پمپ های هیدرولیکی :
وقتی پمپ هیدرولیک کار می کند، دو عمل انجام می دهد. اول، عمل مکانیکی اش در ورودی پمپ خلاء ایجاد می کند که به فشار اتمسفری امکان می دهد تا مایع را از مخزن به پمپ براند. دوم، عمل مکانیکی اش این مایع را به خروجی پمپ می رساند و آن را به سیستم هیدرولیک واردکند.
یک پمپ جریان یا حرکت کایع را ایجاد می کند : فشار تولید نمی کند. جریان لازم جهت گسترش فشار را فراهم می کند که عملی از مقاومت به جریان سیال در سیستم می باشد. برای مثال، فشار سیال در خروجی پمپ برای پمپ بدون اتصال به سیستم صفر است. به علاوه، برای پمپ در سیستم، فشار فقط تا حد لازم جهت غلبه بر مقاومت بار افزایش می یابد.
طبقه بندی پمپ ها :
تمام پمپ ها به عنوان جابه جایی مثبت یا جابه جایی غیر مثبت طبقه بندی می شوند. اکثر پمپ های مورد استفاده در سیستم های هیدرولیک جا به جایی مثبت هستند.
پمپ جابه جایی غیرمثبت جریان پیوسته ایجاد می کند. هر چند، چون در برابر لغزش لاک و هر داخلی مثبت فراهم نمی کند، بازده اش با تغییر فشار تغییرات قابل توجهی دارد. پمپ های سانتریفوژی و پروانه ای مثالهایی از پمپ جابه جایی غیرمثبت هستند.
اگر دریچه ی خروجی یک پمپ تغییر مکان غیرمثبت مسدود شود، فشار زیاد می گردد و بازده تا صفر کاهش می یابد. اگرچه عامل پمپ کننده پمپ هیدرولیکی وسیله ای مکانیکی است که انرژی مکانیکی را به انرژی هیدرولیک تبدیل می کند. نیروی لازم جهت حرکت مایع را فراهم می کند، پس انرژی را انتقال می دهد.
به حرکت ادامه می دهد، جریان به علت لغزش درون پمپ متوقف می گردد. در پمپ های جابه جایی مثبت، لغزش در مقایسه با جریان خروجی حجمی پمپ ناچیز است. اگر دریچه ی خروجی مسدود شود، فشار بی درنگ زیاد می شود تا حدی که عامل یا محفظه ی پمپ از کار می افتد (احتمالاً در صورتی که اول میل گاردان نشکند، منفجر می شود)، با حرکت دهنده ی اصلی پمپ از کار می افتد.
قاعده ی جابه جایی مثبت :
یک پمپ جابه جایی مثبت پمپی است که همان میزان از مایع را برای هر سیکل چرخشی عامل پمپ توزیع می کند. تحویل و توزیع ثابت در طول هر سیکل به علت تناسب مقاومت مشابه بین عنصر پمپ و محفظه ی پمپ امکان پذیر است. به عبارت دیگر، میزان مایعی که در پمپ جابه جایی مثبت از عنصر پمپ می لغزد حداقل است و در مقایسه با توزیع تئوری حداکثری ناچیز است. توزیع در هر سیکل تقریباً بی تغییر باقی می ماند، بدون توجه به تغییرات فشاری که پمپ در مقابل آنها کار می کند. توجه کنید که اگر لغزش مایع زیاد باشد، پمپ به درستی عمل نمی کند و باید تعمیر یا تعویض شود.
پمپ های جابه جایی مثبت می توانند جابه جایی ثابت یا متغیر باشد. بازده پمپ جابه جایی ثابت در طول هر سیکل پمپ و در سرعت فرضی پمپ ثابت باقی می ماند. بازده جابه جایی متغیر با تغییرهندسه ی محفظه تغییر می کند.
نامهای دیگر برای توصیف این پمپ ها شامل هیدروستاتیک برای جابه جایی مثبت و هیدرودینامیک برای جابه جایی منفی یا غیرمثبت است. هیدرواستاتیک بدان معناست که پمپ انرژی مکانیکی را به انرژی هیدرولیکی تبدیل می کند و مقدار و سرعت مایع به طور قابل قیاسی اندک است. در پمپ هیدرودینامیک، سرعت مایع و جنبش آن زیاد است؛ فشار خروجی در واقع به سرعتی بستگی دارد که مایع با آن سرعت جریان دارد.
پمپ های دو سویه یا پیستونی :
اصل جابجایی مثبت در پمپ نوع پیستونی به شکل خوبی توضیح داده می شود که ابتدایی ترین پمپ جابه جایی مثبت است (شکل 1 ).
به محض گستردگی پیستون، خلاء نسبی تولید شده در محفظه ی پمپ مایع را از طریق دریچه ی کنترل ورودی از مخزن به محفظه رانده می شود. خلاء نبشی به استقرار محکم دریچه یکنترل خروجی کمک می کند. حجم مایع رانده شده به محفظه به علت هندسه ی پوشش پمپ، در اینجا، سیلندر معلوم می شود.
