تحقیق مقاله مطالعه چیدمان مجتمع

مطالعه چیدمان مجتمع

در یک واحد تولیدی ، ساختمان ها و ابنیه و کلیه قسمت ها را می توان به سه بخش تقسیم بندی نمود :

سالن ها و تأسیسات مربوط به تولید که بصورت مستقیم در امر تولید دخالت دارند مانند گلخانه ها، سیستم های گلخانه ای درون گلخانه و سیستم های کنترل و فرمان مربوط به گلخانه ها.

ابنیه و تأسیسات خدماتی که به نوعی باعث ایجاد خدمات جهت سالن های تولید هستند مانند انبار، اتاق بسته بندی و سورتینگ ، استخر ، مخازن مربوط به ذخیره سوخت ، موتور خانه و اتاق کارگری

ابنیه و تأسیساتی که به هیچ وجه در کار تولید دخالت مستقیم ندارند مانند اتاق نگهبانی ، مدیریت سرویس های بهداشتی و غیره ...

تعیین سطح زیربنایی هر یک از واحدهای فوق الذکر باید به گونه ای باشد که متناسب با وسعت واحدهای تولید ، میزان محصول تولیدی ، افرادی که در هر واحد شاغل هستند ، میزان آب ، سوخت و برق مورد نیاز باشد.

معمولاً سالن های تولید را در فاز اول به متراژ حداکثر بنا نمی نمایند ولی شبکه های آبرسانی و سوخت رسانی و برق رسانی و همچنین ابنیه های زیر بنایی و غیر تولیدی را مانند انبار ، نگهبانی ، مدیریت ، انبار لوازم و غیره را براساس حداکثر سالن تولیدی احداثی درسال های بعدی در نظر می گیرند که دیگر نیازی به گسترش این ابنیه در سال های بعدی نداشته و فقط اقدام به توسعه واحدهای تولید می نمائیم . در سال اول ، به علت عدم آشنائی کامل متقاضیان به کشت های گلخانه ای ، عدم شناخت صحیح متقاضیان از بازارهای منطقه و نحوه عرضه محصول به بازار و بسته بندی و چیدمان محصول ، متراژ سالن های تولید را کمتر در نظر گرفته و در سال های بعدی ، با شناخت صحیح تر از بازارهای تولید و آشنائی بیشتر با نحوه کشت و مدیریت گلخانه, شخص متقاضی می تواند متراژ گلخانه خود را متناسب با کشش بازار گسترش دهد. بنابراین طرز چیدمان واحدها و سالن های تولید باید به گونه ای باشد که در سال های بعد بتوان آنها را گسترش داد, یعنی فضای کافی جهت این مسئله می بایست در یک واحد تولیدی در نظر گرفته شود. در این مبحث ،فرض بر این اساس بنا شده است که در یک واحد با زمینی به وسعت 9000 متر مربع , بتوان تقریباٌ 6552 متر مربع گلخانه با دهانه 8 متر جهت تولید و پرورش سبزی و صیفی جات  و همچنین بین 6000 تا 6500 متر مربع گلخانه برای تولید گل و گیاهان زینتی ایجاد نمود.

همچنین کارهای زیربنایی انجام شده جهت یک مجتمع تولیدی می بایست بر مبنای حداکثر سطح
سالن های تولیدی در نظر گرفته شود. کارهایی مانند انتقال آب از استخر یا مخازن سوخت به سالن ها ، انتقال برق ، انتقال سوخت ، نوع و سایز و اندازه لوله ها و یا سطح مقطع کابلی که برق را انتقال می دهد باید متناسب با حداکثر متراژ سالن های تولید در نظر گرفته شود تا در آینده جهت تأمین برق ، سوخت و آب با مشکلی مواجه نشویم . مقدار مصرف آب , برق و سوخت نیز در موارد قبلی اعلام شده است.

طرز چیدمان گلخانه های تولید شمالی – جنوبی در نظر گرفته میشود که حداقل سایه اندازی را داشته باشند. فاصله گلخانه ها (سالن های تولید) را تا دیوار را حداقل به اندازه 5/1 برابر حداکثر ارتفاع دیوار در نظر می گیرند . بطور مثال اگر ارتفاع دیوار را 2 متر فرض نمائیم حداقل فاصله گلخانه تا دیوار را 3 متر در نظر می گیریم. در این طرح چون بین مجتمع های تولیدی به علت داشتن اختلاف ارتفاع , امکان نصب دیوار وجود ندارد , بنابراین دیوار در نظر گرفته نخواهد شد. با توجه به عرض زمین (60 متر) گلخانه های تولید پشت سر هم قرار خواهند گرفت.زیرا عرض زمین به سمت شمالی- جنوبی بوده و بنابراین دهانه های گلخانه نیز بصورت شمالی جنوبی قرار خواهد گرفت . جهت وزش باد غالب منطقه هم از سمت شرق است. پنجره های گلخانه بایستی در جهت پشت به باد نصب شوند. تا در صورت باز بودن ، باد به آنها آسیبی نزند.

