باید به خاطر داشت که آمادگی به معنی صحت مزاج نیست و این که انجام فعالیت های جسمانی زمانی به سلامتی می انجامد که به طور منظم انجام شود و با رژیم غذایی مناسب همراه باشد.
در زمانی که ما زندگی می کنیم، تغییر و تحول در تمام امور به سرعت رخ می دهد و همگام با این تحولات، علوم مختلف یافته ها و شیوه های جدیدی معرفی می کنند تا شرایط برای بهتر و راحت زیستن آماده شود. پیشرفت سریع تکنولوژی و خارج شدن امور مکانیکی و حرکتی از دست بشر و تسلیم انسان در مقابل وسایل و دستگاه های صنعتی سبب شده است تا قدرت و توانایی انسان به به تدریج تحلیل رفته و او را در مقابل حوادث و اتفاقات آسیب پذیر نماید، در این میان زنان به دلیل شرایط خاص و اسکلت بندی متفاوت بیشتر از مردان در معرض این آسیب ها قرار می گیرند؛ آسیب هایی که به ظاهر جدی نبوده ولی در صورت ادامه دار بودن به مرگ فرد منتهی خواهد شد.
شکل خاص اسکلتی، زایمان های متوالی و یائسگی از جمله موارد تهدید کننده سلامت زنان است که بی تاثیر برروی فرزند وی نیز نیست و جامعه ی امروز ما سرشار از این جمله زنان بی توجه به سلامت خود است.
ورزش شنا از جمله ورزش هایی است که در سطح جهان نه به عنوان یک سرگرمی و نه به عنوان وسیله ای برای تنظیم نمودن فعالیت های فیزیولوژیکی بدن، بلکه به عنوان درمان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. آب به دلیل خاصیت آرامش بخشی، برای بسیاری از بیماران روانی مورد استفاده قرار می گیرد. در بحث زایمان در آب نیز به دلیل آرامش فوق العاده ای که در حین زایمان به مادر داده باعث و کاهش زیاد درد زایمان ] می شود[ مورد توجه است. با شروع سن یائسگی و اختلافات هورمونی متعاقب آن، عدم تغذیه مناسب در دوران بارداری و شیردهی، زنان اکثراً به مشکل پوکی استخوان مبتلا شده و به دلیل شکننده شدن استخوان ها، امکان انجام فعالیت های ضروری روزانه از فرد مبتلا گرفته شده تا برسد به ورزش کردن. در ورزش شنا و همچنین آب درمانی به دلیل این که وزن مخصوص در آب بسیار کم می شود، فشار وارده بر استخوان ها و مفاصل تا حد بسیار زیاد کاهش می یابد و با فعالیت های انجام گرفته علاوه بر قوی تر شدن عضلات بر تراکم استخوان ها نیز افزوده می شود. تحقیقات اخیر تاثیرات شگرف و فوق العاده، آب درمانی در زنان مبتلا به پوکی استخوان، پس از تست تراکم استخوان نشان می دهد، تاثیر ی که هیچ دارو هیچ گونه عمل جراحی قادر به ایجاد آن نبوده است. این ورزش در دوران بارداری نیز بسیار با اهمیت است و بر سلامت مادر و به خصوص در رشد و اکسیژن رسانی به جنین موثر است و پرداختن به آن بارداری و زایمان را تسهیل می کند. ۶ تا ۸ هفته پس از زایمان نباید فعالیت های ورزشی را از سرگرفت، زیرا در این مدت تخلیه متوقف شده و رحم به اندازه عادی خود برمی گردد، در خلال ۸ هفته پس از زایمان انجام تمرینات مربوط به عضلات ناحیه لگن به پیشگیری از بروز مشکلات احتمالی آینده (از قبیل پرولاپس رحم) کمک خواهد کرد. سایر تمرینات را نیز می توان به مرور زمان از سرگرفت. همچنین انجام این فعالیت های بدنی قدرت مقابله با علائم قاعدگی در دختران به خصوص در سنین نوجوانی را بالا برده و تاثیر سودمند و مثبتی دارد.
