تحقیق مقاله روش های موثر بر بهبود حافظه کوتاه مدت

چکیده:

حافظه کوتاه مدت: که آن را حافظه کاری یا حافظه فعال نیز می گویند عبارت است از مقدار موضوعاتی که می توان در یک زمان درک کرد و سریع نیز فراموش می شوند. اطلاعات انبار شده در حافظه کوتاه مدت در زمانی کمتر از ۳۰ ثانیه فراموش می شوند. البته فراموشی سریع در حافظه کوتاه مدت نامطلوب نیست زیرا تصور کنید اگر برای هر چیز کوچکی از اطلاعات ضبط شده، آگاهی هوشیارانه داشتید چه ذهن شلوغ و درهمی می داشتید! در آن صورت تمرکز بر روی یک موضوع یا انتخاب اطلاعات سودمند عملاً ناممکن بود. حافظه کوتاه مدت نه تنها از لحاظ زمان بلکه از لحاظ گنجایش نیز محدود است. حافظه کوتاه مدت را می توان حافظه هوشیاری آدمی نیز دانست زیرا ما از تمام محتوای آن آگاه هستیم و هر یک از اطلاعات موجود در این حافظه را می توانیم به سادگی به یاد آوریم.

مقدمه:

آیا تا به حال اتفاق افتاده است که نام کسی را که سابقاً ملاقات کرده بودید فراموش کنید؟ یا فراموش کنید فلان وسیله را کجا گذاشته اید یا آیا در ماشین را قفل کردید یا نه؟مطمئناً چنین اتفاقاتی برای شما هم افتاده است. اما اگر این از دست دادن حافظه مکرراً اتفاق بیفتد و شما توانایی تمرکزتان را از دست بدهید، چه می شود؟متاسفانه، از دست رفتن حافظه و بالا رفتن سن رابطه ای مستقیم دارند. در اوایل 20 سالگی، مغز شروع به از دست دادن بعضی سلول های عصبی می کند و بدن کمتر مواد شیمیایی مورد نیاز مغز برای درست کار کردن را تولید می کند.

خوشبختانه، شما کارهای زیادی می توانید انجام دهید تا این جریان را کندتر کنید. در اینجا به چند نکته اشاره می کنیم تا با رعایت آن بتوانید حافظه تان را تقویت کنید.

راههای تقویت حافظه کوتاه مدت

1- غذاهای سالم بخورید

استفاده از یک رژیم غذایی سالم و مناسب نه تنها برای جسمتان مفید است، بلکه برای مغز و حافظه تان نیز لازم است. بر طبق نظرات آکادمی عصب شناسی آمریکا، خوردن میوه ها و سبزیجاتی که حاوی میزان زیادی آنتی اکسیدان هستند؛ مثل توت ها، مرکبات، اسفناج، هویج، کلم بروکلی، گوجه فرنگی و سیب زمینی شیرین می تواند تا 11 درصد احتمال سکته را پایین بیاورد.

تحقیق دیگری نشان می دهد که آنتی اکسیدان ها و پلی فنول های موجود در ذغال اخته و انگور می تواند توانایی ارتباط سلول های مغزی را با یکدیگر بالا برده و خطر آسیب رسیدن به آنها را پایین آورد.

به جز میوه و سبزیجات، مواد دیگری مثل کارکامین و همچنین ویتامین های B مثل نیاکتین و اسید فولیک نیز در این زمینه کمک کننده هستند و خطر ابتلا به آلزایمر را پایین می آورند.

2- از نوشیدن مشروبات الکلی خودداری کنید

همه می دانند که نوشیدن مشروبات الکلی باعث از دست دادن حافظه به طور موقت می شود. اما محققین دریافته اند که می تواند عوارض طولانی مدت نیز داشته باشد و روی سلول های مغزی تاثیر بگذارد. تاثیر موقتی آن رابطه ای نزدیک با میزان مصرف نوشیدنی دارد. هرچه میزان بیشتری بنوشید، حافظه تان کندتر خواهد شد.

