کندو ( Hive ) :
هر شانه ( Comb )در یک کندو ، عبارت از یک ورقه عمودی مومی است که به قسمت بالا و کنارههای یک حفره بطور
محکم چسبیده است . حجرههای کارگر ( Worker cells ) که در آنها کارگران پرورش مییابند و عسل یا گرده در آنها ذخیره میشود ، عرض این حجرهها تقریباً 5 میلیمتر است و عرض حجرههای نر ( Drone cells ) 6 میلیمتر میباشد و به کار پرورش زنبورهای نر و ذخیره کردن عسل میآید ، حجرههای ملکه ( Queen cells ) بزرگ و عمودی است و شبیه بادام زمینی میباشد و بطرف پایین باز میشود و در طول حاشیه قسمتهای تحتانی ساخته شده و محلی است که برای پرورش ملکه میباشد . موم ( Wax ) به صورت ورقههای کوچکی توسط غدههای موجود در جیبهای ( Pockets ) زیر شکم زنبورهای کارگر ترشح میگردد . شانه یکبار که تشکیل شد برای سالها مورد استفاده قرار میگیرد . حجرهها به منظور استفاده همیشگی نظیف و آراسته نگاهداشتهاند.
زنبوران عسل تقریباً تنها جانورانی هستند که تهویه مطبوع را انجام میدهند . در تابستان زنبورها برای تهویه کندو با بالهایشان شدید باد میزنند تا حرارت داخلی را به منظور پرورش نسل در حدود 33 درجه نگاهدارند و آب اضافی عسل را در حجرههای باز تبخیر سازنند . در هوای گرم و خشک ، زنبورها برای مرطوب ساختن محیط و یا در صورت لزوم رقیق کردن عسل آب به داخل کندو حمل میکنند . در زمستان که ذخیرههای عسل به مصرف غذا میرسد ، زنبور تشکیل دستههای با هم فشرده و متراکمی داده و در اثر حرکات بدن و بالها تولید گرما میکنند . این دستهها در حرارت 14 درجه یا پایین تر تشکیل میشوند و میتوانند حرارت کندو را حتی هنگامیکه هوای خارج در صفر درجه یا پایین تر باشد تا 24 یا 30 درجه بالا ببرند . اجتماع ( کولونیهای ) زنبوران در نتیجه کمیابی شهد یا گرده و تخلیه ذخیرههای عسل در زمستان تقلیل مییابد . زنبورهای بالغ توسط وزغها ( Toads ) ، راسوها (Skunks ) و خرسها خورده میشوند ، علاقه خرس به عسل همیشه ضربالمثل است . دو بیماری خطرناک و منهدم کننده نسل ، در زنبوران عسل وجود دارد که در صورت عدم مقابله و مبارزه با آنها تلفات سنگین به اجتماعات آنها وارد میشود .
حشرات دیگر :
شکل وعمل اندامها در حشرات بجز تعدادی از حشرات اولیه در بقیه حشرات مشابه است . حیوان بالغ دارای یک جفت شاخک و چشمهای ساده و مرکب میباشد .
قسمتهای مختلف سرباهم جوش خورده است . سینه حشرات دارای سه قطعه میباشد ، و همگی دارای شش پا هستند و بنام شش پایان ( Hexapoda ) نیزنامیده میشوند . شکم این جانوران مشخص و بند بندی است .اعضای راستهها ( Orders ) ، خانوادهها ( Families ) و گونههای ( Species ) گوناگون حشرات از نظر جزئیات ساختمانی و عادات ، اختلافات زیادی با یکدیگر دارند . بسیاری از مشخصاتو کیفیفت ساختمانی آنها مربوط به تغییرات سازگار شدن (Adaptive modifications )حیوان نسبت به شرایط خاص زندگی است که ذیلا شرح داده می شود .
