انواع چاپ
در زمان حکومت محمد رضا پهلوی، دستگاه چاپ افست به تدریج جای چاپ سنگی و سربی را گرفت و دوران کتابهای خطی با جلد چرمی به سرآمد
در آن زمان دستگاه فتوکپی به بازار آمده، اما هنوز همگانی نشده بود. مدارس و برخی ادارات به یک دستگاه پلیکپی مجهز بودند که در اتاقی مجزا نگهداری میشد در مغازههای نوشتافزار نوعی کاغذ وجود داشت که به آن کاغذ استنسیل میگفتند. روی این کاغذ خط مینوشتند یا نوشته را تایپ میکردند، سپس با دستگاه پلیکپی دستنوشته را به هر تعداد که لازم بود تکثیر میکردنداوایل انقلاب یکی از گروههای سیاسی چپ، کتاب سادهای با جلد سفید منتشر کرده بود و در آن دستور ساخت انواع بمبدستساز و یک ماشین چاپ ساده را آورده بودنداین ماشین چاپ، یک چهارچوب چوبی داشت که به آن پارچهی ململ میبستند و این چهارچوب با لولا به یک صفحهی چوبی که اندکی از قطع ورقهی امتحانی بزرگتر بود وصل میشد کاغذ استنسیل را به پارچهی ململ متصل میکردند و با غلطکی که با سادهترین وسایل ساخته شده بود، مرکب را به طور یک دست روی پارچه پخش میکردند. مرکب از تار و پود پارچه میگذشت و حروف کاغذ استنسیل را روی کاغذ منتقل میکرد در آن زمان با این روش، روزنامهای در چهار صفحه به شمارگان دویست نسخه منتشر میکردند و در مدارس توزیع میکردند. حاصل کار البته چنگی به دل نمیزد، اما حروف خواندنی بود اواسط سال پنجاه و هشت خورشیدی، یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مغازههای نوشتافزار اجازه نداشتند کاغذ استنسیل را بدون مجوز دولت به مردم بفروشند این تاریخ را باید مبدأ آغاز ممیزی و سانسور در ایران در نظر گرفت. پس از این تاریخ بود که دستگاه طویلِ وزارت ارشاد و ادارهی کتاب را به وجود آوردند و دولت را بر چاپ کتاب در ایران مسلط کردند.
فشردن سطحی بر سطح دیگر است.
انواع چاپ
چاپ انواع مختلفی دارد که متناسب با آنچه که قرار است چاپ شود و آنچه که بر آن قرار است چاپ شود انتخاب می گردد. مهم ترین این روش های عبارتاند از:
• چاپ افست: عمدتاً برای انتشارات، تبلیغات
• چاپ فلکسو: عمدتاً برای بسته بندی
• چاپ هلیوگراور: عمدتاً برای بسته بندی
• چاپ سیلک اسکرین: عمدتاً برای تبلیغات چاپهای تفکیکی
• چاپ دیجیتال: برای همه مصارف، تبلیغاتی و اداری در تیراژ پایین
توضیحاتی در باره چاپ افست
بعد از اینکه یک طرح کامل شد باید برای چاپ آماده شود.قبلا بهتر است انواع سیستمهای چاپ را بدانیم.
سیستمهای مختلفی برای چاپ وجود دارند از انواع چاپ دستی گرفته تا چاپهای سیلک و فلکس و تامپو و.. و چاپهای ماشینی مثل سیستمهای مسطح ( ماشین ملخی و یا افست مسطح ) و چاپ افست و این اواخر چاپ دیجیتال.
آنچه که امروزه بیشتر با آن سرو کار داریم چاپ افست و دیجیتال است. که اکنون موضوع بحث ما چاپ افست است.