3- جسمتان را ورزش دهید

همه ی ما می دانیم که برای روی فرم نگاه داشتن هیکل و بدنمان باید ورزش کنیم. اما آیا می دانستید که ورزش کردن باعث تقویت حافظه تان نیز می شود؟

ورزش های قلبی-عروقی مانع از دست رفتن حافظه می شود. پزشکان بر این عقیده اند که علت آن است که ورزش گردش خون را در مغز بالا می برد و نمی گذارد بافت های عصبی مغز با بالا رفتن سن به سرعت از بین بروند.

حتماً لازم نیست که دونده ی دوی ماراتن باشید تا حافظه تان تقویت شود. ورزش های جسمی-فکری نیز می توانند با از دست رفتن حافظه مقابله کنند.

4- فکرتان را ورزش دهید

ورزش دادن به فکرتان و به رشد مغزتان کمک می کند. با فعال نگاه داشتن مغزتان، سلول های عصبی مغزتان را ترغیب می کنید تا ارتباطات جدید ایجاد کنند. این مسئله به جز بالا بردن قدرت یادآوری، ظرفیت حافظه را هم بالا می برد و مانع از دست رفتن حافظه می شود.

کارهای بسیاری می توانید برای ورزش دادن و فعال کردن مغزتان انجام دهید. کارهای ساده ای مثل حل جدول، بازی شطرنج و مطالعه کردن از آن دسته هستند. گرفتن آموزش های جدید مثل یادگیری زبانی خارجی یا یک آلت موسیقی نیز می تواند مفید باشد.

5- از مکمل های تقویت کننده حافظه استفاده کنید

علم خیلی وقت است که فایده ی بعضی مکمل های غذایی مثل روی و اسید فولیک را برای تقویت حافظه دریافته است. مکمل های دیگری نیز شناخته شده اند که می توانند به تقویت حافظه کمک کرده و مانع از دست رفتن حافظه با بالا رفتن سن شوند.

ترکیبات این مکمل ها از این قرار است:

آنتی اکسیدان ها که رادیکال های آزاد مخرب را از بین می برند و گیاهانی که سلول های عصبی را از آسیب محافظت می کنند.

مواد مغذی که اکسیژن و گلوکز مغز را بالا می برند.

گیاهانی که به تولید انتقال دهنده های عصبی کمک می کنند.

مکمل های که باعث تقویت حافظه می شوند از این قبیل اند:

جینکو بیلوبا

نام گیاهی بسیار مشهور است که از سالیان دور به عنوان دارویی سنتی برای تقویت حافظه استفاده می شده است. خاصیت آنتی اکسیدانی قوی دارد و می تواند از آسیب رسیدن به رگ های خونی در مغز جلوگیری کند. همچنین می تواند جریان خون را در مغز بالا ببرد و با حفظ قابلیت ارتجاعی رگ ها، اکسیژن و مواد مغذی را به سلول ها برساند.

ویتامین های B

از ویتامین های B در بسیاری از عملیات متابولیک بدن استفاده می شود و برای سلامتی عمومی بدن بسیار لازم هستند. در رابطه با مغز دو تا از این ویتامین ها اهمیت بیشتری پیدا می کنند: ویتامین B12 و اسید فولیک.

ویتامین B12 برای حفظ غلاف میلین(ماده ی سفید چربی که غلاف بعضی اعصاب را می پوشاند و باعث می شود که به درستی کار کنند).

اسید فولیک هم ماده ی بسیار موثری برای مغز است که باعث بهتر کار کردن انتقال دهنده های عصبی می شود. اگر میزان اسید فولیک مغز کم شود، احتمال از دست رفتن حافظه بیشتر می شود.

