شاخصهای مدیران فرهنگی
پارادایم های مدیریت برتر در هزاره سوم
خلاصه : مدیریت سازمان ها، همانند هر پدیده ای دارای ماهیتی پویا هستند. میزان پویایی مدیریت سازمان، بسته به مجموعه اقدامات عملی و کنش های فکری مدیران است. برای برون رفت از چالش هایی که سازمان ها با آن روبه رو هستند، همخوانی کنش های فکری و اقدامات عملی مدیران جزء حیاتی ترین عرصه عملیاتی است. به منظور پویا و نوآورانه کردن مدیریت سازمانی، باید شاخص های عمل را مورد توجه جدی قرار داد. یک بخش عمده از شاخص ها که نیاز به توجه جدی دارند، شاخص های ضعف مدیریت سنتی است و بخشی دیگر توجه عمیق بر شاخص های مدیریت برتر و نوین است. در نوشته حاضر تلاش شده است هر دو دسته از شاخص های مدیریت سنتی و مدیریت برتر ارائه و تشریح شود .
متن مقاله:
اشاره: مدیریت سازمان ها، همانند هر پدیده ای دارای ماهیتی پویا هستند. میزان پویایی مدیریت سازمان، بسته به مجموعه اقدامات عملی و کنش های فکری مدیران است. برای برون رفت از چالش هایی که سازمان ها با آن روبه رو هستند، همخوانی کنش های فکری و اقدامات عملی مدیران جزء حیاتی ترین عرصه عملیاتی است. به منظور پویا و نوآورانه کردن مدیریت سازمانی، باید شاخص های عمل را مورد توجه جدی قرار داد. یک بخش عمده از شاخص ها که نیاز به توجه جدی دارند، شاخص های ضعف مدیریت سنتی است و بخشی دیگر توجه عمیق بر شاخص های مدیریت برتر و نوین است. در نوشته حاضر تلاش شده است هر دو دسته از شاخص های مدیریت سنتی و مدیریت برتر ارائه و تشریح شود.مطالعات تاریخی مؤید این موضوع است که شکوفایی و رونق فرهنگی در حوزه عمومی و در سطح فراگیر و گسترده، منوط به عصر رفاه اجتماعی و متعلق به جوامع برخوردار است. لیکن این قاعده به معنی نفی نقش نخبگان و فرهیختگان و تأثیر آفرینش های زیبا شناختی ارباب ذوق و معرفت نیست. اصولاً این دو حوزه نه تنها رابطه پارادوکسیکال با هم ندارند، بلکه معرف و مکمل یکدیگر نیز هستند. از طرفی در اقتصاد توسعه، میزان مصرف کالاها و خدمات فرهنگی، یکی از شاخصهای اصلی سنجش توسعه یافتگی نظام فرهنگی محسوب می شود.
با این رویکرد، دستیابی به رشد و رونق فرهنگی، فارغ از فراهم ساختن زمینه های توزیع عادلانه و بهره مندی مردم از کالاها و خدمات فرهنگی و هنری در چارچوب اصل حاکمیت مصرف کننده میسر نیست. لذا دولت های مدرن با استفاده از علم اقتصاد برای تحقق اقتصاد رفاه و جامعه برخوردار و زیست شاداب، حول محور تنظیم تولید و عرضه کالاها و خدمات فرهنگی و مدیریت بهینه منابع، دائم در فرآیند سیاستگذاری و برنامه ریزی دخالت می کنند و از طریق اعمال سیاستهای کنترل همچون برقراری معافیت های مالیاتی و هدفمند کردن پرداخت یارانه ها در پی حصول تعادل و برقراری عدالت اجتماعی هستند.
براساس نظریات نئوکلاسیک ها، برای تحلیل ابعاد اقتصادی فعالیت های انسانی، علم اقتصاد به شاخه های گوناگونی تقسیم شده است و روش شناسی اقتصادی در شکل رویکرد انتخاب عقلایی به یک پارادایم عام در علوم اجتماعی بدل شده که کلیه حوزه های رفتار انسان را در بر می گیرد.
