تعریف مدیریت استراتژیک
هنر و علم تدوین ، اجرا و ارزیابی تصمیمات وظیفه ای چندگانه است که سازمان را قادر می سازد به هدفهای بلند مدت خود دست یابد . لازم به ذکر است منظور از سازمان کلیه بنگاهای اقتصادی اعم از انتفاعی و غیر انتفاعی در اندازه های مختلف می باشد . همانگونه که از این تعریف استنباط می شود در مدیریت استراتژیک برای کسب موفقیت سازمانی بر چندین عامل تاکید می شود : هماهنگ کردن مدیریت ، بازاریابی ، امور مالی ، ارائه خدمات (یا تولید) تحقیق و توسعه و سیستم های اطلاعات رایانه ای .
2- مراحل مدیریت استراتژیک
فرایند مدیریت استراتژیک در بر گیرنده سه مرحله است : تدوین استراتژی ها، اجرای استراتژی و ارزیابی استراتژی ها . مقصود از تدوین استراتژی ( Strategy formulation ) این است که ماموریت شرکت یا موسسه تعیین شود عواملی که در محیط خارجی ، سازمان را تهدید می کند یا فرصت هایی را بوجود می آورند و همچنین نقاط ضعف و قوت داخلی سازمان ها شناسایی گردد و هدف های بلند مدت و استراتژی های خاص جهت ادامه فعالیت تعیین گردد . مسائلی که در زمینه تدوین استراتژی ها مطرح می شوند عبارتند از : تعیین نوع فعالیتی که موسسه می خواهد به آن بپردازد ، فعالیتهایی را که می خواهند از آنها خارج شود ، شیوه تخصیص منابع ، تصمیم گیری درباره گسترش دادن متنوع ساختن فعالیت ها ، تصمیم گیری در مورد ورود به بازار های جدید ، تعیین اینکه آیا موسسه بر آن است که در شرکت های دیگر ادغام شود یا مشارکت تشکیل دهد و شیوه مصون ماندن از حرکات تند موسسات رقیب که درصدد بلعیدن آن بر می آیند .
3- اجرای استراتژی
اجرای استراتژی ها ایجاب می کند که سازمان هدف های سالانه در نظر بگیرد، سیاست ها را تعیین کند ، در کارکنان انگیزه ایجاد نماید و منابع را به گونه ای تخصیص دهد که استراتژی های تدوین شده به اجرا درآید . اجرای استراتژی ها مستلزم توسعه فرهنگی است که
استراتژی ها را تقویت نماید .
یک ساختار اثربخش سازمانی پی ریزی کند .
تلاش های بازار یابی را هدایت نماید .
بودجه بندی کند .
سیستم های اطلاعاتی به وجود آمده و از آنها استفاده نماید .
با توجه به عملکرد سازمان خدمات کارکنان را جبران نماید ( بین عملکرد و جبران خدمات کارکنان رابطه ای معقول برقرار کند . )
برای اینکه مرحله استراتژی ها به شیوه ای موفقیت آمیز انجام شود مدیران باید از نظر ایجاد ارتباط فردی از مهارت های بالایی برخوردار باشند . فعالیت هایی که در زمینه اجرای استراتژی ها انجام می شود بر همه کارکنان و مدیران یک سازمان اثر خواهد گذاشت هر یک از بخش ها و واحدهای سازمانی باید درصدد برآیند که به چنین پرسش هایی پاسخ دهد : برای اینکه در اجرای استراتژی های سازمانی ما نقش خود را به خوبی ایفا کنیم چه باید بکنیم و چگونه می توانیم این کار را به بهترین شکل ممکن انجام دهیم . در مدیریت استراتژیک ارزیابی استراتژی ها (stratgy evaluation ) آخرین مرحله به حساب می آید . مدیران نیاز شدید دارند همه بدانند استراتژی های خاص و مورد نظر آنان در چه زمانی کار ساز واقع نمی شود اصولاً ارزیابی استراتژی ها بدین معنی است که باید در این مورد اطلاعاتی را گردآوری کرد. همه استراتژی ها دستخوش تغییرات آینده قرار می گیرد زیرا عوامل داخلی و خارجی به صورت دائم در حال تغییر هستند برای ارزیابی استراتژی ها سه فعالیت عمده بشرح زیر انجام می شوند :
بررسی عوامل داخلی و خارجی که پایه و اساس استراتژی های کنونی قرارگرفته اند .
