ارگونومی چیست؟
ارگونومی یا همان مهندسی فاکتورهای انسانی، علمی ترکیبی است که سعی دارد ابزارها، دستگاه ها، محیط کار و مشاغل را با توجه به توانایی هایی جسمی – فکری و محدودیت ها و علائق انسانها، طراحی نماید. این علم با هدف افزایش بهره وری، با عنایت بر سلامتی، ایمنی و رفاه انسان در محیط، شکل گرفته است. همچنین این علم در تلاش است بجای متناسب سازی انسان با محیط، محیط را با انسان متناسب سازد. در این راستا، سازمان بین المللی کار ، واژه ارگونومی را به معنای متناسب کردن کار و شغل برای انسان تعریف کرده است.
این علم برای طراحی و ساخت ابزار و سیستم های تولیدی از ساده تا پیچیده و بغرنج، حل مشکلات مربوط به تکنولوژی نوین، و حتی ابزار و وسائل زندگی روزمره، کاربرد دارد. امروزه، از طراحی یک ابزار ساده نظیر انبردستی ساده ( از نظر نوع جنس، مصالح بکار رفته، اندازه دسته، نوع و ترکیب پلاستیکی دسته آن و … ) و یا یک خودکار ( از نظر قطر، اندازه، رنگ و … ) گرفته تا طراحی یک سیستم تولیدی کامل، از ارگونومی استفاده میشود. عمدتا زمینه هایی که ارگونومی در آنها مطالعه و اقدام میکند، عبارتند از : طراحی ابزار، وسائل، ماشین ها و تاسیسات به طرز صحیح و مطلوب، طراحی روش انجام کار با توجه به بهترین نحوه اجراء و متناسب با سیستم عضلانی و ساختمان فیزیکی بدن انسان و با هماهنگی روانی میان افراد و محیط کار و ابزار کار، وضعیت صحیح قرار گرفتن بدن و حرکات انسان حین انجام کار، شرایط فیزیکی مناسب در محیط کار ( با توجه به عواملی از قبیل : دما ، رطوبت ، جریان هوا ، ارتعاشات ، سر و صدا ، نور و روشنایی ، گرد و غبار ، تشعشعات و آلودگی های -مختلف ).
مدیریت نگهداری و تعمیرات
هدف: برنامه ریزی جهت بهره برداری صحیح ونگهداری وتعمیرات تاسیسات الکتریکی ، مکانیکی ، مبلمان شهری وسازماندهی اجرای عملیات.
گسترش تنوع تاسیسات الکتریکی ومکانیکی درسطح شهر ووقوع تغییرات بصورت سریع ولحظه ای درشرایط ووضعیت این تاسیسات ، خصوصیات اصلی این تاسیسات می باشد.
برای آنکه عملیات خدماتی واجرائی نگهداری وتعمیرات ازاین تاسیسات بخوبی صورت گیرد بایستی از یکطرف دارای سرعت ودقت خوب باشد وازطرف دیگر بارعایت اصول روش ها، ضوابط واستانداردهای کلی وهماهنگ صورت گیرد.
درمجموعه مدیریت نگهداری وتعمیرات واحد دفتر فنی وظیفه همکاری ونظارت برتهیه اطلاعات مورد نیاز وتحلیل آنها وتهیه ضوابط ودستورالعمل های نگهداری وتعمیرات تقویمی دردو بخش اجراء ونظارت را به عهده دارد، این وظایف برای دفتر فنی بصورت مبسوط دربخش 2 آمده است.
همچنین گروه نظارت درمجموعه نگهداری وتعمیرات وظیفه همکاری وکمک بامناطق درتهیه وجمع آوری اطلاعات مورد نیاز دردفاتر فنی سپس هماهنگی ونظارت وهمکاری با معاونین اجرائی منطقه ومسئول نگهداری وتعمیرات مناطق برای اجرای صحیح عملیات تعمیرات بر روی تجهیزاتی که دارای اشکال می باشند ونیز نظارت بر اجراء وعملیات خدمات نگهداری را به عهده دارد.
