مقدمه
مطالعه محیطهایی که سنگها در آن شکل می گیرند ، راهی با خلاقیت بیشتربرای آموزش سنگها را به راحتی شرح دهیم . دانش آموزان باید قادر باشند که میطهای مختلف شکل گیری سنگها را تصور کنند برای مثال اگر دانش آموزی یک گرانیت برداشت ، باید فکر کند که این سنگ به آرامی درون پوسته زمین سرد شده بود .
تصاویر زیر می تواند به نشان دادن محیطهای مختلف کمک کند . آذرین مذاب و داغ است ، رسوبی سرد و مرطوب است و دگرگونی پر فشار و دما است .
خصوصیات مجزایی که سنگهای آذرین ، دگرگونی و رسوبی را از هم جدا می کند به راحتی قابل مشاهده نیست . هدف این تمرین کمک به تشخیص خصوصیات حتی عمومی سنگهای متعلق به یک گروه توسط دانش آموزان است . برخی خصوصیاتی که دانش آموزان شما ممکن است مشاهده کنند شامل موارد زیر است :
1_ سنگ های آذرین غالبا متشکل از کانی هایی هستند که قابل مشاهده اند ، بخصوص سنگهایی که به آرامی سرد شده اند .
2 _ سنگهای دگرگونی بسیار چگال و گاهی اوقات در خشان به نظر می رسد .
3_ سنگهای رسوبی معمولا از قطعات سنگی به هم سیمان شده که منجر به بافت دانه ای می شود ، تشکیل شده اند .
روش
1 - سه راه تشکیل سنگ ها را توضیح دهید
2 - سه نوع محیط تشکیل سنگ را روی مقوا نقاشی کنید . هر نمودار را با نام مناسب بر چسب گذاری کنید ( آذرین ، دگرگونی یا رسوبی )
3- به دانش آموزان تعلیم دهید که از میکروسکوپ یا عدسی های دستی برای نگاه کردن به جزئیات انواع مختلف سنگ ها استفاده کنند . موارد زیر پاسخهای پیشنهاد شده هستند ، اما به خاطر داشته باشید که دانش آموزان می توانند در توصیف خود خلاق تر باشند .
سنگهای آذرین ( ابسیدین ، گرانیت ، اسکوری ، بازالت ) تمام نمونه ها به نظر سخت و غیر قابل شکستن به نظر می رسند .
گرانیت : سنگ آذرینی که بسیار آرام سرد شده است . ما این مطلب را از کانی های گرانیت که بسیار بزرگ هستند می فهمیم . زمان زیادی طول می کشد ( صدها هزار سال ) تا سنگها در حد رسیدن به اندازه قابل دیدن رشد کنند .
گرانیت
بازالت : بازالت بسیار سریعتر از گرانیت سرد می شود . زمین شناسان این مطلب را از کانی هایی که با چشم غیر مسلح دیده نمی شود ، اما با میکروسکوپ ویژه دیده می شوند ، می فهمند . هرچه یک سنگ آذرین سریعتر سرد شود ، بلورهای کوچکتری خواهد داشت .
بازالت
ابسیدین : ابسیدین یا شیشه آتشفشانی ، بسیار سریع سرد شده و هیچ زمانی برای تشکیل کانی ندارد . ابسیدین سریعتر از گرانیت و بازالت سرد می شود . ترکیب شیمیایی ابسیدین اکسید سیلیکات ( مانند کوارتز و شیشه ) است .
اسکوریا : اسکوریا بصورت بخشی از سنگی که قبلا وجو داشته و گدازه تازه در حال سرد شدن تشکیل شده است . این سنگ معمولا قرمز و قهوه ای و همراه با بسته های گازی فراوان در سنگ است . اسکوریا چگالتر از پومیس است اما همچنان به نسبت سبک وزن است .
سنگهای رسوبی ( شیل ، ماسه سنگ ، کنگلومرا ، دیاتو میت ) . این نمونه ها نرم وقابل شکست تر از سنگهای آذرین و دگرگونی هستند . دانش آموزان این سنگها را به عنوان« خرده سنگها » یا « سنگها » تشخیص خواهند داد . ترکیب شیمیایی این ذرات بین نمونه های مختلف بسیار متفاوت است .
سنگهای رسوبی
ماسه سنگ : لمس زیر سطح ماسه سنگ نشان می دهد که این سنگ زمانی ماسه بوده که به یکدیگر سیمانی شده است . بسته به نمونه ، دانه های ماسه مجزا ممکن است قابل مشاهده باشد . ماسه سنگ ها دارای ترکیبات کاملا متفاوتی هستند . برخی کاملا از کوارتز و سایر سنگها ترکیبی از سنگها ، بلورها و فسیل ها ساخته شده اند . تقریبا هر ترکیبی امکان پذیر است . از اینرو ماسه سنگ دارای تنوع رنگی بالایی هستند .