اما ورزش شنای زنان به عنوان یک ورزش پایه هیچگاه از سوی مسولین جدی گرفته نشده؛ گویا عدم شرکت در مسابقات برون مرزی و کسب مدال بین المللی حکایت «آب در هاون کوبیدن» را برای آنها بخاطر می آورد. وجود مربیان کم تجربه و نابلد؛ نگنجاندن این ورزش در مدارس؛ نبود یک استخر ویژه زنان، جذب نکردن استعدادهای درخشان شنا، اختصاص ساعات مرده به سالن های زنان، عدم رعایت بهداشت لازم، هزینه بالای آموزش و سالن های آزاد شلوغی بیش از حد سانس های اختصاصی به زنان، سبب می شود تا بسیاری از زنان یا از بوی تند کلرزده شوند و یا شلوغی جمعیت را بر نتابند. ورزش بانوان در بسیاری از رشته ها باری به هر جهت حرکت می کند؛ اما گویا ورزش شنا بیش از بقیه این قابلیت را دارد. این در حالی است که مردان و زنان در این رشته فرصت های نابرابری برای تمرین دارند. استخرهای خصوصی و روباز، باغها، دریا، کانال آب و ... همانقدر که امکان آب تنی غیرحرفه ای را به مردان می دهد، این امکان را از زنان دریغ می کند.
بسیاری از دختران تا سال ها هرگز تن به آب نسپرده اند و شاید هرگز این امکان برای آنان فراهم هم نشود. زنان بسیار مستعد در زمینه مشکلات مطرح شده جسمانی و روانی هستند؛ مشکلاتی که از نوجوانی تا جوانی از میانسالی تا سالمندی جامعه زنان را تهدید می کند.
تهدیدی که در هر مرحله از زندگی آنها باید توجه خاص به آن کرد. جامعه سالم در گرو سلامت مادرانی سالم و شاداب است و این امر نیز میّسر نمی شود، مگر با همگانی کردن، و هدفمند کردن فعالیت های پراکنده ورزش زنان.
ورزش ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می‌دهد
یکی از متخصصین استخوان و مفاصل، فعالیت‌های ورزشی را یکی از راهکارهای پیشگیری و درمان بیماریهای مفصلی ذکر و تاکید کرد
ورزش از بروز پوکی استخوان نیز جلوگیری می‌کند. وی ورزش‌های آیزومتریک، آیزوتونیک و آیزو را از جمله ورزش‌های بهبود دهنده بیماریهای مفصلی دانست و افزود: ورزش‌های آیزومتریک باعث افزایش قدرت عضلات بدن و حرکت مفاصل مجاور آنها و کاهش فشار به مفاصل و غضروف‌ها میشود. ورزش‌های آیزومتریک ضمن کاهش درد در نواحی مفاصل، بیماریهای مفاصل زانو، کمر و ناحیه گردن را نیز بهبود بخشیده و باعث کاهش فشار به مفاصل کشکک و ران میشود. از دیگر فواید ورزش به افزایش تراکم استخوان و جلوگیری از پوکی استخوان، بهبود در راه‌رفتن، ایستادن و انجام فعالیت‌های روزانه، تاثیر بر سیستم عضلانی واسکلتی و در نتیجه بهبود عملکرد سایر ارگان‌های بدن از جمله قلب می توان اشاره کرد. افزایش کارایی فرد در سنین جوانی، میانسالی و پیری از جمله تاثیرات ورزش مداوم در رابطه با بیماریهای مفصلی است. تاثیر ورزش بر مفاصل ناحیه ستون فقرات فراوان است، ورزش ایستادن صحیح را تقویت و فشار بر دیسک و لیگامان‌های مهره‌های فقرات و همچنین میزان بیرون زدگی دیسک در ناحیه کمر و بالطبع دردهای ناحیه کمر را کاهش می‌دهد. عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی در پایان از اصول پایه‌ای درمان دردهای نواحی کمر را انجام ورزش‌های ناحیه کمر بیان کرد و متذکر شد: در حال حاضر به منظور کاهش دردهای کمر از ورزش‌های تقویتی و تکنیک‌هایی از قبیل ماساژ درمانی، آب درمانی، طب سوزنی و کشش درمانی بهره گرفته میشود.
فواید آب درمانی برای معلولین
قدمت استفاده از آب جهت درمان به زمانهای گذشته بر می گردد. در آن زمان جهت بدست آوردن آرامش و رفع خستگی یا برای درمان برخی از بیماریهای خود از آب درمانی استفاده می کرده اند . در هنگام قرار گرفتن یک جسم در آب به اندازه وزن حجم آبی که جابجا می شود. از وزن جسم کاسته می شود. از ویژگی فوق ( کاهش یافتن وزن اندام در آب ) می توان جهت اهداف درمانی استفاده نمود. بنابراین از اثرات مستقیم آب درمانی می توان به این موارد اشاره نمود
عضو یا اعضایی که بخاطر نداشتن عصب و عضله در خشکی حرکت ندارند به دلیل سبک شدن بدن در آب، این اعضاء توسط عضلاتی که اعصاب دارند به حرکت در می آیند.