وظایف ناظرین نگهداری وتعمیرات در مجموعه مدیریت نگهداری وتعمیرات نیز در بخش3 آمده است :
1-شناسائی مبلمان شهری وتاسیسات الکتریکی ومکانیکی موجود درشهر
یکی دیگرازمراحل مهم سازماندهی عملیات نگهداری وتعمیرات تعیین حدود وظایف ومسئولیت ها می باشد، شناسائی وشناسنامه دارکردن تاسیسات جزء ودارائی های شهرداری درسطح شهر که درحیطه کاری مدیریت نگهداری وتعمیرات است باید انجام گیرد.
این موارد عبارت است از:
1 تاسیسات مکانیکی والکتریکی ساختمانهای شهرداری .
2-تاسیسات مکانیکی والکتریکی فضای سبز پارکها چاههای آب متعلق به شهرداری
این تاسیسات در چند شاخه اصلی قابل اشاره هستند
الف – کابل برق اصلی ، تابلو برق اصلی، کابلهای توزیع، تابلوهای توزیع الکتریکی ومتعلقات.
ب –روشنائی: شامل چراغ لامپ پایه چراغ ومتعلقات
ج- تاسیسات مربوط به الکتروموتور پمپ لوله کش ها وتجهیزات ومتعلقات
د مبلمان شهری لیست پیوست 1
2-شرح وظایف دفتر فنی واحد نگهداری وتعمیرات
1- طراحی وپیش بینی نیازهای نیروی انسانی وتجهیزات مورد نیاز برای انجام کارهای اداره های مختلف وطراحی نیازهای آموزشی پرسنل.
2-همکاری ونظارت درتهیه شناسنامه ووضعیت تاسیسات موجود درپارکها جمع آوری وضبط در نرم افزارها ی آن که جمع آوری اطلاعات آن درمنطقه انجام می شود.
3-طراحی مجدد المانهای موجود وطراحی المانهای جدید با توجه به موارد 2 با همکاری گروه نظارت و مدیریت زیباسازی وتهیه نقشه های اجرائی پس ازتصویب طرحها درکمیته عالی زیباسازی .
4-تعامل مستقیم وتنگاتنگ با سازمان طراحی برای رعایت مسائل نگهداری وتعمیرات درفاز طراحی .
5-ارائه دستورالعمل هاو چک لیست های نگهداری وتعمیر به گروه نظارت مدیریت نگهداری وتعمیرات وگروه های نظارت منطقه.
6-ارائه برنامه زمانی سرویس ونگهداری تاسیسات ومبلمان شهری.
7-طراحی قراردادها همراه با شرح کار ووظایف پیمانکار ودستورالعمل نظارت ناظر مستقیم ودر نظر گرفتن موارد بندهای 5 و 6 وکنترل هزینه وبهینه سازی عملیات وبودجه.
8-شرکت درطراحی واجراوتنظیم قرارداد ، دستورالعمل ونظارت درایجاد پروژه ها واسباب بازیهای خاص وجدید.
9-همکاری باواحد نورپردازی واجرای پروژه های جدید درطراحی پروژه ها، طراحی قراردادها ، تحلیل پیشنهادات بخش خصوصی.
برای دفتر فنی وظایف مهم دیگری درارتباط با کارگاه فنی وجود دارد که بصورت مبسوط دربخش به آن اشاره شده است.
3-شرح وظایف گروه نظارت مدیریت نگهداری وتعمیرات:
1-نظارت برکار تکنسین های تاسیسات مناطق در تهیه شناسنامه واطلاعات مورد نیاز دفتر فنی .
2-شناسائی ایرادات ونواقص واشکالات در طراحی واجراونصب تاسیسات ومبلمان شهری درطی بازدید های مستمر ومشخص نمودن نقاط ضعف وقوت تاسیسات وتهیه گزارشات لازم.