به محض جمع شدن پیستون، دریچه ی کنترل ورودی دوباره مستقر می شود، دریچه را می بندد و نیروی پیستون دریچه ی کنترل خروجی را کنار می برد و مایع را به بیرون پمپ و درون سیستم می راند. در هر سیکل رفت و برگشتی میزان مشابهی از مایع از پمپ بیرون رانده می شود.
تمام پمپ های جابه جایی مثبت حجم مشابهی از مایع را در هر سیکل توزیع می کند (بدون اهمیت به این که چرخشی اند یا رفت و برگشتی).
این خصوصیت فیزیکی پمپ است و به سرعت رانش بستگی ندارد. هرچند، هرچه پمپ سریعتر رانده شود، حجم کلی مایع تحویلی بیشتر می شود.
پمپ های چرخشی یا گردان :
در این پمپ ها، حرکت گردان مایع را از دریچه ی ورودی پمپ به خروجی حمل می کند. پمپ های گردان معمولاً با توجه به نوع عنصری که مایع را حرکت و منتقل می کند طبقه بندی می شوند، طوری که ما از پمپ گردان نوع دنده ای، لوپی، پره ای یا پیستونی صحبت می کنیم.
پمپ های بیرونی – دنده ای :
پمپ های دنده ای را می توان به انواع بیرونی و داخلی تقسیم بندی کرد. پمپ دنده ای بیرونی در شکل 2 مشهود است. این پمپ ها با دنده های سکه ای، مارپیچی، جناغی دنده ای وجود دارند. دنده های سکه ای مستقیم آسان ترین برش را دارند و گسترده ترین کاربرد را دارند. دنده های مارپیچی و جناغی بی صداترند ولی گران ترند.
پمپ دنده ای با حمل مایع مابین دندانه های دو دنده ی توری شبکه ای جریان می یابند. یک دنده با میل گاردان حرکت می کند و چرخ دنده ی میانی را می گرداند. محفظه های شکل گرفته میان دندانه های دنده ی مجاور با غلاف و صفحات جانبی (یا ضخامت فشار) محصورند.
به محض جداشدن دندانه ی دنده در ورودی پمپ خلاء نسبی تولید می شود، مایع در داخل جریان می یابد تا فضا را پر کند و در اطراف خارج دنده ها حمل می شود. چون دندانه ها دوباره در پایان خروجی گیر می افتند، مایع در آن رانده می شود.
کارآیی حجمی پمپ های دنده ای تحت شرایط بهینه تا 93% است. حدفاصله ی مجاز بین وجود دنده، تاج دندانه ی دنده ای و محفظه یا غلاف در هر حجم پمپ شده در فشاری ثابت افت نسبتاً ثابتی به وجود می آورد. این بدان معناست که بازده حجمی در سرعت و جریان ضعیف کم است، پس پمپ های دنده ای باید نزدیک به حداکثر سرعت طبقه بندی شده ی شان کار کنند.
هرچند افت از طریق فاصله ی مجاز با فشار زیاد می شود، این افت یا اتلاف به محض تغییر بازده و سرعت تقریباً ثابت است. برای یک پمپ افت تا حدود 1.5 gpm از صفر تا 2000 psi بدون درنظرگیری سرعت، زیاد می شود. تغییر در لغزش با تغییر فشار وقتی تأثیر اندکی بر عملکرد دارد که با بازده و سرعت های بالاتری کار کند. پمپ دنده ای بیرونی نسبت به آلودگی موجود در نفت به طور قابل توجهی مصرف هستند، این آلودگی درصد فرسایش را زیاد و کارایی را کم می کند، ولی بعید است که توقف و از کار افتادگی ناگهانی رخ دهد.
پمپ های لبی :
پمپ لبی پمپ دنده ای خارجی گردان است( شکل 3 ).
در شیوه پیش رانی دنده ها متفاوت از پمپ دنده ای خارجی متعارف می باشد. در پمپ دنده ای، یک دنده دیگری را پیش می راند. در پمپ لبی، هر دو لب از طریق رانشگر دنده خارج از محفظه ی پمپ، پیش رانده می شوند.
پمپ های پیچی :
پمپ پیچی یک پمپ دنده ای جریان محوری است (شکل 4 ).
یک نوع از این پمپ ها شامل تک پیچ، دو پیچ و سه پیچ است. در پمپ تک پیچ، روتور حلزونی به طور نام مرگزی در استاتور داخلی می چرخد. پمپ دو پیچ شامل دو روتور به صورت موازی در هم گیر کرده است در محفظه ی ماشیت متده با مقاومت های نزدیک به هم می چرخد. پمپ سه پیچ شامل روتور مرکز رانشی با دو روتور چرخ دنده ای میانی درهم گیر افتاده است، روتورها درون محفظه ی ماشین شده با مقاومت های مشابه حرکت می کند.