جریان خون عضو فلج زیاد شده و تغذیه آن بهتر می شود .
از تحلیل رفتن عضلات نیمه فلج جلوگیری می شود.
از اثرات مستقیم آب درمانی ایجاد روحیه نشاط و شادابی و سرزندگی و جلوگیری از عوارضی همچون خمودگی ، گوشه نشینی و رکود است که منجر به افسردگی ها و ناراحتی های روحی و روانی می گردد.
اسپاسم یکی از معضلات بیماران نخاعی است آب تا حد بسیار زیادی اسپاسم را کم می کند بخصوص اگر این آب گرم باشد .
اثرات گرما نیز به حرکت در آب اضافه شده و تاثیر بسزایی در کاهش اسپاسم می گذارد.
افزایش گردش خون و گرم شدن نواحی دردناک روی دریچه درد در شاخ نخاع اثر گذاشته و از شدت درد می کاهد. حرکت در آب و آب درمانی اثرات غیر مستقیم بسیاری دارد که می توان به آن موارد اشاره کرد :
از بین بردن محدودیت حرکتی در مفاصلی که عضلات فلج و یا نیمه فلج دارند.
جلوگیری از پوکی استخوان
از دیگر فواید غیر مستقیم حرکت در آب برای کسانی که مشکل حرکتی دارند و یا دچار ضایعه نخاعی هستند و یا قطع عضو هستند (بخصوص در افرادی که صدمه نخاع دیده اند ) عدم تغییر -کل در ستون فقرات می باشد. در افراد دچار ضایعه نخاع به علت عدم استفاده بیش از حد از ویلچر و نشستن دراز مدت در آن، انحنایی بصورت جانبی در ستون فقرات ایجاد می شود ( اسکلیوز ) که این معضل با حرکت درمانی در آب حل می شود. زیرا در آب ستون فقرات به حالت کشیده در می آید و حرکت دستها در آب به تقویت عضلات ناحیه پشت کمک کرده و از ایجاد اسکلیوز جلوگیری می نماید.
این ورزش با ایجاد افزایش گردش خون در ناحیه کلیه ها و مثانه از رسوب مواد معدنی به شکل سنگ در کلیه ها و مجاری ادرار جلوگیری نموده و تخلیه بهتر مثانه را سبب می شود.
حرکت در آب ، حجم تنفسی ریه را بالا برده ، از تجمع ترشحات و خلط در ریه و ایجاد عفونت در آن جلوگیری کرده و با تنفس بهتر، سلامت بیشتر ریه ها را تضمین می نماید . لازم به تذکر است که آب به دلیل برخی خواص فیزیکی نظیر چسبندگی ، شناوری ، فشار و غلظت (ویسکوزیته ) اثرات بسیار مفیدی در انجام حرکات ورزشی دارد و از این خواص در دستگاههای هیدروتراپی استفاده می شود. در هیدروتراپی عمومی معمولا" از استخر یا وان های پروانه ای شکل استفاده می گردد. در حالی که در هیدروتراپی موضعی از وانهای کوچک و یا وان گردابی استفاده می شود. برخی از دستگاههای آب درمانی به گونه ای طراحی شده اند که می توانند آب را با فشار زیاد به اندامها بپاشند و یا حالت گردابی در آب ایجاد نمایند . در این حال علاوه بر استفاده از اثرات حرارتی آب ، از اثرات میکانیکی آن نیز بهره برد. حالت گردابی آب همچون ماساژ عمل می کند و از طریق تحریک اعصاب حسی سبب تسکین دردهای موضعی و بهبود گردش خون می شود . در آب درمانی دمای آب ،مدت استفاده از آب و تعداد جلسات درمانی ، متناسب با شدت بیماری و شرایط جسمی و روانی بیمار تنظیم می شود. پس از صحبت در باره آب درمانی به شیوه مدرن بهتر است به درمان بوسیله آب های معدنی نیز اشاره شود. استفاده از آب های معدنی طرفداران زیادی در سراسر جهان پیدا کرده است. در ایران نیز به دلیل وجود چشمه های فراوان آب گرم بسیاری از بیماران از این گونه حمامها برای درمان دردهای خود استفاده می کنند.