نکته ایی که باید قبل از هر چیز به آن اشاره کنیم این است که برای چاپ افست حتما باید از سیستم cmyk استفاده شود. (نکته ایی که همه به آن آگاهی دارند لزوم کالیبره بودن مانیتور و مدیریت رنگ است چاپ افست مبتنی بر چاپ چهار رنگ است اما می توانیم کارهایی با یک رنگ،را تا 10 رنگ مختلف چاپ کنیم.(یک رنگ به صورت نزولی از کم تا زیاد) که البته چاپ بیشتر از 4 رنگ تخصص و اطلاعات خاص خودش را می طلبد. ماشینهای چاپ افست یا تک رنگ هستند یا دو رنگ و یا چهار رنگ و البته دستگاههایی وجوددارند که چاپ بیشتر از چهاررنگ را انجام میدهند.(همان چهار رنگ ولی پشت و روی کاغذ و ورنی که از بعضی لحاظ برای زیبایی کار است تا کیفیت یا .... در ماشینهای چاپ افست برای هر رنگ یک ستون چاپ وجود دارد که متشکل از سیلندر بستن زینک و غلطک های رنگ است.(این فقط در بعضی از دستگاها دلالت میکند.
(رولند که ساخت امریکا است دو رنگ بر روی یک برج روی هم سوار هستتند
در دستگاههای تک رنگ هر رنگ بطور مجزا چاپ می شود . مثلا یک کار چهاررنگ باید چهار بار از ماشین عبور کند و هر بار رنگها تنظیم شوند . و به همین دلیل در کارهای چهار رنگ بهتر از است از این نوع ماشینها استفاده نشود چون تجربه اینگونه ثابت کرده است که در صورت چاپ چهاررنگ با دستگاه تک رنگ نتیجه به هیچ وجه قابل قبول نخواهد بود.(البته با یک اتا کار ماهر این کا رو هم میشه انجام داد
ابعاد ماشینهای چاپ
ماشنهای چاپ افست از ابعاد 25×35 تا 100×140 وجود دارند و به علت وجود دستگاههای با ابعاد مختلف باید دقیقا محاسبه شود که کار چاپی ما با کدام یک از این دستگاهها به صرفه تر است چون در تیراژ های بالا استفاده از دستگاه مناسب از نظر اقتصادی تفاوت زیادی در کل هزینه ها ایجاد می کند.
مثلا کاری با ابعاد 25×35 و تیراژ 10000 را میتوانیم هم با دستگاه 50 ×70 و دو دور چاپ کنیم و هم با دستگاه 100×70 و یک دور . که چاپ با 100×70 به صرفه تر است. البته باید هزینه فیلم و زینک را هم در نظر گرفت. و ممکن است در کارهای با تیراژ متوسط با احتساب هزینه فیلم و زینک تفاوتی در استفاده از دستگاههای مختلف از نظر هزینه ایجاد نشود.
اما در مورد ابعاد ماشینهای چاپ و هزینه متوسط چاپ با هرکدام.
کوچکترین دستگاه چاپ که قدیمی تر هم هست و در ضمن فقط نوع تک رنگ آن وجود دارد.ماشن نیم ورقی (35×25) است . که معمولا برای کارهای با ابعاد کوچک و نهایت دورنگ مثل سربرگ و تراکت قابل استفاده است. در این ماشین از کاغذ a4 هم می توانیم استفاده کنیم.(البته از این سایز کوچک تر هم وجود دارد که افست محسوب نمی شوندهزینه هر دور چاپ نیم ورقی تک رنگ 7500 تا 8500 است.( هر دور چاپ 5000 تیراژ است بعد از آن ماشین یک ورقی است که ابعاد 35×50 را چاپ می کند و به آن gto می گویند . دستگاههای نسبتا قدیمی تر و اغلب تک رنگ هستند.اما دستگاههای gto چهاررنگ هم وجود دارند که بسیار دقیق هستند و کیفیت چاپ خوبی دارند.(البته این دستگاه آپدیت میشود یعنی مدل هایی مانند 2004 یا بالاتر هم وجود دارد که از اون حالت سنتی هم در آمده است هزینه هر دور چاپ یک ورقی تک رنگ 12500 تا 15000 تومان است . مثلا هزینه یک دور کار چهاررنگ 50000تا 60000 تومان است.(البته در ایران عزیز ما قیمت واحدی وجود ندارد.! و در هر استان قیمت ها متفاوت است.این نرخ نزدیک به تمام نرخ ها میباشددستگاه بعدی دوورقی که ابعاد 50×70 را چاپ می کند و پر کاربرد ترین دستگاه چاپ افست است.
هزینه هر دور چاپ تک رنگ دو ورقی 15000 تا 17000 تومان است.
