تعریف رسانایی از دیدگاه جریان الکتریکی
اجسامی که میتوانند جریان الکتریسیته را بدون اتلاف زیاد (با مقاومت الکتریکی کم) از خود عبور دهند، رسانای الکتریسته خوانده میشوند.
افرادی که بیشتر با وسایل برقی کار میکنند، در هنگام کار از وسایلی استفاده میکنند که برق آنها را نگیرد. به عنوان مثال، کفشهای مخصوص پوشیده و مشغول کار میشوند. یعنی از آنجا که بدن انسان رسانا است، ازاینرو برای اینکه جریان برق از طریق بدن انسان به زمین منتقل نشود، (چون در این صورت برق گرفتگی اتفاق میافتد) باید از کفشهای مخصوص یا دستگشهای مخصوص استفاده کنند. دسته فازمتر مادهای عایق است و لذا میتوان با استفاده از آن به راحتی برای تشخیص وجود یا عدم وجود جریان برق استفاده نمود.
در همه ی این نمونه هاباید اطلاع داشته باشیم که چه اجسامی قابلیت انتقال جریان الکتریسیته را دارند و چه موادی فاقد این قابلیت هستند. دسته اول را رسانا و دسته دوم را نارسانا می نامند.
رسانایی هوا
شاید شما هم دیده باشید که برخی از آزمایش های الکتروستاتیک در هوای مرطوب به خوبی کار نمی کنند و شاید در برخی کتاب ها دیده اید که گفته شده آب موجود در هوای مرطوب باعث رسانایی هوا می شود. در واقع این اشتباه از آنجا رخ می دهد که برخی فکر می کنند که به دلیل اینکه آب ناخالص رسانا است و این رسانا در هوای مرطوب وجود دارد، باعث می شد که هوا نیز رسانا شود.
ولی اگر مقداری با مفاهیم الکتریسته آشنایی داشته باشید، می دانید که اگر بخواهیم هوا را رسانا کنیم، باید آن را پر از ذرات باردار متحرک کنیم. در حالی که بخار آب (که در هوای مرطوب وجود دارد) از ذرات باردار (یون ها) ساخته نشده و بخار آب، از لحاظ بار الکتریکی خنثی است، پس وجود بخار آب زیاد در محیط باعث زیاد شدن هدایت الکتریکی آن نمی شود. حتی قطرات معلق آب مایع که در مِه وجود دارد نیز خنثی است و تاثیری در کم یا زیاد شدن خاصیت رسانایی هوا ندارد.
آزمایشی برای تشخیص رسانایی مواد
شما می توانید با ساخت یک مدار ساده الکتریکی به بررسی خاصیت رسانایی الکتریکی مواد اطراف خود بپردازید. برای این کار نیاز به سیم، باتری و یک سرپیچ و لامپ دارید، کافی است که یک سر باتری را به وسیله سیم به یک پایه سرپیچ لامپ ببندید و به سر دیگر باتری سیمی را وصل نمائید، به سر دیگر سرپیچ لامپ نیز سیم دیگر وصل کنید، برای آزمایش مدار خود دو سر این سیم را به یکدیگر وصل کنید، مشاهده می کنید که لامپ روشن خواهد شد.
که این نشان دهنده این موضوع است که سیم مسی رسانای جریان الکتریکی است، حال این دو سیم را از هم جدا کرده و در بین آن ها اجسام مورد نظر خود را قرار دهید، مثلاً می توانید دو سر این سیم را به یک قطعه چوب، آب، یک قطعه فلز و دیگر اجسام مورد نظر خود وصل کنید و مشاهده کنید که در کدام حالت لامپ روشن خواهد شد.
این آزمایش را در هوای مرطوب نیز انجام دهید، مثلاً مدار الکتریکی خود را به داخل یک حمام آب گرم ببرید، ببینید که وقتی مدار در این فضا قرار می گیرد آیا لامپ روشن خواهد شد یا خیر. این هم روشی دیگری است که ببنید که هوای مرطوب رسانای جریان الکتریکی نمی باشد.