جریان از طریق پمپ پیچی محوری است و در مسیر روتور نیرو است. مایع هیدرولیک ورودی که روتورها را محصور می کند به محض چرخش روتور محصور می شود. این مایع با چرخش روتورها در امتداد محور به طور یکدست فشار داده می شود و به انتهای دیگر رانده می شود.
توجه کنید که مایع توزیع شده با پمپ های پیچشی نمی چرخد، بلکه به طور خطی حرکت می کند. روتورها مثل پیستونهای بی پایانی کار می کنند که به طور پیوسته به جلو حرکت می کنند. حتی در سرعت بالاتر هم مکثی وجود ندارد. عدم وجود مکث و توقف و این حقیقت که هیچ تماس فلز نافلز وجود ندارد باعث عمل بسیار بی صدای پمپ ها می گردد.
پمپ های بزرگتر به عنوان پمپ های کم فشار و پر حجم در فشردگی زیاد به کار می روند. دیگر کاربردها شامل سیستم های هیدرولیک در زیردریایی ها و جاهایی است که صدا باید تحت کنترل باشد.
پمپ های دنده ای داخلی :
پمپ های دنده ای داخلی، شکل 5 ، دنده ی داخلی و خارجی دارند. چون ایت پمپ ها در داخل یک یا دو دندانه کمتر از بیرون دارند، سرعت نسبی دنده های داخلی و بیرونی در این طرحها اندک است. برای مثال، اگر تعداد دندانه ها در دنده های داخلی و خارجی به ترتیب 10 و 11 باشد، دنده ی درونی 11 دور می گردد، در حالی که بیرونی 10 بار می گردد. این سرعت نسبی اندک به معنای درصد فرسایش اندکی است. این پمپ ها واحدها ودستگاههای فشرده و کوچکی اند.
پمپ های لاک و مهر هلالی و قوسی :
پمپ دنده ای داخلی هلالی شامل دنده ی درونی و بیرونی جدا شده به وسیله ی مهر و موم به شکل هلال است. چرخ دو دنده در یک مسیر حرکت می کنند. در حالی که چرخ دنده ی داخلی سریعتر از بیرونی می چرخد. روغن هیدرولیک به پمپ در نقطه ای فرو داده می شود که دندانه ی دنده شروع به جدا شدن می کند و به خروجی در فضایی بین هلال و دندانه های هر دو چرخ دنده حمل می شود.
نقطه ی تماس دندانه ی چرخ دنده لاک و مهر را شکل می دهد، همان کاری که فاصله مجاز اندک هلال می کند. هرچند در گذشته این پمپ عموماً برای خروجی های پایین، با فشار کمتر از 1000 psi به کار می رفت، مدل 2 مرحله ای 4000 psi اخیراً موجود است.
پمپ های Gerotor :
پمپ دنده ای داخلی Gerotor شامل یک جفت چرخ دنده است که همیشه در تماس لغزشی اند. دنده ی داخلی یک دندانه بیش از چرخ دنده ی Gerotor دارد. هر دو چرخ دنده در یک مسیر می چرخند. روغن به درون محفظه ای فرو داده می شود که در آن دندانه ها جدا هستند و وقتی تزریق می شود که دندانه ها شروع به گیرافتادن دوباره می کنند. مهر و موم با تماس لغزشی ایجاد می شود.
عموماً، پمپ دنده ای داخلی با لاک و مهر فشار نوک دندانه در سرعت کمتر کارایی حجمی بیشتری از نوع هلالی دارد. کارایی کلی و حجمی این پمپ ها مثل کارایی پمپ های دنده ای خارجی در گستره ی کلی مشابهی هستند. هرچند، حساسیت این ها به آلودگی تا حدودی بیشتر است.
پمپ های پره ای :
در این پمپ ها، تعدادی پره در شکاف هایی در یک روتور می لغزند روتوری که در یک غلاف یا رینگ می چرخد. این غلاف ممکن است با مرکز روتور نا هم مرکز باشد، یا ممکن است بیضی شکل باشد. (شکل 6 ).
در بعضی طرحها، نیروی سانتیریفوژی پره ها را در تماس با غلاف نگه می دارد در حالی که پره ها و خارج از شکاف ها با لنگی غلاف رانده می شوند. در یک پمپ پره ای، قرهای سبک پره ها را در مقابل غلاف نگه می دارد. در طراحی دیگر، پین های فشرده شده پره ها را به طرف بیرون فشار می دهند.
در طول چرخش، به محض زیاد شدن غلاف یا فضای بین پره ها، روتور و غلاف، حجم به وجود می آید، و فشار جوی روغن را به درون این فضا می راند، که سمت ورودی پمپ است. به محض کاهش فضا، مایع از طریق دریچه های دشارژ به بیرون رانده می شود.