رنگ آمیزی :
رنگ حشرات در نتیجه رنگدانه ها (شیمیایی) یا ساختمان سطحی (فیزکی). یا ترکیبی از اینها حاصل می شود . بعضی از رنگدانه ها دراسکلت خارجی و بقیه در برون پوست یا قسمتهای عمیق تر ، جای گرفته . رنگهای قوس و قزحی بعضی سوسکها ، پروانه ها و غیره از طرز مخصوص تابش نور روی برجستگیها یا ستیغهای میکروسکوپی سطح یا صفا متوازی کیتینی پدید می آید . بسیاری از حشرات رنگ حفاظی دارند به طوری که با محیطهای مجاور خود شباهت پیدا می کنند به عبارت دیگر همرنگی با طبیعت دارند . بعض از حشرات سیار بد طعم است . این حشرات دارای رنگهای مخصوصی هستند به نام رنگ خطر . برخی گونه های بی آزار که دارای طعم زننده نمی باشند رنگ یا شکل ظاهری حشرت دیگر را که مزه یا سمی هستند تقید می نماین . کوتیکول (Cuticle )خارجی غالبا مومی است و به سهولت مرطوب نمی شود . این کیفیت به سود حرات است به همین جهت در مورد مبارزه با گونه های موذی با بعضی مواد شیمیای اشکلتی ایجاد می کند . در بعضی حشرات آبی و سوسکها شکل حیوان متناسب با سنا در آب شده است در سوس حمام (Cockroaches )و غیره که در شکافها زندگی می کنند دارای شکل مخصوص متناسب با محل زندگی آنها ست و در سنجاقکهای (Dragon-fies )تند پرواز به شکل تفنگ می باشد . بدن در بسیاری از حرات دیگر از نظر عادات و روشهای زندگی تواق و سازگاری آشکاری نشان نمی دهد . پوشش مومی بید هی شبانه (Nocturnal moths ) ممکن است آنها را در برابر سرما تا اندازه ای محافظت کند و موهای موجود در بسیاری مگسها و زنبور ها جهت جمع آوری گرده می باشد .
شاخکها (Antennae ) معمولا بارک بوده و دراز یا کوتاهند . در پشه ها معمولی و پروانه های شب شاخکها پردار (Plumed ) است و در انواع سوسکها دارای اشکال مختلفی است . تمام حشرات دارای چشم می باشند وی عض لاروها که به حالت پنهان از نور زندگی می کنند فاقد چشمند و نیز بعضی بالغ ها که در حفره ها یا لانه های موریانه ها و مورچه ها به سر می برند . بع شپشها ی گزنده و سته های غیر جنسی بعضی مورچه ها و اغل موریانه ها نیز فاقد چشم می باشند . قطعات دهانی حشرات دو نوع است یا برخی خرد کردن و جویدن به کار می رود مانند ملخها و یا جهت مکیدن بکار می رود مانند زنبور عسل و در نو مکنده ، عده ای از حشرات که ازخون جانوران دیگر تغذیه می کنند ، مانند ککهای نیش زننده )Bie )و شته ها که نباتات را سوراخ می کنند ، سوراخ کننده(Puncture ) می باشد .
پاهای شرات برسب عملی که انجام می دهد ، تغییرات پیدا می کنند مثلا در سوسک مخطط یا سوسک ببر (Tiger beetles )پاها برای دویدن بکار می رود این سوسک زمین را سوراخ می کنند و از شرات دیگر تغذیه می نمایند . پاها در ککها برای جهیدن است و در حشرات آبی جهت شنا کردن می باشد . آبدزد کها به کمک پاها زمین را سوراخ می کنند . در بعضی حشرات مانند آبروها (water striders ) پا ، جهت سرخوردن می باشد این شرت بدنی باریک دارند و پاهای آنها به طوی است و در آبهای شیرین زندگی می کنند و در سط آب شنا می نمایند .