اسیدهای آمینه

اولین کار آمینو اسیدها این است که به عنوان سدی برای پروتئین ها عمل می کنند. اما انواع بخصوصی از آنها برای تقویت مغز هم کاربرد دارند. به طور مثال تاورین L یک محافظ عصبی قوی است که از سلول های عصبی در مواجه به استرس و فشارها محافظت می کند. پیروگلوتامین L نیز برای متابولیسم سلول های عصبی کاربرد دارند و DMAE نیز مشاهده شده است که باعث تقویت حافظه ی کوتاه مدت می شود.

همیشه هوشیار باشید…

تقویت حافظه باید یکی از کارهای روزانه تان باشد. به یاد داشته باشید که ورزش در این زمینه کمک بسیار زیادی به شما می کند. حواستان باشد که مکمل هایتان را هم حتماً استفاده کنید.

ارتباط هوش با حافظه

کمتر فردی است که با توانمندی های حافظه خویش درگیرنبوده و برای تقویت آن تلاش نکرده باشد. از نظر مردم موفقیتهای تحصیلی و شغلی مستقیماً با این توانایی ارتباط دارد. اگرچه حافظه قوی به معنای هوش و خلاقیت زیاد نیست اما آزمایش ها نشان داده اند که این دو با حافظه ارتباط مستقیم دارند. غالب مردم از دست حافظه خود گله و شکایت دارند ولی کمتر کسی را می توان یافت که از هوش خود ناله سر دهد زیرا حافظه را از نفسانیاتی به شمار آورده اند که می توان در آن دخل و تصرف کرد اما هوش را ذاتی و خداداد می دانند و در کمی و زیادی آن خویش را مقصر نمی دانند. در تحقیقات روان شناختی، حافظه را نگهداری آثار هر نوع یادگیری معنا کرده و آن را به دو نوع تقسیم بندی کرده اند: حافظه کوتاه مدت و حافظه دراز مدت.

حافظه کوتاه مدت و دراز مدت

حافظه کوتاه مدت: که آن را حافظه کاری یا حافظه فعال نیز می گویند عبارت است از مقدار موضوعاتی که می توان در یک زمان درک کرد و سریع نیز فراموش می شوند. اطلاعات انبار شده در حافظه کوتاه مدت در زمانی کمتر از ۳۰ ثانیه فراموش می شوند. البته فراموشی سریع در حافظه کوتاه مدت نامطلوب نیست زیرا تصور کنید اگر برای هر چیز کوچکی از اطلاعات ضبط شده، آگاهی هوشیارانه داشتید چه ذهن شلوغ و درهمی می داشتید! در آن صورت تمرکز بر روی یک موضوع یا انتخاب اطلاعات سودمند عملاً ناممکن بود. حافظه کوتاه مدت نه تنها از لحاظ زمان بلکه از لحاظ گنجایش نیز محدود است. حافظه کوتاه مدت را می توان حافظه هوشیاری آدمی نیز دانست زیرا ما از تمام محتوای آن آگاه هستیم و هر یک از اطلاعات موجود در این حافظه را می توانیم به سادگی به یاد آوریم. حافظه دراز مدت: اطلاعاتی که وارد حافظه کوتاه شده اند اگر تکرار و رمزگردانی شوند وارد حافظه درازمدت می شوند. حافظه درازمدت حفظ اطلاعاتِ از چند دقیقه پس از یادگیری تا تمام طول عمر شخص را شامل می شود. این حافظه دارای هیچ محدودیتی نبوده و گنجایش تمام اطلاعات رسیده را خواهد داشت.

بازگو کردن مطالب فراموش شده مانند تجربیات دوران کودکی نشان دهنده گنجایش فراوان و ثبات حافظه درازمدت است. در ضمن علت فراموشی، محو شدن اطلاعات از حافظه درازمدت نیست بلکه این امر به دلیل عدم امکان دسترسی ما به آن اطلاعات می باشد.