ماسه سنگ
شیل : شیل از ذرات بسیار ریز گل به هم فشرده و سیمانی شده اند تشکیل شده است . دانه های گلی مجزا بسیار کوچک هستند و به ندرت قابل مشاهده اند . شیل ها دارای تنوع رنگی بالایی هستند .
دیاتو میت ها : دانه های دیاتومیت بسیار ریز و کوچکتر از ماسه است . در مورد شیل دیاتومی ، تعداد زیادی از دانه ها اسکلت های نوعی گیاه به نام دیاتوم ، و ما بقی دانه های رس است . ذرات آنقدر کوچک است که به راحتی ساییده می شوند . دیاتومیت می تواند که به عنوان گچ برای نوشتن روی تخته استفاده شود .
شیل دیاتومی ( گاهی اوقات دیاتومیت نامیده می شود ) به خاطر اینکه دارای ماهیت بسیار دانه ریزی است برای بسیاری اهداف به کار گرفته می شود . آنها در صافی ها ، تصفیه کننده ها و بسیاری از اقلام تولیدی – صنعتی به کار گرفته می شود .
سنگهای دگرگونی : ( مرمر ، شیست ، شیل ، گینس ) این نمونه ها چگال هستند ، اما تمامی دارای خصوصیات متفاوتی هستند .
سنگهای دگرگونی
شیست : شیست حاوی کانیهای قابل مشاهده و اغلب میکاها هستند . شیست ها در شریط فشار نسبتا بالا تشکیل می شوند . این امر باعث جهت یافتگی طبیعی بلورهای صفحه ای میکا شده و به حالت صفحه های به سنگ می دهد . این امر مثال خوبی برای نشان دادن خصوصیت ظاهر خمیری مانند سنگهای دگرگونی به دانش آموزان است . این امر بافت جهت یافته نامیده می شود که واژه ای تازه برای اغلب دانش آموزان است . بنابراین این امر مهم است که وقتی درباره شیست توضیح می دهید ، نمونه ای از آنرا داشته باشید .
مرمر : مرمر از بلورهای عموما بسیار قابل مشاهده و درشت کلسیت ساخته شده است . نوارهای خاکستری – سفید در برخی نمونه ها به علت نا خالصی های درون کلسیت است
مرمر در حقیقت دارای تنوع رنگی ، شامل سیاه خاکستری ، سفید و صورتی است مرمر مانند تمام سنگهایی که دارای کلسیت هستند ، وقتی با اسید ضعیف تماس پیدا کند ( معمولا محلول 10% هیدرو کریک ) ، می جوشد . مرمر هنگامی که سنگ کلسیت را درون آن ( مانند سنگ آهک ) تحت شرایط دما و فشار بالا قرار گیرد ، تشکیل می شود .
گینس : گینس از کانی های قابل مشاهده ای که ظاهر لا یه ای دارند تشکیل شده است . این کانیها معمولا تحت فشارهای بالا شکل گرفته اند . کانیها بصورت لا یه های مختلف تفکیک می شوند .
اسلیت : اسلیت قبل از اینکه تحت فشار و دمای زیاد قرار گیرد ، شیل یا گلسنگ بوده است ، اسلیت چگال تر گلسنگ یا شیل است و خاصیت داشتن صدای زیر ( تینگ ...) در هنگام برخورد با سطح سخت است . گلسنگ و شیل صدای بمی دارد ( تانگ ...) . این امر نشان می دهد که زمین شناسان چگونه از حس های خود برای تشخیص سنگ ها استفاده می کنند .
اسلیت
سنگ چینی و کریستال
سنگهای آهکی حاصل از دگرگونی و تبلور مجدد بلورهای کلسیت می باشند، بطوریکه بلورهای کریستالی آنها با چشم قابل مشاهده هستند. رنگ پایه ای سنگها، سفید، سفید مایل به زرد، خاکستری و خاکستری روشن می باشد. سنگ کریستال به رنگ خاکستری است در حالیکه سنگ چینی به رنگ سفید آن اطلاق می شود. کانی های فرعی ، رنگ و میزان رگه دار بودن سنگ را تحت تاثیر قرار می دهند. این سنگها از مقاومت خوبی برخوردار بوده و مقاومت آنها در مقابل رطوبت بالا می باشد. از سنگ چینی می توان در نمای داخلی و بیرونی و سنگ فرش خارجی و داخلی ساختمان استفاده کرد.