محاسبه و سنجش عملکردها
اقدامات اصلاحی
پیتر دراکر : مطرح کردن این پرسش که کار اصلی ما چیست ؟ باعث می شود که هدفهای تعیین می گردد استراتژی ها تدوین شوند و تصمیماتی امروز گرفته شود که نتیجه های آن فردا بدست می آید . تریدی نیست که این کار باید توسط بخشی از سازمان انجام شود که می تواند با دیدی گسترده به کل سازمان نگاه کند ، بتواند ضمن برقراری توازن میان اهداف و نیازهای امروز و فردای سازمان تخصیص بهینه منابع انسانی را اعمال نماید .
4- ماموریت سازمانی
جملات و عباراتی که اهداف نهایی سازمان – فلسفه وجودی – ارزشهای حاکم بر سازمان و نحوه پاسخگویی به نیاز مخاطبین را مشخص می کند . علاوه بر این – اختلاف درون سازمانی را مرتفع ساخته و بستر بحثها و فعالیتهای سازنده موثر راهوار می کند . توافق بر سر ماموریت سازمان تمام فعالیتهای آن را همسو می سازد و انگیزش و توجه مخاطبین سازمان خصوصاً کارکنان آن را افزایش می دهد .
و حال می پردازیم به سوالات ده گانه ای از مدیریت محترم بانک ملت انجام گرفته شده است
1- ماموریت سازمان شما چیست ؟
جواب : جذب منابع سرگردان جامعه و اعطای تسهیلات از این محل به نیازمندان و سرمایه گذاران در بخشهای مختلف اقتصاد .
2- یک مورد از هدفهای اساسی یا بلند مدت موسسه را شرح دهید ؟
جواب : رسیدن به حداکثر سوددهی و کسب رتبه اول در بین بانکهای دولتی کشور.
3- برای دست یابی به هدف مزبور چه استراتژیهایی را دارید ؟
جواب : جذب منابع دولتی و خصوصی و ارائه خدمات مطلوب و جدید .
چه عواملی باعث شده اند که از بین گزینه های مختلف استرتتژیهای مختلف را انتخاب کنید ؟
جواب : پاسخ گویی به نیازهای مشتریان
چه کسانی در انتخاب استراتژی مشارکت داشته اند ؟
جواب : مشاوران مدیر عامل و اعضای هیئت مدیره و مدیران ارشد بانک
6- نقاط قوت و ضعف سازمان شما کدامند ؟
جواب : نقاط قوت . داشتن پرسنل خوب ، شایسته و مشتری مدار، مدیران ارشد توانمند با تحصیلات عالی و مشاوران خوب
نقاط ضعف . دولتی بودن بانک
7- بنظر شما چه فرصتهایی و تهدیداتی برای موسسه شما وجود دارد ؟
جواب: با توجه به اینکه بانکها در حال گذر از روش سنتی به بانکداری الکترونیک هستند لذا این مرحله یک فرصت تلقی می شود . و دولتی بودن بانکها و قرار گرفتن امکانات یکسان در اختیار همه بانکها یک تهدید محسوب می شود که باید به فرصت تبدیل شود .
8- مفهوم مدیریت استراتژیک را شرح دهید ؟
جواب : به کتاب مراجعه شود .
9- بیشتر وقت شما صرف انجام چه کارهایی می شود ؟
جواب : برنامه ریزی – تصمیم گیری و نظارت برای اجرای تصمیمات گرفته شده و حضور در جلسات .
10- بنظر شما یک مدیر استراتژیک بیشتربه چه مطالب و اموری باید توجه داشته باشد ؟
جواب : به هدفهای بلند مدت سازمان خود .
تجزیه و تحلیل
مربوط به سوال 1 : با توجه به اینکه ماموریت سازمان علت وجود و فلسفه وجودی یک سازمان می باشد و مبنا و اساس تصمیم گیری در سازمان ماموریت آن می باشد می توان گفت که بانک ملت در راستای اهداف عالیه نظام جمهوری اسلامی ایران و بر اساس قانون بانکداری اسلامی و به منظور توسعه اقتصادی و افزایش رفاه اجتماعی و خدمت رسانی به مردم و با استفاده از همه توان خود و بهره گیری از نیروی انسانی کارآمد و استفاده از فن آوری روز به ارائه خدمات بانکی اقدام می نماید و وجوه سر گردان جامعه را جمع آوری کرده و با اعطای تسهیلات از آن طریق در بخشهای مختلف اقتصای به استفاده کنندگان این تسهیلات ارائه می دهد .