3-تعامل مستمر با معاونت عمرانی درنظارت براجرا پروژه ها .
4-مشارکت درتهیه ودستورالعمل ها وچک لیست های نگهداری وتعمیرات با دفتر فنی.
5-نظارت براجرای دستورالعمل ها وچک لیست های مربوط به سرویس تجهیزات وانجام هرگونه عملیات نگهداری وتعمیرات درمناطق که توسط پیمانکار ویا پرسنل نگهداری وتعمیرات صورت می گیرد.
4-عقد قراردادهای اصلاح ونگهداری وتعمیرات:
باتوجه به اینکه تاسیسات موجود دراماکن سبز وبطور کلی متعلقات شهرداری دربرخی موارد دارای وضعیت های خطرناک ، اشکال ساز برهزینه می باشد دریک اقدام سریع باید با تعیین اولویت ها قراردادهای اصلاح ونگهداری وتعمیرات را آماده سازی نمود. با توجه به وضعیت موجود این تاسیسات ووضعیت مورد قبول شرح کارهای لازم درهر مورد استخراج شده میزان کار درهر مورد برآورد گردیده و براساس فهرست بهاا علام قیمت پایه ودریافت قیمت از پیمانکاران انجام می شود. پیمانکار انتخاب شده ناظر قیم منطقه که باید دارای شرایط علمی وفنی لازم برای نظارت باشد توجیه می گردد. درقرارداد دستورالعمل چک لیست وبرنامه زمانی واهرم های تشویق وتنبیه وجود دارد ، بنابرین کیفیت وکمیت کار پیمانکار توسط ناظر می تواند برآورد گردد. ناظرعالی جهت نظارت برانجام صحیح کار ارائه بازخوردهای لازم دراجرای عملیات نگهداری وتعمیرات برای استفاده درعقد قراردادهای بعدی وبهینه سازی این قراردادها ونیز کمک به انجام طرحهای خاص درهر منطقه اجرای نقش می نماید سیستم نگهداری. بطور کلی باید ازوقوع خرابیهای ناخواسته جلوگیری کرده ودرصورت وقوع این خرابیها اقدام به تعمیر نماید.
بطور کلی جهت انجام مواد مربوطه به این مدیریت لازم است مراحل زیر طی شود
1-شناسائی تجهیزات: نظارت وهمکاری بامنطقه جهت شناسائی تجهیزات وتهیه شناسنامه
2-تهیه نقشه های الکتریکی مکانیکی
3-تعیین استانداردهابازبان نقشه تیپ ودستور العمل های طراحی واجرائی
4-شناسائی موارد منحرف از استانداردهای لازم
5-تعیین ردیف اعتباری
6-تهیه دستورالعمل های نگهداری و تعمیرات
7-طراحی قرارداد ودستورالعمل های اجرائی برای پیمانکار ودستورالعمل های نظارتی
8-انتخاب پیمانکار
9-نظارت براجراء توسط تکنسین های نگهداری وتعمیرات منطقه ونظارت مالی
وظایف مسئول نگهداری تعمیرات عبارت است از:
تهیه شناسنامه تاسیسات الکتریکی ومکانیکی موجود درمنطقه برای مشخص شدن دقیق مسئولیت ها واستفاده ازاین اطلاعات درانجام مسئولیت ها- شناسنامه باید دارای مدارک اطلاعات ومشخصاتی باشد که درپیوست 9 آمده است .
- شناسائی اشکالات ، نواقص ونارسائی هائی که ممکن است باعث ایجاد حوادث ویا تکرار هزینه های تعمیراتی ویا بهره برداری نامناسب گردند.
- هماهنگی با مدیریت نگهداری وتعمیرات برای انتخاب روش مناسب حل مشکلات فوق
- نظارت مستمر ومستقیم برانجام هرگونه عملیات نگهداری وتعمیرات برروی تاسیسات وتلاش کامل درجهت اجرای صحیح وبدون نقص این عملیات.