بالها ، معمولا نازک و غشایی است . بالهای پیشین در قاب باان خت شده و به صورت غلافهایی (Elytra ) در آمده است در راست بالان (Orthoptera )چرم مانند شده و در نیم بالان (Hemiptera ) نیمه قدام بالها ضخیم شده است . در مگسها بالها عقبی تدی به عضوهالتر مانند گردیده است که اندام تعادلی (Balancing organs ) حیوان می باشد بالهای قدامی در بعضی از حشرات تقلیل یافته کوچک شده است . حشرات اولیه (Thysanura,Protura ) ، شپشها ، ککها و بعضی اشکال انگی دیگر فاقد با می باشند در موریانه ها و مورچه ها جز دسته های جنسی بال وجود ندارد . رگبالها نیز در انواع شرات بسیار مختف است . تعداد رگبالها در بعضی شرات بسیار زیاد و در عده ای تقلیل یافته ست .
در جنین بسیاری از شرات ضمایم شکمی موجود است ولی در بالغها دنباله های شکمی (Cerci )و اندامهای جفتگیری موجود است و ضمایمی دیگر وجود ندارد .
عکس
عضلات در حشرات ، متعدد و مرکب است در لارو کرمی شکل حشرات
( Caterpillar ) مخصوصاً لاروکرمی شکل پروانهها تقریباً 2000 عظله وجود دارد . اغلب حشرات از نظر قدرت در مقایسه با جانوران بزرگتر خیلی نیرومندتر هستند . مثلاً زنبور عسل میتواند 20 برابر وزنش را بکشد و میتواند هنگام پرواز باری برابر وزنش را بلند کند و این امر در باره مورچهها نیز صادق است . در ناحیه سر حشرات عضلات کوچکی وجود دارد که در حرکت شاخکها آروارههای زبرین و زیرین بکار میرود . در سینه عضلات بزرگ قوی وجود دارد که برای حرکت بالها و پاهاست . عظلات ناحیه شکم کوچکتر از عضلات سینه است .
دستگاه گوارش نسبت به عادات و روشهای غذایی تغییرات گوناگون نشان میدهد . غدههای بزاقی حشرات خون مکنده مواد ضد انعقادی ترشح میکند که مایع خون را در موقع بلعیدن و گوارش به صورت طبیعی حفظ مینماید .
تنفس در بیشتر حشرات توسط یک دستگاه نایی انجام میگیرد ولی در فنرتمان
( Collembola ) و بعضی بیشاخکان ( Protura ) و برخی لاروهای انگل داخلی از راه پوشش نازک بدن تنفس صورت میگیرد . حشرات ابزی بالغ که در آب فرو رفته و غوطه میخورند روی سطح خارجی بدنشان که غیر قابل نفوذ است یا یزر بالهایشان ورقهای از هوا حمل میکنند که برای تنفس آنها بکار میرود . بعضی لاروهای آبزی از قبیل لارو پشهها منفذیهای تنفسی ( Spiracles ) خود را تا بالای سطح آب امتداد میدهند و از اکسیژن هوا تنفس مینمایند ولی لاروهای مگسهای ابریشم ( Caddis – flies ) که لارو آن در پیلههای مسطور از شن در آب شیرین وجود دارد دارای آبششهای ( Gills ) نازکی هستند که بنام آبششهای نایی مخرجی موسوم است و اکسیژن محلول در اب را میگیرد ولی هیچکدام از آبششهای آنها با آبششهای سخت پوستان شباهت ندارد . بعضی لاروها که در زیر کودها و زبالههای کم اکسیژن زندگی میکنند احتمالاً احتیاجات تنفسی خود را بوسیله اکسیژن حاصله از سوخت و ساز ( متابولیسم ) مواد غذایی مینمایند .
دستاه عصبی در حشرات پست و بسیاری از لاروهای حشرات تکامل یافتهتر، شبیه دستگاه عصبی کرمهای حلقوی است و در هر قطعه بدن عقدههای ( Ganqlia ) زوج وجود دارد ولی در بالغهای بعضی مگسها و غیر عقدههای خلفی در قسمت جلو بدن متمرکز شده است .