ابنیه شامل ساختمان های مربوط به مدیریت ، نگهبانی ، کارگری ، انبار لوازم و وسایل اتاق مربوط به موتور خانه و بسته بندی و سورتینگ ، همه در یک قسمت از یک واحد تولیدی احداث می شوند نه به صورت پراکنده, که اولاً مدیریت آنها را حت تر باشد و در ثانی هزینه های زیربنایی آن ها شامل سوخت رسانی آب رسانی ، برق رسانی نیز جهت ابنیه فوق الذکر ، کاهش یابد. همچنین فاضلاب مربوط به ابنیه و سرویس های بهداشتی ، از سالن های تولید نیز دور باشد تا پس آب های ناشی از سالن های تولید و ابنیه بر روی یکدیگر تأثیر گذار نباشد.

استخر و منبع هوایی آب نقش بسیار مهمی در یک واحد تولید انجام می دهند. یک واحد تولیدی گلخانه ای به آب زنده است. در این مجموعه ، واحدهای تولیدی یا حق آب خواهند داشت یعنی در یک دوره گردشی معین ، مقدار مشخصی آب در اختیار یک واحد تولیدی قرار خواهد گرفت و یا اینکه به طور  دائم توسط لوله کشی های صورت گرفته , آب در دسترس هر واحد خواهد بود . ولی به هر حال وجود استخر و منبع هوایی در هر واحد تولیدی , جزء ضروریات است.ظرفیت استخر احداثی با توجه به نیاز آبی گیاه مورد کشت در گرمترین فصل سال در پیک تولید از مهمترین پارامترها در یک مجموعه تولید است . در هنگام طراحی استخر باید به این نکته نیز توجه نمود که زمان گردش آب ، اگر استخر روباز باشد ، مقداری آب نیز از استخر تبخیر خواهد شد. بنابراین مقدار آب تبخیر شده نیز می بایست در محاسبات لحاظ شود. امروزه روی استخرها را با پلاستیک مخصوص 2 رنگ (یک طرف مشکی ، یک طرف سفید) می پوشانند تا اولاً از تبخیر آب جلوگیری شود و در ثانی این که وقتی آب استخر تبخیر    می شود، املاح و نمک های خود را به جا گذاشته و EC آب را افزایش می دهد . بنابراین باید به این نکته نیز توجه نمود که تبخیر آب استخر EC آب را افزایش داده و در کشت های بدون خاک که مجبور به اختلاط کود و آب هستیم ، باعث محدودیت در کار می شود. منبع هوایی نیز در یک مجموعه گلخانه ای با وجود داشتن موتور ژنراتور اضطراری برق یکی از وسایل ضروری است . چرا که اگر مخصوصاً در فصل تابستان ، به عللی برق قطع شود، می توان حداقل با جریان ثقلی منبع هوایی
( که معمولاً ارتفاع آن 10 متر و فشار آن 1 اتمسفر است) اقدام به آبیاری گلخانه ها نمود. از این مخزن برای برآورد نیاز آبی ابنیه نیز استفاده میشود. از دیگر ملزومات مورد نیاز یک واحد تولیدی گلخانه ای حتی اگر سوخت آن گاز شهری ( گاز طبیعی ) باشد ، مخزن گازوئیل است. چرا که در فصول سرد سال ممکن است فشار گاز کم شده و یا گاز یخ بزند. در این حالت باید از گازوئیل به عنوان سوخت یدکی (زاپاس) استفاده نمود. پس علاوه بر مشعل های گاز سوز، بایستی تعدادی مشعل گازوئیل سوز (به همان تعداد و با همان توان) نیز در اختیار داشت که در مواقع بحرانی بتوان مشعل ها را تعویض و جایگزین نمود. بر این اساس ، حداقل سه مخزن گازوئیل هر کدام به ظرفیت 30000 لیتر در نظر گرفته شده است (مجموع ظرفیت مخازن 90000 لیتر) پیش بینی می شود میزان مصرف گازوئیل سالانه سالن های تولید و خزانه براساس میانگین حداقل دما در ماههای مختلف °C (2/8) بین 275000 تا 325000 لیتر سالانه باشد(سوخت گاز طبیعی قبلاٌ محاسبه شده است). بنابراین اگر 3 واحد مخزن گازوئیل به ظرفیت کلی 90000 لیتر در نظر بگیریم ، درطول دوره بایستی 3 تا 4 بار اقدام به پر نمودن مخازن نمائیم . این مخازن را هم می توان داخل زمین تعبیه نمود. ( البته قبل از آن بایستی داخل زمین فونداسیون ریخت و سپس مخازن را تعبیه نمود.) یا می توان روی سطح زمین فوندانسیون ریخت و مخازن را روی آنها نصب نمود. روش دوم بهتر است چرا که اگر مخازن را داخل زمین تعبیه نمائیم. نیاز به یک پمپ و یک مخزن اضافی نیز داریم که پمپ بتواند گازوئیل را به مخزن بالا ریخته و سپس گازوئیل به مشعل ها هدایت شود. تعبیه مخازن در داخل زمین ، علاوه بر هزینه بری بیشتر ، اگر به عللی مخزن یا مخازن سوراخ شده و یانشتی دهند . به راحتی مشخص و معلوم نشده و گازوئیل به هدر خواهد رفت, و زمین راهم خراب می کند. ولی اگر مخازن روی سکو و روی سطح زمین نصب شوند ، می توان به راحتی مخازن را چک نمود که نشتی نداشته باشند در شب های سرد سال ، گازوئیل در دمای 5- درجه سانتی گراد یخ می زند، جهت جلوگیری از یخ زدگی گازوئیل می توان روی مخازن را با پشم شیشه عایق نمود و یا این که روی آنها را گونی کشیده و در شب های سرد گونی را خیس نمود تا یخ بزند. معمولاً در مجموعه های تولیدی ، مخازن گازوئیل را دور تر از مخازن آب و یا استخر قرار می دهند.