رویش شاخه های متعدد بر تنه تنومند درخت اقتصاد، در حوزه های مختلف و متنوع اجتماعی، چون اقتصاد محیط زیست، اقتصاد سیاسی، اقتصاد خانواده، اقتصاد ورزش، اقتصاد آموزش، اقتصاد بهداشت و درمان، اقتصاد فرهنگ و... امکان تجهیز دولت ها را برای اجرای برنامه های توسعه و افزایش رفاه اجتماعی مهیا ساخته است.
نگرش اقتصادی به فرهنگ و هنر در این راستا به دنبال تحلیل اقتصادی مناسبات حاکم بر تولید و مصرف بخش های مختلف فرهنگ و هنر و حمایت از حقوق مالکیت معنوی است. اگرچه این نگرش در کشورهای توسعه یافته برای فهم نسبت فرهنگ و اقتصاد به مثابه یک رویکرد روش شناختی به بلوغ رسیده است، اما در کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ما، در مراحل جنینی به سر می برد.
تعریف و تدوین ادبیات مربوط به مقوله اقتصاد فرهنگ و شناخت ابزار و تکنیک های مورد نیاز برای سنجش نسبت فرهنگ و اقتصاد نیازمند تلاشی مستمر، آگاهانه و علمی است که انجام پژوهش های بنیادی- کاربردی و استفاده از تجربیات سایر کشورها در این زمینه قطعاً روشنگر این مسیر و راهنمای مناسبی برای ورود اندیشمندان، اقتصاد دانان، بنگاه های فرهنگی و هنری و دولتمردان به این حوزه است.
از این منظر، اقتصاد فرهنگ ناظر بر شناخت مناسبات و تعاملات بین حوزه های تولید و آفرینش، مصرف و بازار بوده و با استفاده از نظام آماری و جمع آوری و پردازش داده های اطلاعاتی، قادر خواهد بود دولت را در تخصیص و تجهیز مکفی اعتبارات فرهنگی از محل منابع عمومی یاری کرده و در اتخاذ شیوه های حمایتی و هدایتی مناسب به منظور تشویق و ترغیب مشارکت بخش غیردولتی در فعالیت های فرهنگی و افزایش سهم سرمایه گذاری افراد و بنگاههای فرهنگی و هنری در تولید و عرضه کالاها و خدمات فرهنگی در حوزه سیاستگذاری و برنامه ریزی هدایت کند.
اقتصاد فرهنگ با کشف روابط علی بین اقتصاد و فرهنگ و ارائه مدل کارآمد توسعه پایدار، راه را برای رونق و شکوفایی فرهنگی و هنری هموار می سازد و بیش از آنکه در صدد ارزیابی و قضاوت هنجاری از اقدامات و فعالیت های فرهنگی و هنری باشد، به دنبال تحلیل آثار اقتصادی این فعالیت ها و ارائه دانش کمی درباره عوامل مؤثر بر اقدامات، سیاستها، برنامه ها، فعالیت ها و مطلوبیت ها از زاویه هزینه- منفعت و تبیین محدودیت های حاکم بر عرضه و تقاضای کالاهای فرهنگی و هنری است.
نکته مهمی که باید توجه داشت، فواید اجتماعی فعالیت های فرهنگی و هنری است که به دلیل محدودیت ابزار و تکنیک های سنجش در این زمینه، قابل اندازه گیری نیست. لیکن درک مشترک از سودمندی این فعالیت ها، نقطه اتکا و اکتفا بوده و غالباً کمتر محلی برای اختلاف و چانه زنی در این مورد وجود دارد.
مع الوصف در کشورهای در حال توسعه به دلایل ساختاری، ارزشی- هنجاری، تاریخی- سیاسی و مدنی و فرهنگی، تغییر نگرش های فرهنگی و ایجاد پیوند معیشت و فرهنگ و هنر نیازمند تحولات سخت افزاری و نرم افزاری است.
