سوختن کامل زمانی انجام میشود که اکسیژن کافی وجود داشته باشد. علیالاصول در دستگاههای گرم کننده، هوای مورد نیاز باید از خارج از محیط تامین شود و گازهای مضره ناشی از سوختن مانند گاز کربنیک و منواکسید کربن باید در خارج از محیط تخلیه شود.
در وسایل گرمازای دودکش دار در صورتیکه دودکش بدون نقص باشد عمل تهویه (ورود اکسیژن لازم و تخلیه گازهای مضره) به خوبی از طریق دودکش انجام میشود، اما در وسایل گرمازا با شعله باز و بدون دودکش این شرایط فراهم نیست بنابراین، این وسایل اکسیژن لازم برای سوختن را از همان محیط میگیرند و طبعا گازهای مضره حاصل از سوختن را نیز به همان محیط بر میگردانند و متاسفانه با توجه به سرمای هوا شهروندان راههای تهویه هوا مثل پنجرهها و دریچههای کولر و درها را نیز میبندند و در نتیجه عمل تهویه هوا به درستی انجام نمیشود و در اثر سوختن ناقص و وجود گازهای مضره خصوصا گاز CO در محیط در افراد، مسمومیت ایجاد میشود که اصطلاحا به آن « گاز گرفتگی» میگویند و در اثر این مسمومیت افراد در اندک مدتی جان خود را از دست میدهند.
بسیاری از مردم تصور میکنند که پدیده « گاز گرفتگی» و ایجاد گاز CO تنها در اثر سوختن ناقص ذغال چوب ایجاد میشود و برای همین بسیاری به این گاز کشنده نام « گاز کرسی» و یا « گاز ذغال» دادهاند در صورتی که همانطور که ذکر شد این گاز در اثر سوختن ناقص هر ماده سوختنی ممکن است ایجاد شود.
از جمله مهمترین منابع و راههای تولید گاز منواکسید کربن CO در منازل و ساختمانها میتوان به استفاده از وسایل گازسوز و گرمایش بدون دودکش ، نقص در دودکش و نشت گاز به فضای مسکونی، استفاده از وسایل خوراکپزی جهت گرمایش، به کارگیر روشنایی گازی به مدت طولانی به خصوص در فضای بدون تهویه، ضعف در دودکش شومینه، معیوب بودن مشعل شوفاژ، آبگرمکنهای دیواری و زمینی به ویژه وقتی که دودکش مناسب ندارند و اتومبیل روشن در پارکینگ اشاره کرد.
علائم وجود این گاز در محیط به منظور پیشگیری از خطر گاز منواکسید کربن
بهترین راه این است که ما شناخت نسبی و اولیه در مورد این گاز کشنده و چگونگی ایجاد آن داشته باشیم. طبعا اگر شرایط بروز و ایجاد آن وجود نداشته باشد پدیده گازگرفتگی و به دنبال آن مسمومیت و در نهایت مرگ نیز بروز نخواهد کرد.
این گاز بسیار سمی، بیرنگ، بیبو و بیطعم است و همین خصائص باعث آن شده که به آن « قاتل پنهان» لقب دهند. این گاز اگرچه سبکتر از هواست اما قابلیت انتشارش در محیط بسیار زیاد است و به همین دلیل در تمامی نقاط مثلا یک اتاق اعم از بالا و پایین به سرعت متراکم میشود و چون هموگلوبین خون میل ترکیبی فوقالعادهای با این گاز دارد به طوری که 300 برابر میل ترکیبی هموگلوبین با اکسیژن است وقتی این ترکیب صورت میگیرد اکسیژن دیگر به بافتهای بدن نرسیده لذا سریعا باعث مسمومیت شده و سلسله عصبی فلج میشود و قدرت هرگونه اقدامی از مسموم سلب میشود و مسموم به نوعی به خواب و مرگ آرام تن در میدهد.
مهمترین عامل بروز این نوع حوادث غفلت و عدم آگاهی مردم است با اینکه بارها از سوی کارشناسان این سازمان در این خصوص هشدار داده شده است ظاهرا چون این قاتل پنهان غیرقابل حس و لمس و بیبو و بیرنگ است مردم کشنده بودن آن را باور ندارند و برای همین به راحتی تسلیم و قربانی آن میشوند.
عدم تهویه درست و مناسب محیط، تخلیه ایمن گازهای مضره و جایگزینی هوای تازه، نقص فنی در وسایل گرمازا و نیمسوز بودن زغال چوب و نقص فنی در شبکه تهویه(لولهکشی آبگرمکنها، بخاریها و شومینهها و غیره) از دیگر عواملی هستند که باعث ایجاد این گاز در محیط میشوند.