مربوط به سوال 2 : یکی از اهداف بلند مدت و اساسی بانک ملت تبدیل بانکداری سنتی به بانکداری الکترونیکی و استفاده کامل از فن آوری اطلاعات که بر اساس آن مشتریان بتوانند با استفاده از آن کلیه خدمات بانکی مورد نیاز خود را بدون توجه به موقعیت جغرافیایی و حضور فیزیکی دریافت نمایند.
مربوط به سوال 3 : بانک ملت جهت تبدیل شدن به بانک الکترونیکی اقدامات مفیدی را انجام داده و برنامه ریزی لازم جهت رسیدن به اهداف خود را بطور جدی پیگیری می نماید . خدماتی از قبیل ، نقل انتقال وجوه از طریق اینترنت ، حسابهای الکترونیک ملت ( جام ) ، ملت کارت ، بن کارت ، و در آینده نزدیک اجرای بانکداری متمرکز به بخشی از اهداف خودخواهد رسید.
مربوط به سوال 4 : در جهانی که بشر در آن زندگی می کند سرعت در انجام امور مختلف از ضروریات آن بوده و استفاده از تکنولوژی برتر در اداره امور بازارهای پولی و مالی مورد توجه جدی قرار گرفته است . و بسیاری از موسسات مالی و خدمات مربوط به بهبود و تخصیص منابع را بصورت الکترونیک انجام می دهند .
مربوط به سوال 5 : دفتر تحقیقات و برنامه ریزی بانک ملت به صورت جدی مشاوره های لازم را به میدان عالی بانک ارائه می نمایند و سطوح عالی مدیریت با کمک دفتر تحقیقات و برنامه ریزی و با استفاده از تجارب و نظرات اساتید مجرب دانشگاهی ، استراتژی بانک را تعیین می نمایند .
مربوط به سوال 6 : از نقاط قوت می توان این موارد اشاره کرد :
الف – خدمات نوین بانکی از قبیل جاری الکترونیک ملت ( جام ) ، ملت کارت ، بن کارت ملت بانکداری متمرکز
ب- نیروی انسانی مناسب با ویژگی های چون : جوان بودن کارکنان ، داشتن انگیزه های بالای کاری جهت خدمت در بانک ، و وجود مشکلات منسجم و منظم اداری
ج – نگرش مثبت مردم به بانک
د- نگرش مثبت مقامات دولتی نسبت به بانک ملت ( و ارائه تقدیر نامه هایی از وزارت امور اقتصادی به سازمان بانک ملت )
از نقاط ضعف :
الف – خستگی روحی و روانی کارکنان به دلیل حجم زیاد کار ، هدر رفتن بخشی از نیرو و انرژی کارکنان به دلیل سنتی بودن امور بانکی ، تعداد کم واحدهای بانک در نقاط مختلف کشور ، پایین بودن سطح تحصیلات بخشی از کارکنان .
مربوط به سوال 7 – فرصتهای سازمان شامل : الف – طرح هایی که از طرف دولت ارائه می شود که باید از آن استفاده کامل را نمود مثل طرح خرید گندم که در سال 1385 توسط بانک ملت اجرا شد و وجوه زیادی نزد بانک سپرده گذاری گردید .
ب- استفاده از فن آوری پیشرفته
ج – استفاده از وجود مدیران لایق و کارشناس
تهدیدات سازمانی
الف – بالا بودن هزینه های جاری سازمان
ب – پرداخت تسهیلات تکلیفی که بر اساس قوانین بودجه دولتی انجام می شود .
مربوط به سوال 8 – می توانیم در این باره مثالی بزنیم :
زمانی روسای دو شرکت در یک صنعت با هم رقابت می کردند . این دو رئیس تصمیم گرفتند که به دامن طبیعت پناه ببرند در آنجا چادر بزنند و درباره ادغام احتمالی دو سازمان به بحث بپردازند . این دو نفر درنقطه ی دور دست در دل جنگلهای انبوه چادر زدند . ناگهان متوجه شدند که یک خرس قهوه ای رنگ در برابر آنها روی دو پای عقب خود ایستاده و خرناس می کشد . اولین رئیس به سرعت یک جفت کفش ورزشی از کیف دستی خود بیرون آورد . دومین رئیس گفت جناب شما نمی توانید از این خرس تندتر بدوید . رئیس اول گفت : شاید من نتوانم از این خرس تندتر بدوم ، ولی تردیدی ندارم که می توانم تندتر از شما بدوم. این داستان تصویری از مفهوم مدیریت استراتژیک را ارائه می دهد .