تولید صدا در بسیاری از راست بالان ( Orthoptera ) ، نیم بالان ( Mosquitones ) مانند جیرجیرکها ( Cicadas ) ، بعضی بیدها ( Moths ) ، برخی پشهها ( Mosquitoes ) ، بعضی مگسها ، سوسکها و زنبوران عسل امکان پذیر است . چگونگی تولید صدا مختلف است و در عدهای ممکن است صرفاً در اثر طرز پروازشان باشد .
گاهی صدا به علت مالش قسمتی از پا روی رگبالها یا روی برآمدگیهای کناری بدن و یا ارتعاش بالها هنگام پرواز و غیره باشد .
توانای تولید نور در کرم شب تاب ( Glow-worm ) ، مگس شب تاب ( Fire-fly ) و غیره وجود دارد .
انتشار : بعضی حشرات در یک قاره یا بیشتر وجود دارند و تعداد آنها نیز فوقالعاده زیاد است . در حالی که سایر گونهها فقط در نواحی محدودی زندگی مینمایند .حشرات از سطح دریا تا 6100 متر در مرتفعترین کوها وجود دارند . حشرات طبیعتاً محدود به نواحی و اماکنی هستند که در آنجا گیاهان غذایی آنها میروید . با برسیهای که انجام شده معلوم گردیده است که بسیاری از حشرات، در تمام مواقع در هوا زندگی میکنند . اکث این حشرات در ارتفاع پایینتر از 300 متر وجود دارند ولی بعضی را تا ارتفاع 4260 متر نیز پیدا کردهاند . عدهای از حشرات با وسایل نقلیه از محلی به محل دیگر انتقال پیدا میکنند . بعضی از حشرات در سواحل میان خطوط جزر و مد زندگی مینمایند . تعدادی در سطح اقیانوسها زندگی میکنند و بالاخره عدهای حشرات دریایی غوطهور نیز وجود دارند .
وجود فصلی :
زندگی در خشکی حشرات را در معرض شرایط محیطی زیادتری نسبت به حشرات ساکن دریاها و آبهای شیرین قرار میدهد . حشرات مخصوصاً نسبت به تغییرات فصلی از لحاظ حرارت و منبع غذا مثلاً در فاصله میان تابستان و زمستان و وفور یا گمیابی گیاهان مقاومت نشان میدهند . گونههای مختلف ، به طریق گوناگون با این مسائل و مشکلات تطابق و سازگاری یافتهاند . بسیاری گونهها در فصول گرم فراوانند و در مواقع دیگر خیلی تقلیل مییابند . بعضی از زنبورهای بالغ در سراسر زمستان در پناهگاههای خود مخفی میشوند و سوخت وساز ( متابولیسم ) بدنشان بسیار تقلیل مییابد و زمستان را به حالت خواب میگذرانند ( Hibernate ) . بقیه به شکل لارو یا شفیره ( Pupae ) زنده میمانند . در بسیاری از گونهها ، همه افراد در پایان فصل گرما میمیرند و فقط تخمهای آنهاست که به سیر تکامل خود ادامه میدهد و در بهار آینده از تخم خارج میشوند .
ادراکات حسی و رفتار :
حشرات به بسیاری از محرکات که حواس انسان را تحریک میکند از قبیل نور ، تحریکات شیمیایی ( بویایی ، چشایی ) بساوایی و صدا جواب میدهند ، ولی ادراکشان از لحاظ نوع و اندازه و اهمیت متفاوت است . این جانوران نسبت به محرکات شیمیایی بسیار حساسند . بعضی نسبت به اشعه ماورای بنفش عکسالعمل نشان میدهند ولی نسبت به اشعه قرمز و زیر قرمز بی تفتوت میمانند . این عکسالعملها ، به حشرات دریافتن غذا ، جفت و پناهگاه برای خود و تخمها و بچههایشان کمک میکند .