برخی از دولت های سرزمینی برای حفظ و صیانت از حاکمیت ملی، از جذب مفاهیم جدید، بروز آسیب های احتمالی و ورود به فرآیند تغییرات و تهدید جامعه پذیری شهروندان، معمولاً از تعاملات فرهنگی پرهیز می کنند و اغلب هزینه سنگینی نیز متحمل شده و در چنین شرایطی تعیین واقعی هزینه فرصت تأمین مالی بنگاه های فرهنگی عمومی و حمایت از بنگاه های فرهنگی خصوصی، توسط دولت ها با مشکل مواجه می شود و علی رغم تخصیص منابع و اعتبارات به دلیل عدم اقبال به رویکرد اقتصادی با فقدان مهندسی مشاور فرهنگی، سهم فعالیت های در توسعه اقتصاد ملی مشخص نمی گردد.
غفلت از این معنا، جوامع را به تدریج با تحلیل فرهنگی و سازمان و سامان فرهنگی، رکود فعالیت ها، ادبار به تولید و آفرینش و کاهش مصرف کالاها و خدمات فرهنگی، تغییر رفتارهای فرهنگی و اجتماعی و گرایش به توافق بر ناهنجاریها، رشد یأس و ناامیدی و در نهایت با فقدان عدالت و تعادل اجتماعی و فاصله گرفتن از اقتصاد رفاه و بروز بحران های ملی مواجه خواهد ساخت.
در مقابل برای تغییر رفتار و نگرش در مدیریت استراتژیک فرهنگی، اصلاح ساختاری در حوزه فرهنگ و هنر تدوین استراتژی و انتخاب مدل منطقی توسعه فرهنگی، دستیابی به نظام آماری و جمع آوری اطلاعات، شفاف سازی و اطلاع رسانی فرهنگی، سنجش ارزش افزوده بخش فرهنگ و هنر در اقتصاد ملی، تعیین سهم فرهنگ و هنر در تولید ناخالص داخلی، تجهیز و تخصیص منابع لازم، طراحی و کارآمد نمودن نظام آموزش فرهنگی از پی آمدهای قهری اتخاذ رویکرد اقتصادی به فرهنگ و هنر به عنوان مناسب ترین گزینه برای توسعه فرهنگی و مهندسی اجتماعی است.
هم اندیشی مدیران فرهنگی و هنری در مورد مقوله اعتیاد
تبادل نظر دست اندرکاران فرهنگ و هنر درباره راههای مبارزه با اعتیاد
مدیران و دست اندرکاران فرهنگ و هنر در باره راههای مبارزه با اعتیاد به تبادل نظر پرداختند.
به گزارش روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،محمد حسین صفار هرندی در جلسه هم اندیشی احصاء ملاک ها و شاخص های پیشگیری از آسیب های اجتماعی به ویژه اعتیاد برای تولید آثار فرهنگی و هنری که به همت دفتر پیشگیری از آسیب های اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شده بود، افزود: می توان عنصر فرهنگ و هنر را برای هشدار به دانش آموزان به استخدام درآورد تا ذهن و دل آنان مجذوب جاذبه های کاذبی همچون مواد مخدر نشود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مهار و کنترل معضل مواد مخدر از هر راه و روشی را مورد تاکید قرار داد و گفت :در این بخش باید متوسل به فرهنگ و هنر شد.
این عضو ستاد مبارزه با مواد مخدر اظهار داشت:هنر،این توانایی را داراست تا کودکان و نوجوانان را علیه سنت های ناپسند موجود در پیرامون محل زندگی شان ترغیب کند که این هدف مهمی در مبارزه یا پیشگیری از مواد مخدر به شمار می آید.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت:از طریق جریان فرهنگی هنری باید پیام های نیرومندی برای دانش آموزان و سایر مخاطبان صادر کرد تا این پیام بتواند موج انقلابی و شورشی علیه ناهنجاری مواد مخدر ایجاد کند.