تراورتن
تراورتن نوعی سنگ آهک بجا مانده از رسوبات آبهای معدنی غارها یا چشمه های آب گرم می باشد که به صورت پهنه های نسبتا وسیع دیده می شوند. تراورتن دارای رنگهای زیبا و بافت نواری شکل است که در اثر حضور ترکیبات آهن و دیگر ناخالصی ها ایجاد شده است. تراورتن را میتوان به 2 شکل موج دار و بدون موج برش داد که هرکدام زیبایی خاصی به تراورتن می بخشند. تراورتن دارای سوراخ ها و حفراتی است که در هنگام فرآوری سطح آن به روشهای گوناگونی (رزین شفاف، سیمان، ماستیک، بتونه، شمعی) پر می شوند. وجودحفرات در تراورتن باعث می شود در هنگام نصب سنگ، ملات سیمانی داخل این حفرات نفوذ کرده و از سقوط سنگ جلوگیری کند. تراورتن به علت داشتن حفرات، خاصیت عایق حرارتی و صوتی دارد. آنتیک کاری و چرمی کردن از دیگر فرآوری های قابل انجام روی سطح تراورتن است. سنگ تراورتن از مقاومت قابل قبولی برخوردار می باشد. تراورتن در نماهای روکار داخلی و بیرونی و سنگفرش درونی و بیرونی ساختمان قابل استفاده است.
سنگ لاجورد
سنگ لاجورد یا « سنگ موازنه روحی » یک متعادل کننده باور نکردنی برای کودکانی است که قابلیتهای روانی فوق العاده ای را از همان دوران اولیه زندگی خود نشان می دهند. رنگ آبی تیره این سنگ باعث تحریک هوشیاری و خودآگاهی و پالایش بصیرت معنوی در کودک می شود. سنگ لاجورد زمینه را برای قبول خود و پذیرش نعمت هایی که به او ارزانی شده است آماده می کند و به کودک کمک می کند که به آگاهی معنوی برسد. این سنگ دارای قدرت های محافظ است و همه حسهای روحی - روانی را تحریک می کند و از همین رو بسیار ارزشمند است.
یشم سبز
یشم سبز یا «سنگ تسکین دهنده احساسات » را به راحتی می توان برای بچه ها تهیه کرد و مثل جواهرآلات معمولی مورد استفاده قرار داد. بچه های حساس و هیجانی ، اغلب به یک وسیله محافظت کننده احتیاج دارند که همراهشان باشد و از این طریق مطمئن شوند که احساساتشان بر آنها غلبه نمی کند و آنها را تحت تأثیر قرار نمی دهد. این سنگ اعتماد به نفس، و اتکا به خویشتن را در بچه تقویت می کند. یشم سبز به فرد ایمان می بخشد تا در زندگی به تک تک آرزوهای خود برسد.
چشم ببر
سنگ « چشم ببر » با لایه های نازک قرمز رنگی که در آن وجود دارد هنگامی که به سمت جلو و عقب تکان داده می شود نور را در مسیر معینی منعکس می کند و به نظر می رسد چشم یک ببر به شما خیره شده است! اجازه دهید کودکتان نیروی این سنگ را کشف کند . این سنگ برای بچه هایی که از نظر روحی سرکوب شده اند بسیار خوب است و قوای روحی – روانی آنها را تقویت می کند.
عقیق سرخ
سنگ عقیق یا « سنگ عزت نفس » برای تقویت حس احترام به نفس و ارزش قائل شدن برای خویشتن به کار می رود. رنگ های نارنجی تیره این سنگ به خوبی بیانگر نیروی تقویت کننده چاکراهای اول و دوم و سوم در این سنگ است و باعث حس امنیت و عشق به خویشتن می شود.
رگه های صورتی رنگ موجود در این سنگ، عشق و علاقه را در بین والدین و فرزند تقویت می کند. این سنگ همچنین برای بیماریهای پوستی از جمله آکنه بکار می رود. برای این کار باید سنگ را در بالای پوست نگه داشته و برای مدت چند دقیقه بصورت دایره وار حرکت دهید.
کوارتز سرخ
کوارتز سرخ یا ) سنگ عشق و دوستی ( یکی دیگر از سنگهای چند منظوره شفابخش است به ویژه برای کودکانی که احساسات آزاردهنده و یا تمایلات پرخاشگرانه دارند. کوارتز سرخ می تواند زخمهای یک قلب شکسته را که در اثر رو در رویی با واقعیتی تلخ و خشن ، آسیب دیده است التیام بخشد.
کوارتز سرخ برای بچه هایی که بیقرار و بسیار فعال هستند و مبتلا به تشویش و نگرانی، ترس، اضطراب، دلواپسی و بسیاری از اختلالات روحی دیگر هستند آرامش را به ارمغان می آورد.
برخی فواید عصب شناسی نیز دارد. یعنی اگر این سنگ را در بالای مراکز عصبی مربوطه نگه داریم، گرفتگی عضله را از بین می برد و عضله شل می شود. در مورد قلب های جوان، کوارتز سرخ می تواند کمک کند تا چاکراهای قلب باز نگه داشته شود، و به قلب حیات می بخشد و آن را حفظ می کند.
این سنگ انرژی های خوب را وارد قلب کرده و از ورود انرژی های بد جلوگیری می کند.