چرا که در صورت نشتی مخازن , گازوئیل به آب استخر سرایت پیدا نکند. انتقال و هدایت آب از استخر و مخازن سوخت به گلخانه ها نیز بسیار مهم است که طوری باشد تا باعث یخ زدگی آب درون لوله ها یا سوخت درون لوله ها در شب های سرد سال نشود. برای عدم یخ زدگی چندین کار مخصوصاً در منطقه مورد احداث که حداقل مطلق دما 15- درجه سانتی گراد است باید انجام داد.

 1- لوله ها را در عمق حداقل نیم متری (cm  50 ) زمین چال نمائیم .

 2- روی آنها را با فوم عایق بندی لوله ، عایق بندی نمائیم .

3- روی لوله ها را با ترکیبات کود دامی بپوشانیم .

4- سایز قطر لوله ها را کمی بیشتر از حد معمول در نظر بگیریم تا در صورتی که با یخ زدگی در لوله ها مواجه شدیم یخ جای کافی در درون لوله داشته باشد و باعث ترکیدگی لوله ها نشود.

کابل برق را نیز می توان پس از ورود به موتورخانه، روی سینی های کابل برق که در اطراف سایت به دیوارها متصل شده اند دور سایت چرخاند و به هر گلخانه به طور مجزا انشعاب داد. همچنین در صورت لزوم از این کابل هاجهت روشنائی در اطراف سایت استفاده نمود.

کابل برق را در فضاهای گلخانه ای معمولاً به صورت زمینی انتقال نمی دهند چرا که هم ممکن است در معرض هجوم جانورانی مانند موش خرما و غیره قرار بگیرند و جویده شوند که در این صورت باید آنها را از داخل یک لوله فلزی عبور داد . و یا این که اگر به دلیلی (مانند برخورد بیل و یا ادوات یک ماشین کشاورزی) در خاک زخمی شوند ، اگر اتصالی به وجود نیاید, باعث گرم شدن خاک در آن ناحیه شده و بوته ها را از بین خواهد برد.

به همین علت ، در فضاهای گلخانه ای سعی می شود سیم کشی ها از بالای زمین انجام شده و در اطراف سایت نیز انجام شود. (باعث سرگیری و یا درگیری با ماشین آلات و غیره نشود.) با توجه به این که سعی شده ابنیه و سالن های تولید در کنار یکدیگر به دلایل ذکر شده واقع شوند ، بنابراین از نظر سوخت کشی، برق کشی و لوله کشی آب ، هزینه پائین تری صرف خواهد شد, نسبت به موقعی که چیدمان این ابنیه و تشکیلات به صورت پراکنده از یکدیگر باشد.پراکندگی چیدمان ابنیه در یک مجتمع, مدیریت آن را هم مشکلتر میکند.

برآورد فنی نیازهای ساختمان های مکمل و مدیریت تولید در مجتمع

ابنیه ای که جهت هر واحد تولیدی در نظر گرفته شده است به طور کلی                                                                            شامل موارد زیر می باشد:

1- سرویس بهداشتی 6 متر مربع

 2- کارگری 24 متر مربع

      3- فضای پارکینگ ماشین های سواری

      4- مدیریت 56 متر مربع

      5- اتاق بسته بندی 42 متر مربع

      6- انبار لوازم و موتور خانه 28 متر مربع

      7- سردخانه(اتاق خنک) 21 متر مربع 

      9 - استخر 200 متر مکعبی(قابل افزایش نیز می باشد). 

    10 – منبع هوایی آب به ارتفاع تقریبی 10 متر با ظرفیت تقریبی 10 متر مکعب

جمع ابنیه بدون استخر به متراژ 201 متر مربع می باشد.

الف ) - سرویس بهداشتی : شامل سیستم روشنائی و سیستم تهویه ، کلید و پریز مربوط به برق

ب ) - اتاق کارگری : شامل کلید و پریز مربوط به روشنائی ، برق ، کولر آبی 4500 ، وسایل و ادوات مربوط به آشپزخانه شامل یخچال و فریزر ، اجاق گاز به همراه کپسول گاز ، سماور برقی و رادیو و تلویزیون خواهد بود.