صفار هرندی در ادامه تولید آثار تاثیر گذار در حوزه اجتماعی را مورد تاکید قرار داد و گفت:این گونه جلسات می تواند در یافتن شاخص های تاثیر گذار در تولیدات آثار فرهنگی و هنری نقش اساسی ایفا کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بررسی معضل اعتیاد از ابعاد گوناگون را مورد تاکید قرار داد و گفت: اینکه کمبود برخی امکانات برای جوانان چقدر می تواند در این حوزه تاثیر گذار باشد قابل تامل است اما چرا در غرب و آنجایی که محدودیت هایی از جنس محدودیت هایی که ما فکر می کنیم ندارند شاهد گسترش مواد مخدر هستیم.
وی روش صحیح به کارگیری عنصر فرهنگ و هنر را از دلایل موفقیت در این حوزه برشمرد و اظهار امیدواری کرد، این قبیل جلسات بتواند به راهکاری مناسب برای ورود به اصلی ترین نقطه مورد انتظار دست یابد.
مدیر کل دفتر آموزش و فرهنگ پیشگیری از آسیب های اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز طی سخنانی هدف از برپایی این جلسه را دست یابی به شاخص های همسو با اهداف مبارزه با معضلات اجتماعی برای تولید آثار فرهنگی و هنری برشمرد.
پرویز کرمی افزود: این جلسه می کوشد برنامه ها و فعالیت هایی برای سال آینده تعریف کند تا با سفارش آن به تهیه کنندگان در رشته های مختلف هنری اعم از تولید فیلم ،نگارش کتاب ،پژوهش ،انیمیشن ،سرود یا موسیقی،نتایج مطلوبی از آن کسب شود.
مدیر کل حوزه وزارتی اظهار داشت :تولید آثار باید برابر یافته های متخصصان حوزه آسیب ها اعم از روانشناسی ،جامعه شناسی ،دینی ،اجتماعی ،فرهنگی و مطابق با اصول و اهدافی باشد که در حال حاضر مد نظر ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور است.
حمید صرامی مشاور دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر با تقدیر از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به دلیل اهتمام در برنامه های ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: یکی از وزرایی که خیلی شدید به مقوله پیگیری از اعتیاد اهتمام دارند آقای صفار هرندی هستند و در ستاد هم حضور جدی دارند و به عنوان دغدغه ذهنی خودم احساس می کنم اگر همه وزرای دستگاههای فرهنگی به این مقوله وارد شوند قدر مسلم اتفاقات جدیدتری در حوزه پیشگیری از اعتیاد در کشور رخ خواهد داد.
در ادامه نارنجی ها،مدیر کل فرهنگی پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر به فقدان کارشناس رسانه مرتبط با پیشگیری اشاره کرد و افزود:در این حوزه باید نگاه خاصی را در حوزه پیشگیری ایجاد کنیم این که اول بدانیم اعتیاد چیست و چه ابعادی دارد و بعد این را در قالب رسانه و یا قالب های دیگر در بیاوریم.
فضایلی دبیر کل انجمن روزنامه نگاران هم در این جلسه گفت:در آسیب های اجتماعی هنوز ارزیابی دقیق نداریم که شرایط بحرانی است یا عادی؛ چون قطعا هیچ کدام از ما انتظار نداریم که شرایطی داشته باشیم که در کشور ما هیچ آسیب اجتماعی نباشد اگر مدینه فاضله را بخواهیم توصیف کنیم ممکن است به آن شرایط برسیم ولی در واقعیت این طور نمی شود از آن مدینه فاضله که بگذریم درجه بندی شرایط و نوع مواجهه در حوزه آسیب های اجتماعی مهم است.
محمد رضا باکیده رئیس انجمن سینمای جوان نیز با تاکید بر استفاده از هنر سینما و تلویزیون برای مقابله با آسیب های اجتماعی افزود: باید سینما و تاثیرش را بشناسیم و اینکه سینماگر و هنرمند ما تا چه میزان از مخاطب شناخت دارد.