بعد از آن ماشین چهارونیم ورقی است که ابعاد 70×100 را چاپ می کند و معمولا کارهاری تیراژ بالا یا بزرگ را با این دستگاهها چاپ می کنند .
هزینه هر دور چاپ چهارو نیم ورقی تک رنگ 40000است.
در نهایت دستگاههای هم هستد که چاپ 140×100 را انجام میدهند که معمولا برای چاپهای خاص مثل نقشه و یا کارهایی با تیراژ خیلی زیاد با این ماشن چاپ می شوند و در ایران فقط چند چاپخانه این ماشین را دارند.
این دستگاههایی که اشاره شد دستگاههای معمولی چاپ هستند. و به ماشینهای مخصوص چاپ روزنامه که بسیار بزرگ و گران هستند اشاره نکردیم . توضیح اینکه دستگاه های چاپ روزنامه اگرچه از نظر کلیات با ماشنهای چاپ تفاوتی ندارند اما امکاناتی دارند که بسیار اختصاصی و منحصر به فرد هست مثل تغذیه از رول (توپی به دور لوله)یه جای شیت(تک برگی هر شیت 1برگ میباشد) و انجام مراحل صحافی بر روی خود ماشین میباشد. ضمن اینکه سرعت بالایی هم دارند طوری که مثلا ماشین موجود در چاپخانه افست که چندین روزنامه را چاپ می کند (مثل همشهری. ایران. شرق و جوان ) که در مجموع با محاسبه تعداد صفحلات تیراژ چند میلیونی دارند . در کمتر از یک شبانه روز این تیراژ را چاپ می کند.(همشهری در حال حاضر چاپخانه بصورت اختصاصی دارا میباشد.
معمولا چاپ با دستگاههای چار رنگ کیفیت بهتری دارند و رنگها بسیار نزدیک به رنگهای مد نظر ما در می آیند و اکثر طراحان علاقه به چاپ با ماشین چهاررنگ دارند .
وقتی یک کار چهاررنگ به لیتوگرافی میدهیم در نهایت چهار فیلم زینک با ابعاد سطح چاپ به ما داده می شود. که در چاپخانه این چهارعدد فیلم زینک به ترتیبی که مشخص است به دستگاه بسته می شوند و چاپچی (افست کار) وظیفه تنظیم کردن فیلم زینک ها را بوسیله رجیسترها ی روی فیلم زینک را به عهده دارد.
توضیح اینکه رجیستر علامتی است که در کنار قسمتی که چاپ میشود روی زینک ها قرار دارد. علامت رجیستر که معمولا به شکل دایره ایی با دو خط عمود به هم در وسط آن استشامل هر چهار رنگ است و اینکه چهار رنگ مورد نظر در این علامت هنگام چاپ روی هم بخورد نشان دهنده این است که کار بدون اشکال چاپ خواهد شد. حتما
کارهای چاپ را دیده اید که رنگها روی هم نخورده اند و لبه ای کار و یا روی سفیدی ها مقدار ی از یک رنگ دیگر قرار دارد.دلیل این مشکل عدم تنظیم درست رجستر است
کالبد شکافی یک کار چاپی.
مقدمه
یکی از تمرینات بسیار کارآمد در زمینه حرفه ای شدن در چاپ و تشخیص مسائل مختلف آن بررسی و کالبد شکافی یک کار چاپی است. این تمرین را می توانید با داشتن یک لوپ یا ذره بین چاپ با قدرت بزرگنمایی بیش از 8 برابر به خوبی انجام دهید. در مواردی چنانچه لوپ های قوی تری داشته باشید کارآیی های پژوهشی مختلفی به شما می دهد. در این خصوص بزرگنمایی 50 برابر را به شما پیشنهاد می کنیم که تا حدودی کار میکروسکوپ را انجام می دهد. لذت دیدن برخی جزئیاتی که با این لوپ به شما دست می دهد ارزش خریدنش را دارد.
چه باید کرد؟
از امروز نمونه های چاپی مختلفی که در پیرامون خود می بینید بردارید و با لوپ به جزئیات آن نظر کنید. اگر با ترام و جزئیات آن آشنا نیستید به مقالات قبلی یا به سایت Afravi.com رجوع کنید. شناخت ترام و جزئیات آن کمک بسیار موثری به این بررسی و کالبد شکافی می کند. نمونه های جمع شده را یکی یکی نگاه کنید. اگر در نمونه هایتان جعبه وجود دارد آن را باز نمایید و درباره جزئیات آن که توضیح آن داده خواهد شد دقت نمایید.