- آمادگی کامل برای انجام هرگونه عملیات تعمیرات واصلاحات در اسرع وقت زیر نظر معاون اجرائی منطقه وهماهنگی با مدیریت نت.
اجرای هرگونه عملیات ویاخدمات مورد نیاز تحت نظر معاونت خدمات شهری منطقه وهماهنگی با مدیریت نت.
- اجرای عملیات وخدمات نگهداری وتعمیر تاسیسات با در نظر گرفتن خصوصیات کیفیت نوآوری وزیبایی با همکاری وهماهنگی مدیریت نگهداری تعمیرات ومدیر زیباسازی ومعاون اجرائی منطقه .
همکاری کامل وپیگیربا عوامل ذیربط معاون خدمات شهری منطقه درراستای وظایف محوله .
-هماهنگی با معاون عمرانی منطقه از طریق معاون خدمات شهری درجهت اجرای صحیح تاسیسات پروژه های جدید الاحداث .
- ایجاد امکانات نیروی انسانی وابزار تجهیزات ولوازم مورد نیاز برای انجام عملیات وخدمات فوق درچهارچوب چارت پیشنهادی وبا هماهنگی مدیریت نگهداری وتعمیرات.
- ایجاد زمینه های آموزشی برای خود وهمکاران دربخش نگهداری وتعمیرات.
5- لیست لوازم ابزار وتجهیزات مورد نیاز:
-ابزار وتجهیزات گروههای مختلف نگهداری وتعمیرات برای اجرای عملیات نگهداری وتعمیر درمنطقه بایستی تامین باشد
-ابزار مورد نیاز برای انجام عملیات نگهداری وتعمیرات تجهیزات برق
-ابزار مورد نیاز برای انجام عملیات تعمیرات وجوشکاری سازه های فلزی
-ابزار مورد نیاز برای انجام عملیات لوله کشی فلزی وپلی اتیل
- ابزار مورد نیاز برای انجام عملیات رنگ کاری
- بالابرو جرثقیل
درابتدا باید لیستی ازتعداد پارکها بهمراه تعداد تجهیزات نامبرده شده ومشخصات مربوط به این ابزاروبطور کلی شناسنامه تاسیسات ومبلمان شهری هرپارک تهیه شود برآورد وضعیت موجود یکی دیگر از کارهای مهم میباشد. براساس این برآورد ومقایسه آن با وضعیت استاندارد کارهای لازم برای رفع اشکالات تاسیسات لیست میگردد.
وضعیت موجود تاسیسات پارکها براساس یک بررسی دقیق بدست می آید که به مهمترین این موارد اشاره میگردد.
الف - تابلوهای برق اصلی وکابل برق اصلی:
وضعیت المانهای حفاظتی تابلو- وسایل اندازه گیری – ترانسفورمر- سکسیونرها- کلیدهای اتوماتیک- وضعیت شین کشی ها واتصالات- دستورالعمل انجام روتین های لازمبا همکاری شرکت توزیع برق مقدار دیماند- مقدار مصرف وسایل اصلاح ضریب توان – کنتورهای تک تعرفه یا چند تعرفه ای- شناسایی المانهای فرسوده وغیر فنی سرویس تابلو – تهویه تابلو- وضعیت آب بندی تابلو سایز ووضعیت کابل اصلی – وضعیت نصب تابلو.
ب - تابلوها وکابل های توزیع:
برای تابلوهای توزیع نیز می توان علاوه بر برخی موارد مربوط به بند قبل به موارد ریزنیز اشاره کرد، انواع کلیدهای حفاظتی استفاده شده- وضعیت سیم بندی واتصالات داخلی تابلو – ابعاد تابلو – رنگ آمیزی تابلو- قابلیت نفوذ آب وگردوغبار به تابلو- وجود تهیه نقشه داخلی تابلو – مشخص بودن سربندی ها ونام خروجی های تابلو- کابلهای توزیع- عمق کابل کشی- غلاف گذاری – سایز کابل- مقدار حداکثر مصرف.