اندازه گیری گنجایش حافظه کوتاه مدت

با یک آزمایش ساده گنجایش محدود حافظه کوتاه مدت خود را تعیین کنید:

از دوستتان بخواهید که از روی فهرستی از اعداد، یکی پس از دیگری، ارقام را با فاصله زمانی مشخص ( هر رقم در یک ثانیه) برایتان بخواند و شما هم آن اعداد را تکرار کنید.
از فهرستی که اعداد چهاررقمی دارد شروع کنید مثلاً ۸۲۹۳ ، ۴۶۳۹ و ... سپس سعی کنید که یک فهرست پنج رقمی را بازگو کنید: ۳۴۲۱۶ ، ۳۷۱۳۶ و ... بدین ترتیب هر بار یک رقم به اعداد اضافه کنید. همین طور تا اعداد دوازده رقمی پیش بروید. هنگامی که اعداد از هفت رقمی بیشتر می شوند بیشتر مردم می گویند که دیگر نمی توانند اعداد را به خوبی به خاطر بسپارند. البته تعداد کمی از مردم توانایی یادآوری اعداد ده یا یازده رقمی را دارند، اما فردی که بتواند از اعداد یازده رقمی پافراتر بگذارد بسیار کمیاب است. ( به جای استفاده از اعداد می توان از کلمات استفاده کرد).

راه حلی برای افزایش گنجایش حافظه کوتاه مدت

هر چند که گنجایش حافظه کوتاه مدت محدود است می توان با استفاده از تدبیری که تقطیع نام دارد ظرفیت این حافظه را افزایش داد. تقطیع عبارت است از دسته بندی اطلاعات به واحدها یا قطعه های کمتر. به عنوان مثال برای حفظ کردن ارقام دوازده رقمی ۴۱۵۲۶۳۷۵۳۱۶۴ می توان آن را به چهار دسته ، سه رقمی تقسیم کرد: ۱۶۴- ۷۵۳- ۲۶۳ - ۴۱۵. درست همان عملی که در مورد برخی از شماره تلفنها انجام می دهیم. یا اگر بخواهیم بعضی از حروف مانند: [ ا م ش ر ا د ه گ ن ا د خ ] را پس از چند ثانیه حفظ کنیم قادر به انجام آن نیستیم ولی اگر با این حروف به طور معکوس سه کلمه "خدا نگهدار شما" را بسازیم به راحتی می توانیم این حروف را حفظ کنیم و این کار باعث افزایش گنجایش حافظه کوتاه مدت نیز می شود.

نوک زبانم بود!

"نوک زبانم بود" جمله ای است که بیشتر مردم آن را به کار می برند و حالت آن را تجربه کرده اند؛ بدین صورت که شخص توانایی به خاطر آوردن کلمه خاصی را داشته باشد اما نتواند آن را بیان کند. در این حالت شما احساس می کنید که کلمه را می دانید اما نمی توانید آن را بازگو کنید. شاید این تجربه را به هنگام به خاطر آوردن نام فرد یا مکانی داشته باشید. شما در این حالت می توانید حرف اول کلمه را به خاطر آورید حتی وزن آن کلمه را بگویید اما نمی توانید به خود کلمه دست یابید. این همان تجربه ای است که به هنگام وقوع آن می گوییم: "نوک زبانم بود".

در پژوهش هایی که در این مورد انجام گرفته دیده شده که برخی از مردم وقتی یکسری سؤالات عمومی از آن ها پرسیده می شود نمی توانند پاسخ را به یاد آورند اما احساس می کنند که جواب را می دانند که البته راست هم می گویند.

پژوهش "پدیده سرزبانم" حداقل به سه نکته در خصوص شناخت حافظه دلالت دارد:

۱- حافظه به صورت همه یا هیچ عمل نمی کند. حافظه بدین گونه نیست که همه چیز یک مطلب را به خاطر آورد یا هیچ چیز آن را به خاطر نیاورد. این امکان وجود دارد که فقط قسمتی از یک موضوع را به یاد آوریم.

۲- حافظه به صورت یک دستگاه فتوکپی خودکار عمل نمی کند بلکه بیشتر اطلاعات وارد در حافظه، بر اساس یک جریان و روندی مطالب را مجدداً بازسازی و از نو ایجاد می کند.