چه چیزهایی بایستی کنترل شود؟
بسیار خوب اکنون نمونه های مختلف جمع شده را که شامل لیبل، جعبه، بروشور، کاتالوگ و موارد متعدد دیگر است در کنار خود دارید این نکته را در نظر داشته باشید که احتمالاً موارد مشکل دار داخلی بسیاری خواهید یافت اما نمونه های خارجی به دلیل اینکه کالاهای صادراتی هستند عیب و نقص کمتری دارند بنابراین سعی کنید از همه نمونه های داخلی و خارجی در مجموعه خود داشته باشید. در مورد بسته بندی محصولات، این نکته کاملاً مشخص است که کالای ارزشمند در بسته بندی نفیس تر ارائه می شود به عبارت دیگر چون قیمت و ارزش کالا زیاد است، می توان روی جعبه آن نیز سرمایه گذاری کرد و نمونه جعبه بهتری ارائه نمود. در این مورد بسته بندی بسته عطرهای مختلف حرفهای بسیاری برای گفتن دارند، این نوع جعبه ها را نیز در مجموعه خود اضافه نمایید اکنون موارد زیر را در مورد تک تک نمونه ها بررسی کنید.
خروجی فایل چگونه است؟
کار را با لوپ بررسی کنید. خروجی فایل از چه نرم افزاری گرفته شده؟ از نرم افزارهای برداری یا بیت مپ؟ (برای دریافت تفاوت های بردار و بیت مپ به مقالات قبلی یا سایت Afravi.com و یا کتاب "آنچه طراحان گرافیک و ناظران چاپ می دانند" مراجعه کنید.
با لوپ روی نوشته به خصوص نوشته های ریز و ظریف نگاه کنید. چنانچه خروجی بردار می باشد نوشته ها یا به عبارت دیگر خم ها صاف و مرتب است. اما اگر خروجی بیت مپ باشد همین قسمت ها کنگره دار یا به عبارت دیگر رنجه رنجه دیده می شود.
این اتفاق زمانی حادث می شود که کار نهایی خود را در نرم افزارهای بیت مپ مثل Photoshop بسته اید یا اینکه کار نهایی را تبدیل به تصویر کرده باشید.
شاید از خود بپرسید که، کارهای چاپیای که به شکل بیت مپ خروجی گرفته شده از این نظر مشکل خاصی ندارد و کسی با ابزار لوپ به کار نگاه نمی کند؟
درست است اگر یک کار چاپی که ضرورت داشت از نرم افزارهای برداری چون CorelDRAW یا FreeHand خروجی گرفته شود، از Photoshop خروجی بگیریم در نظر عوام بدون مشکل است. اما این نکته را یقین بدانید که مقایسه همین کار با نمونه ای که از برداری خروجی گرفته شده در نظر عوام هم متفاوت دیده خواهد شد و بدون ابزار هم، کار چاپی بهتر از نمونه مشکل دار، تشخیص داده می شود. اما گرافیست حرفه ای یا ناظر چاپ با کارفرمای غیر مطلع از مسایل فنی تفاوت دارد. بنابراین وقتی کارهای مختلف را مرور می کنید به نوع خروجی بردار یا بیت مپ دقت داشته باشید و اشکالاتی که در اثر خروجی بیت مپ ملاحظه می کنید را مد نظر بگیرید و از انجام آن در کار خود، پرهیز کنید. مشکلاتی چون کاهش وضوح طرح گرافیکی در نوشته ها بخصوص نوشته های ریز.
2- کار چاپی چند رنگ است؟
در این مورد نظر شما را به مقاله قبلی جلب می کنم (چگونه تعداد رنگهای یک کار چاپی را تشخیص دهیم) به اختصار اینکه نمونه ها را کنترل نمایید و تعیین کنید که کار چاپ شده چند رنگ است یا اینکه لازم بود این نمونه بخصوص چند رنگ چاپ شود تا زیباتر و نفیس تر باشد.
3- شیوه چاپ نمونه ها چیست؟