سلولهای بنیادی فولیکول مو
موی انسان دارای دو مرحله رشد سلولی میباشد مرحله آناژن و مرحله کاتاژن در طول مرحله آناژن سلولهای ماتریکس و سلولهای کراتینوسیت تمایز نیافته در منطقه بولبار تحت تاثیر مزانشیمال درم در پاپیلای ته فولیکول مو به سرعت تکثیر پیدا میکنند
این عمل باعث بلند شدن مو میشود. قبلا اثبات شده است که منطقه بولبار فولیکول مو دارای سلولهای بنیادی میباشد. بخشهای پایینی فولیکول مو در طی فرایند کاتاژن دچار سیر قهقرایی میشود
یکی از مشخصترین خصوصیات سلولهای بنیادی این میباشد که آنها دارای چرخه سلولی آهسته میباشند به کاربردن تیمیدین نشاندار میتواند باعث نشاندار کردن سلولهای بنیادی فولیکول مو شود و این سلولهای بنیادی بعد از نشاندار شدن به عنوان label retaining cell
LRCs شناخته میشوند. در سال 1990 کوتسارلیس اثبات کرده است که این سلولها در منطقه Bulge موش وجود دارد.
یک مطالعه دیگر اثبات کرده است که این ماده سلولهای این منطقه را برای مدت 14 ماه نشاندار میکند.
The bulge region contains keratinocyte stem cells with a highly proliferative potential
LRC یک روش متداول برای شناخت سلولهای بنیادی این منطقه میباشدآزمایشات مختلفی کولونوژنیک بودن این سلولهای بنیادی را اثبات کرده است این آزمایشات شامل CFE یا colony forming efficiency میباشد.
Bulge cells are multipotent
یک خصوصیات دیگر در مورد این سلولهای این میباشد که اینها multipotent میباشنددر تحت شرایط کشت خاص تمایز این سلولهای بنیادی به سمت سلول عصبی نشان داده شده است
Isolation of enriched bulge cell population
میکرو دیسکشن بر اساس مورفولوژی سلولهای فولیکول مو برای جداسازی این سلولهای بنیادی مورد استفاده قرار میگیرد. این تکنیک وقتگیر میباشد و خالص سازی سلولهای بنیادی قابل اطمینان نمیباشد.استفاده از مارکر سلولی برای خالص سازی این سلولهای بنیادی بسیار کارامد میباشد.کراتین 15 به طور مکرر توسط سلولهای bulge فولیکول مو بیان میباشد.آنتی بادی برخلاف کراتین 15 بیرونیترین لایه غلاف ریشهای خارجی را رنگ میکند.(outer root sheath
این منطقه نزدیک عضله ارکتور پیلی مو قرار دارداین رنگ امیزی کمتر در قسمتهای پایین فولیکول مو شاهده میشود پس این رنگ امیزی روش مطمئنی برای خالص سازی این سلولهای بنیادی نمیباشد.بیان شدن CD34 یک مارکر دیگر این سلولها روش دیگری برای خالص سازی این سلولهای بنیادی در bulge فولیکول مو میباشد. این مارکر برای شناسایی این سلولها در انسان مفید نمیباشد.مشخص کردن مارکرهای سطحی در سلولهای بنیادی بولج انسان برای تحقیقات در مورد سلولهای بنیادی فولیکول مو انسان ضروری میباشد. خالص سازی این سلولهای بنیادی در انسان به روش:
laser capture microdissection (LCM)
صورت میگیرد.این روش شامل میکرو اری این سلولهای بنیادی و مقایسه این سلولها با 4 نوع سلول غیر بنیادی دیگر میباشد.دراین روش مارکرهای CD200 و CD59 دراین سلولها upregulate میشد و مارکرهای CD24.CD34.CD71.CD146 در انها downregulate میشد.CD200 بهترین مارکر برای شناسایی سلولهای بنیادی فولیکول مو میباشد این سلولهای بنیادی به صورت:
CD200hi24low34low71low146low
مشخص میشوند.مارکر دیگری که در این سلولهای بنیادی بیان میشود مارکر:
frizzled homolog 1 (FZD1)
میباشد.
The molecular signature of bulge cells
دو دیدگاه مختلف 57 ژن overlap را در سلولهای bulge موش شناسایی کرده اند.این شامل ژنهای دخیل در فرایند تکثیر تمایز این سلولها مانند:
Gas1 (growth arrest specific 1), Idb (inhibitor of DNA binding) genes, S100 genes and Tnc (tenascin C)
میباشد.wnt و BMP دو مسیر داخل سلولی مهم در فولیکولهای مو میباشد.
Gene mouse human
up K15 up
up WIF1 up
up DKK3 up
up FZD (1 or 2) up
up TGFb2 up
CD200 up up
CD34 up down
LTBP2 up down
CD71 down down
DIO2 - up
ANGPTL2 - up
Bulge cell biology: from the bench to the clinic
این سلولهای بنیادی میتواند منبع خوبی برای برای سلول درمانی بیماریهای جلدی باشند.یکی از مهمترین بیماریهای استفاده از سلولهای بنیادی bulge در درمان بیماری alopecia میباشد.(43)در موش ساختن دوباره فولیکول مو با تولید درجا فولیکول مو انجام شده است(29)در این آزمایش اثبات شده است که که سلولهای bulge تشکیل فولیکولهایی را داده اند که وارد چرخه سلولی شدند.(13)چنین روشی در انسان هنوز انجام نشده است.انتقال ژن به سلولهای بنیادی bulge باعث میتواند در درمان بعضی بیماریهای مادرزادی موثر باشد به خاطر اینکه bulge cells توانایی ساکن شدن در اپیتلیوم بین فولیکولی را دارا میباشند انتقال ژن به درون این سلولها روش جدیدی در درمان بیماریهای ژنتیکی مانند:
epidermolysis bullosa (EB)
میباشد.این سلولهای بنیادی به نظر میرسد که نقش مهمی در تولید تومور داشنه باشند.این سلولهای بنیادی هرچند دارای سیکل سلولی آهسته میباشند اما این سلولهای بنیادی میتوانند جهش پیدا کرده و باعث ایجاد کارسینوما شوند.